Het beeld van de mens als toppunt van de evolutie is hardnekkig. Nog steeds zetten we onszelf bewust of onbewust boven andere dieren, maar de mens is een diersoort als alle andere.
Stel: de mens verdwijnt van de ene op de andere dag. Hoe ontwikkelt het leven op aarde zich dan verder? Een speculatief kijkje in een wereld die doordraait zonder ons, en de lessen die we daaruit kunnen trekken. Aan de hand van twee evolutiebiologen neemt NEMO Kennislink je mee in dit gedachte...
De film Photon wil je alles laten zien over het ontstaan van het universum, het leven en de moderne mens. Dat pakt niet goed uit. De beelden zijn prachtig, maar de maker wil te veel vertellen. Na een veelbelovend begin raak je als kijker de draad volledig kwijt.
Bij menselijke embryo’s is een hartkwaal gerepareerd die door één defect gen wordt veroorzaakt. De gen-techniek blijkt verrassend trefzeker. De embryo’s mochten trouwens niet opgroeien tot gezonde baby’s, maar werden na enkele dagen vernietigd.
Sinds de moderne mens zich vanuit Afrika heeft verspreid is er een groot aantal verschillende groepen ontstaan. De term ‘ras’ werd in de context van de mens voor het eerst gebruikt door de filosoof Immanuel Kant: ‘Dat wat over de generaties onveranderlijk blijft, onder behoud van het eigen kar...
De mens met al zijn etnische, religieuze, of om het even welke wij-zij-conflicten, wordt nogal eens vergeleken met de dieren die genetisch gesproken het dichtst bij ons staan: chimpansees. Het lijkt een soort wetenschappelijke vergoelijking van ons conflictueuze gedrag. Maar is dat een niet wa...
Mensen zeggen weleens dat we een zesde zintuig hebben, bovenop de bekende vijf waarmee we zien, horen, proeven, ruiken en voelen. Maar het zijn er veel meer. Volgens hoogleraar psychiatrie Jan Dirk Blom van de Universiteit Leiden hebben wij er zelfs vijftien. “En met alle vijftien kunnen we ha...
In de podcast ‘Grondstof tot Nadenken’ van MakersRadio hoor je twee verhalen over archeologische vondsten die met ontzettend veel moeite uit de grond zijn gehaald maar op ongeloof stuiten. Benieuwd naar een nieuw verhaal van MakersRadio? Kom dan vrijdagavond 25 september naar hun L...
De redactie van Kennislink krijgt regelmatig lezersvragen. Zo vroeg Arthur Jansen zich af of de mensheid net zo lang kan leven als de dinosauriërs hebben geleefd. Die hielden het wel 165 miljoen jaar vol.
Het schouderblad van de mensachtige Australopithecus afarensis lijkt veel op dat van moderne chimpansees en gorilla’s. Het bewijs dat deze vroege voorouder van de mens nog veel tijd in de bomen doorbracht, schrijven wetenschappers deze week in het blad Science.
In zuid-China hebben archeologen menselijke fossielen gevonden die zowel eigenschappen moderne als van zeer oude mensachtigen hebben. Ze wijzen op een nog grotendeels onbekend hoofdstuk uit de menselijke evolutie.
Een internationaal onderzoeksteam publiceert deze week in vakblad Nature het complete genoom van een westelijke laaglandgorilla vrouwtje. Dat genoom leert ons meer over de evolutie van verschillende soorten gorilla’s, maar ook over onze eigen relatie met deze grote mensapen.
Olie in de rivier, smog, en een rijzende concentratie koolstofdioxide in de atmosfeer. Het zijn zomaar enkele voorbeelden van hoe de mens haar leefomgeving beïnvloedt. Is het tijd om een nieuw tijdvak naar onszelf te vernoemen?
Je kent misschien de dodo als het schoolvoorbeeld van uitsterven door de mens. De dodo is niet alleen, want elke dag zouden tientallen soorten op aarde uitsterven door toedoen van de mens. Hoe komt dat? Wie sterven er uit? En wat betekent dit voor de toekomst?
Het is niet verwonderlijk dat het grootste deel van de wereldbevolking dichtbij water leeft, hetzij bij de oceaan, een rivier of een meer. Er is vaak volop voedsel en drinkwater te vinden. Dat dacht de moderne mens (Homo sapiens) ook zo’n 140.000 jaar geleden tijdens de migratie uit Afrika naa...
