Wij kunnen slechts 15 procent van álle materie zien of aanraken. De overige 85 procent is nooit door de mens waargenomen, daarom noemen we het donkere materie. Drie experts gingen tijdens NEMO Kennislink Live met moderator Desiree Hoving in gesprek over hun onderzoek naar donkere materie.
We verzamelen steeds meer data. Maar hoe moet je die gegevens verwerken? Astronoom Marco de Vos, managing director bij Astron, het Nederlands instituut voor radio-sterrenkunde, pleit voor het stellen van een gerichte vraag.
Astronomen blijven maar verklaringen bedenken voor wat de ster van Betlehem toch geweest kan zijn. Maar voor de meeste historici is het zeer de vraag of er echt een bijzonder hemels teken te zien is geweest. Wetenschappelijke kennis is te versplinterd en niemand wil dat echt aanpakken, betoogt...
Hij is de grote vriend van elke padvinder, zeeman of bergwandelaar. Hij beschermt ons tegen aanvallen van schadelijke zonnedeeltjes. En nu heeft hij dan eindelijk een deel van zichzelf laten zien. Het magneetveld van de aarde – met een tweedelige staart!
Het idee dat de aarde het middelpunt van ons universum moest zijn, was ooit pure schoonheid. Nu zien we juist schoonheid in het idee dat de aarde rondzwerft in een klein hoekje van een groot universum. Wat betekent schoonheid voor de wetenschap, en hoe laten we ons erdoor leiden?
Astronomen ontdekten de zwaarste sterren die tot nog toe zijn waargenomen. Een van de sterren was bij geboorte 300 keer zo zwaar als de zon, tweemaal de vermeende massalimiet van 150 zonsmassa’s. Het bestaan van deze monsters brengt het antwoord dichterbij op de vraag hoe zwaar sterren eigenli...
Als het heelal uitdijt, waarin dijt het dan uit? Hoe oud is het heelal eigenlijk? En hoe weten we zo zeker dat er een oerknal was? Deze week bij de Universiteit van Nederland een week lang colleges van prof. dr. Ralph Wijers, directeur van het Amsterdamse Sterrenkundig Instituut Anton Pannekoe...
Er is een nieuwe recordhouder in de ruimte: een gammaflits die op 23 april werd waargenomen komt van een object dat 13,1 miljard lichtjaar ver staat. De leeftijd van het heelal is 13,7 miljard jaar, dus deze flits is slechts 600 miljoen jaar na de oerknal ontstaan.
Het ontstaan van leven is moeilijk te begrijpen, er is immers geen mens bij aanwezig geweest. De wetenschap probeert uit te zoeken of bouwstenen van leven op de aarde zelf of elders in het heelal zijn gevormd.
Binnenkort lanceert de Europese ruimtevaartorganisatie ESA zijn infrarood-ruimtetelescoop Herschel. Project scientist Göran Pilbratt vertelt over dit ambitieuze project. “We gaan kijken naar dingen die niemand ooit eerder heeft gezien.”
De precieze samenstelling van interstellair stof – microscopische deeltjes in de ruimte – is moeilijk te achterhalen. Met behulp van een speciaal röntgenmeetapparaat op ruimtetelescoop XMM-Newton hebben onderzoekers van het Nederlandse SRON nu een manier gevonden om licht te werpen...
Sterren worden meestal in grote groepen geboren, om daarna steeds verder uit elkaar te drijven. Onze zon is daar geen uitzondering op. Computationeel sterrenkundige Simon Portegies Zwart is op zoek gegaan naar de oorsprong van de zon, en de broertjes en zusjes waarmee hij in de kraamkamer lag....
Een zwart gat is een object in de ruimte dat zo zwaar is, dat zelfs licht er niet van kan ontsnappen. Zo donker dus, dat het absoluut onmogelijk is om het te zien. Toch zijn er een flink aantal zwarte gaten geïdentificeerd door te kijken naar het effect dat hun aanwezigheid op de omgeving heef...
De zoektocht naar pulsars, een speciale klasse van neutronensterren, lijkt een zoektocht naar een speld in een hooiberg. Een Amsterdamse promovenda heeft er nu met behulp van de radiotelescoop in Westerbork in één keer drie gevonden. Het begin van een reeks aan bijzondere vondsten?
Op Saturnusmaan Titan zijn nieuwe meren ontdekt. Op de plaats waar de meren gevonden zijn waren er een jaar geleden nog niet, dus moeten ze recent gevormd zijn. De ontdekkers denken dat de meren ontstaan zijn door hevige regens van vloeibaar methaan.
