In een wolk interstellair gas is naftaleen aangetroffen. Naftaleen is een stof die wellicht betrokken was bij het ontstaan van leven op aarde. Door deze vondst wordt misschien meer duidelijk over wat er in de oersoep is gebeurd, en over de mogelijkheid van leven buiten de aarde.
De telescoop is jarig. Het is precies 400 jaar geleden dat een Nederlandse brillenslijper een kijker bedacht om verre voorwerpen goed te kunnen bekijken. Dankzij Galilei’s ingeving om de kijker op de nachtelijke hemel te richten, weten we nu veel af van ons heelal. De telescoop was het b...
Dat ons Melkwegstelsel spiraalvormig is, is al heel lang bekend. Dat het ook symmetrisch is werd al lang gedacht, maar sommige delen van het sterrenstelsel zijn moeilijk te bestuderen. Amerikaanse wetenschappers hebben nu aangetoond dat de zogenaamde nabije-3-kiloparsec-arm, de spiraalarm die ...
Op zaterdag 16 augustus vond een maansverduistering plaats boven Nederland. Tussen wolkenflarden door waste zien hoe de maan in de loop van de avond bijna volledig verdween in de schaduw van de aarde.
Op 42 lichtjaar afstand staan drie planeten die maar een paar keer zwaarder zijn dan de aarde. Sterrenkundigen van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht kondigden de vangst van nieuwe exoplaneten aan op een sterrenkunde-conferentie in Nantes, Frankrijk. Om één op de drie zonachtige sterren zou e...
Onderzoekers van het Rochester Institute of Technology in de Verenigde Staten zijn erin geslaagd om de botsing en versmelting van drie zwarte gaten te simuleren met behulp van een krachtige supercomputer.
De energierijkste deeltjes uit het heelal ontstaan ver van de aarde. Dat concluderen onderzoekers uit metingen met de Fly’s Eye-detector. Een andere groep denkt dat de deeltjes worden weggeschoten door reusachtige zwarte gaten in het hart van verre sterrenstelsels.
De Amerikaanse ruimtesonde Cassini vliegt op woensdag 12 maart door een van de geysers van de kleine Saturnusmaan Enceladus. De geysers werden een paar jaar geleden ontdekt door Cassini. Ze bestaan uit ijskristallen en stof- en gasdeeltjes die met een snelheid van een paar honderd meter per se...
Amerikaanse onderzoekers hebben na extreem gevoelige metingen geen spoor van donkere materie gevonden. Voor elke kilo normale deeltjes bevat het heelal volgens sterrenkundigen tien kilo donkere materie, maar waar die uit bestaat is nog altijd onduidelijk.
Met een extreem grote toekomstige radiotelescoop moet het mogelijk zijn om de populaire snaartheorie te testen. Dat beweert natuurkundige Benjamin Wandelt van de Universiteit van Illinois in een artikel dat verschijnt in Physical Review Letters.
De Hubble-telescoop is aan vervanging toe. Maar NASA heeft niet veel geld voor een waardige opvolger. De James Webb Space Telescope wordt steeds verder ‘uitgekleed’.
Een rotsblok van honderd meter breed slaat woensdag 30 januari misschien in op Mars, meldde NASA’s Near Earth Object-programma eind december. Planetoïde 2007 WD5 vormt volgens baanberekeningen geen gevaar voor de aarde en mist waarschijnlijk ook Mars. Maar als hij inslaat op de rode plan...
Sterrenkundige Seth Redfield van de Universiteit van Texas heeft de atmosfeer van een planeet rond een andere ster doorgelicht. De exoplaneet staat vlakbij zijn zon en elke omloop schijnt het sterlicht even door de planeetatmosfeer. Redfield vond zo sporen van het gas natrium in de exo-atmosfe...
Het ruimtelab “Columbus” staat klaar voor lancering vanaf het Kennedy Space Center in Florida (VS). Nederland heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het eerste Europese ruimtelab.
Uiterst energierijke kosmische straling is afkomstig van zware zwarte gaten. Dat is net ontdekt met behulp van zestienhonderd jacuzzi’s in de pampa van Argentinië. ‘Dit is heel overtuigend.’
