Deze maand wordt ruimtetelescoop James Webb gelanceerd. Hij zal scherpe beelden van de wonderlijke geboorte van een ster leveren. Wat zegt de geboorte van een ster over onze eigen geboorte?
In de buurt van ons eigen Melkwegstelsel is een ‘zakkenroller’ actief. Uit onderzoek van Amerikaanse astronomen blijkt dat honderden sterren uit de Grote Magelhaense Wolk ‘gestolen’ zijn van een ander naburig sterrenstelsel: de Kleine Magelhaense Wolk.
Sterren heb je in alle soorten en maten, maar er zijn veel meer kleine dan grote sterren. Vandaar ook dat het aantreffen van een reuzenster in wording uniek is in de sterrenkunde. UvA-promovendus Lucas Ellerbroek en zijn team ontdekten er één, met behulp van een gloednieuw meetinstrument.
Grote, zware pasgeboren sterren kunnen golven in hun geboortewolk maken, niet heel verschillend van watergolven door de wind. Door die golven ontstaan drukverschillen in de wolk, die tot raadselachtige structuren leiden.
Hoe het water op aarde terecht is gekomen weten we niet precies. Sterrenkundigen vonden een sterke aanwijzing in een stofwolk waarin een nieuw planetenstelsel gevormd wordt: daar is namelijk al waterdamp in aanwezig.
De geboorte van sterren vindt plaats achter ondoorzichtige gas- en stofwolken. Maar infrarood licht komt daar wel doorheen, en door dat licht te bestuderen kunnen we dus een kijkje nemen in de kraamkamers van het heelal. Ruimtetelescoop Herschel gaat ons daar een handje bij helpen.
Eén van de meest mysterieuze processen in het heelal is stergeboorte. We hebben talloze stofwolken in de ruimte gevonden die we kunnen aanwijzen als ‘kraamkamers van het heelal’, regio’s waar heel veel jonge sterren ontstaan. Maar hoe gaat dat precies? Wat voor zetje heeft het sterrenstof nodi...
Het Nederlandse ruimte-instrument HIFI aan boord van de in mei gelanceerde Herschel-satelliet, heeft met succes de eerste meetgegevens vanuit de ruimte aan de aarde doorgegeven. En ze zien er goed uit.
Binnenkort lanceert de Europese ruimtevaartorganisatie ESA zijn infrarood-ruimtetelescoop Herschel. Project scientist Göran Pilbratt vertelt over dit ambitieuze project. “We gaan kijken naar dingen die niemand ooit eerder heeft gezien.”
Sterren worden meestal in grote groepen geboren, om daarna steeds verder uit elkaar te drijven. Onze zon is daar geen uitzondering op. Computationeel sterrenkundige Simon Portegies Zwart is op zoek gegaan naar de oorsprong van de zon, en de broertjes en zusjes waarmee hij in de kraamkamer lag....
De eerste sterren in het heelal ontstonden waarschijnlijk al honderd miljoen jaar na de oerknal. Ze zijn al lang niet meer zichtbaar, maar ze hebben hun sporen nagelaten in het Melkwegstelsel.