Onze maan draait in één omwenteling rond de aarde precies één keer om haar as. Daardoor zien we altijd dezelfde kant van het hemellichaam; de andere kant blijft voor ons onzichtbaar. Wetenschappers in Parijs hebben berekend dat die situatie niet altijd zo is geweest: miljarden jaren geleden wa...
In stukjes rots die door astronauten van de maan zijn meegenomen, is magnetisatie aangetroffen. Vreemd, aangezien de maan nauwelijks een magnetisch veld heeft. Dit raadsel is nu opgelost: 4,2 miljard jaar geleden had de maan namelijk een vloeibare kern, die net als de kern van de aarde als een...
Het Kapteyn Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) sleepte deze zomer de Academische Jaarprijs in de wacht met een publiekscampagne over infraroodsterrenkunde. Astronoom en teamleider Gijs Verdoes Kleijn vertelt over infraroodonderzoek.
Je merkt er niets van, maar op dit moment draait onze planeet met meer dan 900.000 kilometer per uur om het centrum van de Melkweg. Tot voor kort werd gedacht dat we ‘maar’ 750.000 km/u bereikten. De nieuwe snelheid, gemeten met behulp van heldere stervormingsgebieden, betekent ook dat de Melk...
Wat heb je nodig om mensen op de maan te laten wonen? Zuurstof, uiteraard, en voedsel. Maar ook water, en het is erg lastig om dat allemaal van de aarde naar de maan te transporteren. Nu was al langer duidelijk dat er water op de maan is, maar of het ook genoeg zou zijn om een maanbasis van dr...
We hebben geen instrumenten om in de toekomst te zien waar de wereld naartoe gaat. Daarentegen lijkt er geen einde te komen aan de ontwikkeling van technieken om terug te kijken naar het ontstaan van het heelal en van onszelf als een verzameling koolstofdeeltjes die kan praten en bewegen. Stap...
Al s een meteoriet op aarde neerslaat, gaat dat gepaard met enorme druk en hitte. Dat kan behoorlijk vernietigend zijn, de dinosaurussen hebben hun einde eraan te danken. Maar als de mineralen waaraan meteorieten rijk zijn onder die extreme omstandigheden kunnen reageren met de ingrediënten va...
Drie Leidse studenten hebben dit jaar een exoplaneet ontdekt. Het blijkt om een uitzonderlijke planeet te gaan, een stuk groter dan Jupiter en ruim vijf keer zo zwaar. Het is de eerste planeet die is ontdekt bij een snel roterende ster.
Om leven zoals dat op aarde mogelijk te maken zijn vier ingrediënten absoluut noodzakelijk: water, methaan, koolstofdioxide en zuurstof. Water en methaan zijn al eerder buiten ons zonnestelsel aangetroffen, en nu is in de atmosfeer van een Jupiter-achtige planeet ook koolstofdioxide gevonden.
Utrechtse onderzoekers hebben een nieuwe locatie van deeltjesversnelling ontdekt in supernovarest Cassiopeia A. Dat supernovaresten deeltjes tot hoge energieën versnellen, was al bekend; ruim tien jaar geleden werd het directe bewijs geleverd dat dit aan de buitenkant van zo’n restant ge...
Sinds 1933 weten we al dat minstens drie kwart van het heelal moet bestaan uit onzichtbare, onmeetbare donkere materie. Talloze wetenschappers hebben sindsdien theorieën losgelaten op het raadsel van de donkere massa en energie. Hoewel de aanwijzingen naar de oplossing zich opstapelen is er no...
De Hubble Space Telescope doet het weer. Een paar dagen nadat de ruimtetelescoop een reparatie onderging, werd de Wide Field Planetary Camera 2 (WFPC2) gericht op een intrigerend paar door zwaartekracht wisselwerkende sterrenstelsels. Resultaat: een prachtige foto en zekerheid dat Hubble er we...
Epsilon Eridani, een ster die op 10,5 lichtjaar van onze zon staat, blijkt planetoïdengordels te hebben. Niet eentje, zoals onze zon, maar wel drie. Epsilon Eridani lijk waarschijnlijk erg op onze zon vlak na het ontstaan daarvan.
Zo’n 13,7 miljard jaar geleden werd met een gigantische explosie, de Oerknal of ‘Big Bang’, ons heelal geboren. Negen miljard jaar later volgde er dicht bij huis een ‘Little Bang’, waaruit onze zon en zijn planeten zijn ontstaan. Althans, dat denken sterrenkundigen. Deze week werd een nieuwe c...
Is onze aarde de enige bewoonbare planeet? Om die vraag te beantwoorden proberen sterrenkundigen zoveel mogelijk andere planeten te ontdekken en te bestuderen. De PRIMA-faciliteit op de Very Large Telescope in Chili makt het detecteren van planeten buiten ons zonnestelsel (zogenaamde exoplanet...