Bij onderzoek naar turbulentie in superfluïde helium-3 hebben wetenschappers, onder andere van de Universiteit Leiden, een mogelijkheid ontdekt om het ontstaan van turbulente stromingen tot in detail te bestuderen. Misschien dat daarmee – eindelijk – de essentie van turbulentie is ...
“Snaartheorie is een religie”, zegt Nobelprijswinnaar natuurkunde Martinus Veltman. Theoretisch fysicus Robbert Dijkgraaf vindt snaartheorie echter onvermijdelijk volgend uit de historische ontwikkeling van de theoretische natuurkunde. “Ik voel dat het wiskundig bouwwerk van snaartheorie te de...
Holland Doc 24 zendt drie maandagavonden achtereenvolgens de bekroonde serie ‘The elegant universe’ (2003) van Brain Greene uit over een van de meest duizelingwekkende en exotische theorieën in de natuurkunde: de snaartheorie.
Het zal niemand ontgaan zijn: het is hier WARM. Met vijf zomerse dagen (met temperaturen boven de 25oC) achter elkaar, waarvan drie tropische (boven de 30oC) is er sprake van een hittegolf. Op donderdag 7 augustus klom de temperatuur in het KNMI-centrum in De Bilt boven de tropische grens en w...
Onderzoekers van het FOM-Instituut voor Subatomaire Fysica NIKHEF hebben aanwijzingen gevonden dat lijmdeeltjes, de gluonen, mogelijk aanzienlijk bijdragen aan de spin van protonen en neutronen. Tot nu toe dachten natuurkundigen dat alleen tollende quarks verantwoordelijk waren voor de spin va...
Onderzoekers van het Nationaal Instituut voor Kernfysica en Hoge Energie Fysica (NIKHEF) in Amsterdam zijn druk bezig met het bouwen van apparatuur die in 2007 het ontbrekende Higgsdeeltje moet gaan opsporen. Natuurkundige Simon Peeters promoveert op 15 april aan de Universiteit van Amsterdam ...
In de Science Express van vrijdag 14 februari 2003 publiceren Ironel Chiorescu, Kees Harmans en Hans Mooij (Technische Universiteit Delft) en Yasunobu Nakamura (van het Japanse bedrijf NEC) de resultaten van recente experimenten waarin ze aantonen een supergeleidend aluminium ringetje te hebbe...
In een laboratorium van de TU Delft hebben onderzoekers een werkende qubit gemaakt. Qubits zijn de bouwstenen voor kwantumcomputers, die vele malen beter zullen werken dan de huidige apparaten.
Bij de finalisten van de EU-Descartesprijs waren dit jaar ook Nederlandse wetenschappers. Eén project, gecoördineerd door de Universiteit van Amsterdam, leidde tot de ontdekking dat gamma-uitbarstingen de krachtigste explosies zijn in het universum, op die van de Big Bang na. Een ander project...
Onderzoekers van het Leids Instituut voor Onderzoek in de Natuurkunde en de Stichting FOM hebben voor het eerst aangetoond dat de zogenaamde kwantumverstrengeling van fotonen kan worden overgedragen op een ander type deeltje. Dit kan volgens de onderzoekers een doorbraak betekenen in de ontwik...
Sinds 1998 kun je het woord ‘teleportatie’ gebruiken zonder het over fantasy of science-fiction te hebben. Toen slaagden de Oostenrijkse Anton Zeilinger en zijn team erin één enkel lichtdeeltje een paar meter te teleporteren. Niet spectaculair genoeg? Het foton deed daar ook nog eens exact nul...
Zwaartekracht, de kracht die ervoor zorgt dat alles op aarde naar beneden valt als je het loslaat, blijkt niet zo simpel als je misschien denkt. Wetenschappers hebben voor het eerst bewezen dat ook zwaartekracht voldoet aan de wetten van de quantummechanica.
Onderzoekers van de Stichting FOM en de Rijksuniversiteit Groningen hebben een elektronische schakeling ontwikkeld waarin ze het tollende gedrag van elektronen naar wens kunnen sturen. Ze publiceren hierover in de Nature van 18 april 2002. Het tollen van elektronen staat bekend als de ‘s...
Natuurkundigen in het LaserCentrum van de Vrije Universiteit in Amsterdam zijn erin geslaagd een samengesteld deeltje te maken dat beschreven kan worden als een waterstofatoom met een verzwaard elektron. Een gewoon waterstofatoom bestaat uit een elektrisch positief geladen kern (een proton) en...
Aan het eind van de 19e eeuw menen veel natuurkundigen dat het bouwwerk van de fysica nagenoeg is voltooid. Slechts een paar hardnekkige problemen resteren. Hun uiteindelijke oplossing leidt echter niet tot de laatste paragrafen in het boek van de natuurkunde. Zij blijkt een radicale herzienin...
Dunne draadjes van het metaal natrium, met een doorsnede van enkele atomen, nemen het liefst een zeshoekige vorm aan, zo blijkt uit Leids onderzoek.
Wat is het toch dat de kwantummechanica haar mysterieuze waas verleent? Honderd jaar na haar ontstaan willen de stofwolken rond de verhitte debatten over haar interpretatie nog steeds maar niet optrekken. De interpretatie van de theorie mag zich op het filosofische vlak bevinden – John Bell he...
Na zonsondergang verlichten peertjes en spaarlampen de woonkamer. Honderdduizenden minuscule lichtpuntjes vormen het beeld op een tv-scherm. Chemici en fysici werken aan nieuwe, zuinige lichtbronnen en nieuwe beeldschermen. Dankzij licht uit zeldzame-aardionen kunnen lampen en televisies er to...
Neutronensterren en zwarte gaten hebben een onvoorstelbaar hoge dichtheid. Het gedrag van de materie in hun extreem krachtige zwaartekrachtsvelden vormt een natuurlijk laboratorium voor onderzoek aan de relativiteitstheorie.
De kwantumcomputer begint een geheel nieuw licht op de fundamenten van de natuurkunde te werpen. Dat is vreemd, want het apparaat bestaat nog niet en zal misschien wel nooit bestaan. Alleen al de speculatie over het kúnnen bestaan veroorzaakt onder natuurkundigen grote opwinding. De onzekere t...
In 1993 schreven natuurkundigen een theoretisch verhaal over Alice en Bob, die een kwantummechanisch deeltje teleporteerden. In de wereld van de kwantummechanica, die zich kenmerkt door toeval en onzekerheid, leek teleportatie onmogelijk. Inmiddels slaagden natuurkundigen erin het teleportatie...