Hedendaagse Aboriginals stammen rechtstreeks af van een vroege migratiegolf de moderne mens (Homo sapiens) van Afrika naar Azië, minstens 24.000 jaar vóór de bevolkingstrek waar de hedendaagse Europeanen en Aziaten van afstammen! Dit blijkt uit internationaal genoomonderzoek waarvan d...
De angst om door ‘massa-immigratie’ binnen korte tijd een minderheid in eigen land te worden, wordt soms handig uitgebuit door populistische politici. Maar volgens twee Britse archeologen is dit precies wat de Neanderthalers zo’n 40.000 jaar geleden is overkomen.
Negen jaar geleden werd een zeer kleine, uitgestorven mensensoort ontdekt op Flores in Indonesië: Homo floresiensis. Is deze één meter grote ‘hobbit’ eigenlijk wel zo vreemd als het op het eerste gezicht lijkt? De andere fauna op dit eiland geeft antwoord op deze vraag.
Welk gen doet wat? Meestal komen we daar pas achter wanneer het gen stuk is en we vervolgens kunnen zien wat er aan een persoon mankeert. Maar de meest essentiële genen, die noodzakelijk zijn om te leven, vind je niet op die manier. Onderzoekers hopen ze alsnog op te sporen.
Columbus ontdekte Amerika. Of waren het de Vikingen? Geen van beiden eigenlijk, want Amerika was allang bewoond door de mens. Zelfs duizenden jaren eerder dan tot nu toe gedacht werd: rond 15.000 jaar geleden, nog voor de Clovis beschaving.
Chimpansees kunnen een hiv-infectie de baas. Ze worden niet ziek en gaan niet dood. Onderzoek van promovendus Erik Rutjens moest aanknopingspunten vinden voor de behandeling van mensen met hiv.
In het fundamenteel wetenschappelijk onderzoek is behalve kennis en inzicht ook schoonheid te vinden. Dat laat de tentoonstelling “Schoonheid in de wetenschap” in het Museum Boijmans van Beuningen zien. Het menselijk lichaam is een van de wonderlijkste ‘machines’ die er bestaan en ...
Mensen willen weten welke dieren ongeveer even slim zijn als hijzelf. Goede IQ-tests voor alle diersoorten bestaan nog niet, en daarom proberen biologen slimheid te schatten aan de hand hersengrootte. Nu blijkt de gedachte dat een hoge stofwisseling voor het grootste brein zorgt, niet te klopp...
De mysteriën rond de afkomst van de mens zijn ontrafeld. Ons eigen DNA wijst uit dat onze herkomst in Afrika ligt. Daar leefden de genetische Adam en Eva die via verre reizen uiteindelijk de hele wereld bevolkten.
Een internationaal team van wetenschappers heeft een groot deel van het genoom van de Neanderthaler blootgelegd. Hoe sterk wij genetisch gezien op deze mensachtige lijken, is te lezen in Science.
Het Y-chromosoom gaat voortdurend op de schop. Dat blijkt uit onderzoek waarin het menselijk Y-chromosoom werd vergeleken met dat van de chimpansee. De man is al heel lang bezig met verbouwen voor beter nageslacht.
Heeft de vroege mens ooit gesekst met neanderthalers? En vooral: kregen ze ooit kinderen? Waarschijnlijk niet of weinig, zeggen Duitse onderzoekers, die een nieuwe DNA-analyse gebruiken. Ze ontdekten dat menselijk DNA op neanderthalenbotten pas tijdens de opgraving op de fossielen terechtkwam....
Wie denkt dat alle genen van de mens nu allemaal wel zo’n beetje in kaart zijn gebracht, heeft het mis. Deze week rapporteren Chinese wetenschappers nieuwe genen te hebben gevonden. Die zijn goed voor het immuunsysteem en de reukzin, maar wat ze precies doen is nog een mysterie.
Wat is makkelijker: trekken door de Sahara woestijn of door een begroeide Sahara? De oermens ging voor de laatste optie.
Lachen is geen unieke menselijke eigenschap, maar geleidelijk ontstaan uit een gemeenschappelijke voorouder van mens en aap. Doordat akoestiek bij de mens sterk ontwikkeld is, onderscheidt onze lach zich toch nog van die van apen.