De dood is ingrijpend, maar eigenlijk niets bijzonders. Filosofen denken al eeuwen na over hoe de mens (de angst voor) de dood kan overwinnen. Ook in de kosmos is ‘sterven’ de gewoonste zaak van de wereld.

Hoe eindigt de aarde? Leidt de mens het einde van de planeet zelf in? Zorgt de zon voor de aardse apocalyps met een allesvernietigende explosie? Redacteur Roel van der Heijden geeft antwoord.

Hoe ontstaan supernova’s en waarom zijn ze zo innig verweven met het lot van het heelal?

Dit jaar verloor Betelgeuse plots tweederde van zijn helderheid. Sommigen dachten dat hij op het punt stond te exploderen. Wetenschappers concluderen nu dat de reuzenster een rookgordijn optrok.

Op aarde is het meten van afstanden makkelijk, maar daarbuiten is het lastiger. Astronomen gebruiken verschillende methodes om afstanden en de uitdijing van het heelal te bepalen, en die spreken elkaar soms tegen. Hoe groot is het universum eigenlijk, en welke peilstokken gebruiken we?

Interview met Ewine van Dishoeck, die ontdekte dat de ruimte tussen de sterren niet saai is, maar gevuld met een ongelofelijke variatie aan moleculen. Ze ontvangt daarvoor de prestigieuze Kavliprijs.

Wetenschappers gooien de komende jaren miljoenen euro’s in de Middellandse Zee. Het geld gaat naar een neutrino-observatorium dat kilometers onder de golven zoekt naar de diepste geheimen van de kosmos.

Per toeval hebben Groningse wetenschappers een langgerekte structuur van gas en stof ontdekt in de Melkweg. Het werd gevonden met de Nederlandse radiotelescoop LOFAR en bevindt zich vermoedelijk op een afstand van ongeveer 300 lichtjaar van ons vandaan.

Diep verscholen in bergen, in kilometers ijs of op de bodem van de zee speuren neutrino-detectoren wereldwijd naar lichtflitsjes die een zeldzame neutrino-interactie kunnen verraden. De verstopte deeltjes openen nu een heel nieuw vakgebied in de astronomie. Dorothea Samtleben vertelt over haar...

In 1998 geloofde hij niet wat hij zag. In 2011 ontving Brian Schmidt de Nobelprijs voor de ontdekking van het versneld uitdijende universum. Kennislink ontmoet de Amerikaan in Kopenhagen en vraagt hem naar zijn onderzoek en de recente verhitte discussie rondom inflatie.

Tijdens al je bezigheden wordt je gebombardeerd door energierijke deeltjes uit de ruimte. Het is voor astronomen een hele klus om deze straling te detecteren en te onderzoeken.

Een internationaal team van wetenschappers heeft met de Fermi-ruimtetelescoop ontdekt dat hoogenergetische kosmische straling afkomstig is uit supernova’s. Daarmee lossen ze een mysterie op dat astronomen jarenlang bezig hield.

Wetenschappers zijn er voor het eerst in geslaagd te bepalen welke twee sterren verantwoordelijk waren voor een supernova-explosie op 600 miljoen lichtjaar afstand. Een witte dwerg en een rode reus bleek daar een explosief duo te zijn.

Een internationaal team van astronomen, onder wie wetenschappers van de Universiteit van Amsterdam, heeft een supersnel draaiende ster ontdekt. De equatoriale rotatiesnelheid van VFTS 102 wordt geschat op meer dan twee miljoen kilometer per uur, en is daarmee de snelst draaiende ster die ooit ...

De Nobelprijs voor de Natuurkunde gaat dit jaar naar drie astronomen die bewezen dat ons heelal versneld uitdijt. De baanbrekende vondst werd gedaan door de afstand van verre supernova’s te bepalen. Het Nobel-comité vond dat ze daarmee een grotendeels onbekend deel van het universum bloo...

Astronomen hebben aanwijzingen gevonden dat de Melkweg, net als andere sterrenstelsels, mogelijk duizenden oude sterren bevat die door hun snelle rotatie intact blijven, maar exploderen als supernova wanneer ze langzamer gaan draaien.