Er zit tot tien keer zoveel materiaal in het heelal dan we kunnen zien. Sterrenkundigen spreken van donkere materie: onzichtbaar, ontastbaar, maar wel zwaar genoeg om sterrenstelsels bijeen te houden. Een Italiaans laserexperiment leek sporen van donkere materie-deeltjes te produceren, maar ve...
Waar sterren ontstaan, klonteren ook planeten samen. Sterrenkundigen zien dat nu gebeuren in de Plejaden, een jonge sterrenhoop in het sterrenbeeld Stier. Warm stof rond de ster HD 23514 wijst op botsende planeten in wording.
De Europese komeetverkenner Rosetta is korte tijd aangezien voor een potentieel gevaarlijke planetoïde. Door zijn spiegelende zonnepanelen en geplande scheervlucht langs de aarde dachten sterrenkundigen dat de sonde een ruimterots was die mogelijk zou inslaan op aarde.
Sterrenkundigen hebben de bron van de allerheftigste straling in het heelal in beeld. Die kosmische straling bestaat uit massieve, geladen deeltjes – van protonen tot complete ijzeratomen – die vlak tegen de lichtsnelheid aan door het heelal razen. Detectoren verspreid over 3000 vierkante kilo...
Studenten sterrenkunde aan de Universiteit Leiden hebben een planeet buiten ons eigen zonnestelsel ontdekt. Die exoplaneet is net zo groot als Jupiter. Hij draait in tweeëneenhalve dag om zijn zonachtige ster en heeft een temperatuur van meer dan 1000 graden.
De beroemde Nederlandse grafisch kunstenaar Maurits Cornelis Escher (1898-1972) is aan de hemel geplaatst: de planetoïde 4444 draagt voortaan de naam Escher.
Wij hebben ons bestaan indirect te danken aan een hevige botsing in de planetoïdengordel, 160 miljoen jaar geleden. Het grootste brokstuk van die botsing cirkelt nog steeds rond de zon.
Hoog in de Andes bouwen Eruopa, de Verenigde Staten en Japan ’s werelds grootste observatorium. De 66 schotels van ALMA, met in Nederland gebouwde ontvangers, moeten de geboorte van sterren en planeten gaan ontraadselen.
Klaar voor de ruimte! Op 11 september presenteerde het Nederlandse instituut voor ruimteonderzoek SRON het gloednieuwe instrument HIFI. Dat maakt deel uit van de Europese satelliettelescoop Herschel en kijkt naar mysterieuze terahertzstraling uit het heelal. Vanaf 2008 zoekt HIFI naar sporen v...
Eens per dag licht de hemel op met een titanische stralingspuls: een gammaflits, de krachtigste explosie in het heelal. De energie en deeltjes van een gammaflits zijn gebundeld in twee jets, die tegenovergestelde richting wegschieten. Promovendus Alexander van der Horst vond voor het eerst spo...
Onderzoekers van het project Ulysses hebben aangetoond dat geluiden die diep in het binnenste van de zon worden opgewekt de aarde mee doen schudden en schokken.
Met het instrument HIFI voor de satelliet Herschel heeft Nederland zijn duurste ruimtesensor ooit opgeleverd. HIFI kijkt vanaf medio 2008 naar terahertz-straling uit de ruimte. Daarmee gaat een nieuw venster op het heelal open.
Het bedrijf ASTRON in Dwingeloo bouwt samen met Nederlandse universiteiten mee aan NASA’s James Webb Space Telescope (JWST). Nederland levert het instrument MIRI, dat buiten de storende invloed van de dampkring infraroodlicht uit het heelal opvangt. De James Webb-telescoop wordt in 2013 ...
Sterrenkundigen van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht gebruiken laserstralen om hun telescopen scherp te stellen. De laser tekent een twinkelende ster aan de hemel. Via flikkeringen van de ster kunnen onderzoekers trillingen in de atmosfeer zien en compenseren.
Volgens Karin Öberg van de Leidse Sterrenwacht speelt ultraviolet licht een belangrijke rol bij chemische reacties in de ruimte. Zo zorgt het dat koolmonoxide-ijs veel sneller verdampt dan werd gedacht. De nieuwe resultaten veranderen het gangbare beeld van de chemische evolutie rond jonge ste...