In de zestiende eeuw verschenen de eerste woordenboeken en grammatica’s van het Nederlands. Dat wordt vaak toegeschreven aan een groeiend nationaal bewustzijn. Maar Nederlanders in die tijd hadden niet alleen interesse voor de Nederlandse volkstaal, ook voor andere talen.
Taalkundige Marjo van Koppen doet onderzoek naar de taaldynamiek in de Gouden Eeuw, een periode waarin de taalnorm nog niet vastlag. “Het mooie van de zeventiende eeuw is dat je taalverandering in actie kunt onderzoeken”, aldus Van Koppen.
Het Nederlands kent een grote variatie aan r’en. In zijn promotieonderzoek vond Koen Sebregts zelfs twintig verschillende. Toch zijn er maar een paar die genoeg van elkaar verschillen om voor gewone sprekers hoorbaar te zijn, zoals de tongpunt-r en de huig-r. En natuurlijk de Gooise r, die de ...
Wie is de baas van de taal? Is dat de overheid, zijn het deskundigen of wordt de norm helemaal democratisch bepaald? Op deze en meer vragen probeerden de genodigden op het publiekssymposium van Leiden University Centre for Linguistics antwoord te geven.
Alle bestaande kennis over de Nederlandse en Friese grammatica beschikbaar maken voor een internationaal wetenschappelijk publiek. Dat is de doelstelling van het project Taalportaal. Een samenwerking tussen het Meertens Instituut, de Universiteit Leiden, het Instituut voor Nederlandse Lexicolo...
De opkomst van de Nederlandse standaardtaal wordt vaak gesitueerd in de zeventiende eeuw. Volgens taalwetenschapper Gijsbert Rutten, die in mei 2013 een Vidi-subsidie ontving van NWO, valt daar wel wat op af te dingen: “De verschillen tussen de teksten uit die tijd zijn minstens even gro...
In Nederland spreekt men anders dan in Vlaanderen. Maar de gebarentalen van beide landen verschillen nog veel meer van elkaar: misschien wel net zoveel als het Nederlands en het Spaans. Toch communiceren doven vrij makkelijk over de grens, omdat ze van jongs af aan gewend zijn zich aan te pass...
De nieuwslezer is nog steeds een voorbeeld van goed taalgebruik in Nederland en Vlaanderen, zo blijkt uit onderzoek van de Nederlandse Taalunie naar het taalgebruik in de media. Op de radio, en met name onder dj’s, wordt voor veel mensen te snel gesproken.
Binnen een paar jaar gaat het er komen: een virtueel taalinstituut, waarin je alles kunt opzoeken wat je maar wilt weten over het Nederlands en het Fries.
Is de standaardtaal nog te redden? Nee, denkt hoogleraar Joop van der Horst van de K.U. Leuven. Moeten we daar bang voor zijn? Ook niet. De taalverandering die over heel Europa plaatsgrijpt, is te vergelijken met de verandering tijdens de overgang van middeleeuwen naar renaissance. Van een st...
In de achttiende eeuw werd al regelmatig in de standaardtaal geschreven, met name door hogeropgeleiden. Maar hoe schreven mensen met een lagere opleiding? Gijsbert Rutten ontving een beurs om hier onderzoek naar te doen aan de Universiteit Leiden.
Prinsjesdag. Wat zal de derde dinsdag in september deze keer brengen? Misschien iets meer jip-en-janneketaal? Of toch weer gewoon die ellenlange opsomming van beleidsvoornemens, waarbij we hoogwaardigheidsbekleders in de Ridderzaal steevast zien wegdutten? Hoe de troonrede zo heeft kunnen word...
In haar boek Taal als mensenwerk werpt Nicoline van der Sijs een verrassend nieuw licht op de geschiedenis van onze taal. Volgens haar is de standaardtaal veel meer door het Duits beïnvloed dan veel mensen denken, en veel minder door de Vlaamse dialecten. Waar komen onze naamvallen bijvoorbeel...
Stadsdialecten zijn razend populair en sommige streektalen zijn sinds kort zelfs officieel erkend. Beleven we werkelijk zoiets als een dialectrenaissance? En hoe verhouden dialect en standaardtaal zich tegenwoordig tot elkaar? Hoe is dat zo gekomen? Een inventarisatie en een terugblik.
In het binnenkort te verschijnen boek Hebreeuws als mythe stelt taalwetenschapper Ghil’ad Zuckermann voor om de benaming Hebreeuws af te schaffen en de taal van de Israëliërs voortaan Israëlisch te noemen. De taal die Israëliërs spreken staat namelijk ver af van de taal van hun bijbelse ...
In de Arabische wereld ontbrak het lange tijd aan een standaardtaal. Het Klassiek Arabisch was de taal van juridische teksten en de Koran: het behoorde vooral toe aan de elite. In de 19e eeuw kwam een modernere variant van het Klassiek Arabisch in omloop: het Modern Standaard Arabisch, dat teg...
In Nederland wordt de nieuwslezer gezien als dé autoriteit op het gebied van het ABN. Dit heeft alles te maken met de onpersoonlijkheid en accentloosheid van de nieuwslezer. Ook de Nederlander zelfs spreekt liever zonder accent.