De Fermi-satelliet speurt de hemel af op zoek naar gammastraling. Zijn eerste grote vondst is meteen een onverwachte: door het centrum van onze Melkweg loopt een zandloper van gammastraling.

Aan alles komt een einde, zo ook aan het bestaan van de aarde. Maar hoe?

Eén van de meest mysterieuze processen in het heelal is stergeboorte. We hebben talloze stofwolken in de ruimte gevonden die we kunnen aanwijzen als ‘kraamkamers van het heelal’, regio’s waar heel veel jonge sterren ontstaan. Maar hoe gaat dat precies? Wat voor zetje heeft het sterrenstof nodi...

Utrechtse onderzoekers hebben een nieuwe locatie van deeltjesversnelling ontdekt in supernovarest Cassiopeia A. Dat supernovaresten deeltjes tot hoge energieën versnellen, was al bekend; ruim tien jaar geleden werd het directe bewijs geleverd dat dit aan de buitenkant van zo’n restant ge...

Zo’n 13,7 miljard jaar geleden werd met een gigantische explosie, de Oerknal of ‘Big Bang’, ons heelal geboren. Negen miljard jaar later volgde er dicht bij huis een ‘Little Bang’, waaruit onze zon en zijn planeten zijn ontstaan. Althans, dat denken sterrenkundigen. Deze week werd een nieuwe c...

Door een gelukkig toeval hebben sterrenkundigen overal ter wereld begin dit jaar het begin van een supernova-explosie kunnen waarnemen (Nature, 22 mei). Supernovae – ontploffende sterren – zijn een zeldzaam verschijnsel: in elk sterrenstelsel vinden er slechts enkele van deze ontpl...

Uit onderzoek door een internationaal team van sterrenkundigen blijkt dat de laatste supernova-explosie in ons Melkwegstelsel niet 340 jaar geleden plaatsvond, maar hooguit 150 jaar geleden. Dat volgt uit nieuwe waarnemingen van supernovarest G1.9+0.3 met behulp van de Very Large Array-radiote...

Astronomen van onder andere de Radboud Universiteit Nijmegen hebben een methode ontwikkeld om te bepalen in welke soort dubbelsterren supernovaexplosies van type Ia plaatsvinden. In archiefbeelden van met name röntgensatellieten zochten ze opnamen van hetzelfde gebied van vóór de explosie. Zo ...

Het regent straling uit het heelal: al in 1912 werden de extreem snel bewegende elektrisch geladen deeltjes ontdekt. Maar de oorsprong van die kosmische straling bleef lang onduidelijk. Twee röntgensatellieten maken nu aannemelijk dat de straling uit de resten van ontplofte sterren – sup...

Eens per dag licht de hemel op met een titanische stralingspuls: een gammaflits, de krachtigste explosie in het heelal. De energie en deeltjes van een gammaflits zijn gebundeld in twee jets, die tegenovergestelde richting wegschieten. Promovendus Alexander van der Horst vond voor het eerst spo...

Amerikaanse sterrenkundigen hebben de helderste exploderende ster ooit gezien in een ander sterrenstelsel. Supernova SN 2006gy maakte een einde aan een ster die 150 keer zo zwaar is als de zon, bijna het maximumgewicht van sterren. In onze eigen melkweg staat ook zo’n reus op springen. S...

Het heelal bevat anderhalf keer zoveel calcium als door sterrenkundigen werd aangenomen. Tot deze conclusie komt astronoom Jelle de Plaa van het Nederlands ruimteonderzoekinstituut SRON. Supernova-explosies spelen daarin een cruciale rol. De Plaa promoveer op 12 februari op dit onderwerp aan d...

Gaat er in de Melkweg gemiddeld één supernova per 30 jaar af, in het sterrenstelsel NGC 1316 ontploffen veel meer sterren. De afgelopen vijf maanden produceerde NGC 1316 al twee supernova’s, waarmee het aantal in de laatste 26 jaar op vier komt. Sterrenkundigen hebben nog geen idee waaro...