‘Chasing Einstein’ slaagt er in het onderzoek naar donkere materie te verbeelden als een epische zoektocht, met een prominente rol voor Nederland.

Kosmoloog James Peebles en exoplanetenjagers Michel Mayor en Didier Queloz bestuderen alledrie het heelal, maar op een heel verschillende manier.

Wij kunnen slechts 15 procent van álle materie zien of aanraken. De overige 85 procent is nooit door de mens waargenomen, daarom noemen we het donkere materie. Drie experts gingen tijdens NEMO Kennislink Live met moderator Desiree Hoving in gesprek over hun onderzoek naar donkere materie.

Hij was een jonge, vrijwel onbekende deeltjesfysicus toen hij zich in de problemen van de Oerknal begon te verdiepen. Zijn gedurfde aanname dat het heelal in de eerste fractie van een seconde razendsnel is geëxpandeerd bleek een doorslaand succes. Zijn inflatietheorie is niet meer weg te denke...

Het moet er zijn, alleen kunnen we het niet zien: de raadselachtige donkere materie en donkere energie in het heelal. Henk Hoekstra is een van de vele kosmologen die dolgraag wil weten waar deze substanties precies uit bestaan. Hij kreeg er een Europese onderzoekssubsidie van 1,3 miljoen euro ...

Het heelal bestaat voor het grootste deel uit onzichtbare en onbekende materie en energie, zo leren we al jaren. Maar misschien zaten de metingen die donkere materie voorspelden wel fout. Wordt het tijd voor nieuwe wetten van Newton?

Een internationaal team van astronomen uit de VS en Leiden heeft voor de eerste keer de snelheid kunnen meten van sterren in een sterrenstelsel op een afstand van 11 miljard lichtjaar. De sterren blijken met ongeveer 1,5 miljoen km per uur bijna tweemaal zo snel door de ruimte te bewegen als d...

Binnenkort lanceert de Europese ruimtevaartorganisatie ESA zijn infrarood-ruimtetelescoop Herschel. Project scientist Göran Pilbratt vertelt over dit ambitieuze project. “We gaan kijken naar dingen die niemand ooit eerder heeft gezien.”

Een zwart gat is een object in de ruimte dat zo zwaar is, dat zelfs licht er niet van kan ontsnappen. Zo donker dus, dat het absoluut onmogelijk is om het te zien. Toch zijn er een flink aantal zwarte gaten geïdentificeerd door te kijken naar het effect dat hun aanwezigheid op de omgeving heef...

Theoretisch fysicus Jan Pieter van der Schaar gebruikt theorieën die het grootste moeten verklaren om inzicht te krijgen in het allerkleinste. Met behulp van kosmologie zoekt hij naar bewijs voor de snaartheorie.

Utrechtse onderzoekers hebben een nieuwe locatie van deeltjesversnelling ontdekt in supernovarest Cassiopeia A. Dat supernovaresten deeltjes tot hoge energieën versnellen, was al bekend; ruim tien jaar geleden werd het directe bewijs geleverd dat dit aan de buitenkant van zo’n restant ge...

Sinds 1933 weten we al dat minstens drie kwart van het heelal moet bestaan uit onzichtbare, onmeetbare donkere materie. Talloze wetenschappers hebben sindsdien theorieën losgelaten op het raadsel van de donkere massa en energie. Hoewel de aanwijzingen naar de oplossing zich opstapelen is er no...

Zo’n 13,7 miljard jaar geleden werd met een gigantische explosie, de Oerknal of ‘Big Bang’, ons heelal geboren. Negen miljard jaar later volgde er dicht bij huis een ‘Little Bang’, waaruit onze zon en zijn planeten zijn ontstaan. Althans, dat denken sterrenkundigen. Deze week werd een nieuwe c...

In een wolk interstellair gas is naftaleen aangetroffen. Naftaleen is een stof die wellicht betrokken was bij het ontstaan van leven op aarde. Door deze vondst wordt misschien meer duidelijk over wat er in de oersoep is gebeurd, en over de mogelijkheid van leven buiten de aarde.

Sterrenkundigen van de universiteit van Hawaï zeggen direct bewijs te hebben gevonden voor het bestaan van de zogeheten donkere energie. Donkere energie is de naam die gegeven is aan de mysterieuze kracht die het heelal – tegen de zwaartekracht in – versneld doet uitdijen.

Samenwerkende radiotelescopen in Europa, China en Zuid-Afrika hebben een ver verwijderd sterrenstelsel onder de loep gelopen. Dat braakt vanuit zijn centrum zoveel energie en deeltjes uit, dat het zichtbaar is tot aan de rand van het zichtbare heelal. De quasar is volgens de metingen van het E...

Amerikaanse onderzoekers hebben na extreem gevoelige metingen geen spoor van donkere materie gevonden. Voor elke kilo normale deeltjes bevat het heelal volgens sterrenkundigen tien kilo donkere materie, maar waar die uit bestaat is nog altijd onduidelijk.

Met een extreem grote toekomstige radiotelescoop moet het mogelijk zijn om de populaire snaartheorie te testen. Dat beweert natuurkundige Benjamin Wandelt van de Universiteit van Illinois in een artikel dat verschijnt in Physical Review Letters.

Waarheen je ook kijkt, overal hoort het heelal er hetzelfde uit te zien. Dat voorspelt het Standaard Model van de sterrenkunde. Toch zien astronomen – nog onduidelijke – sporen van een voorkeursrichting: een kosmisch noorden. Sporen van een binnendringend stuk buurheelal, speculere...

Met de WMAP-satelliet hebben sterrenkundigen de meest gedetailleerde kaart van het vroege heelal gemaakt. De opgemeten kosmische achtergrondstraling werd uitgezonden toen het heelal maar 380.000 jaar oud was. Maar volgens radioastronoom Gerrit Verstuur is de kaart vervuild met radiostraling ui...

Een Deense sterrenkundige laat nieuw licht schijnen op de mysterieuze donkere materie. Die zou volgens sommige onderzoekers uit axionen bestaan. Signe Riemer-Sørensen onderzocht hoe stabiel die nog nooit waargenomen deeltjes zijn.

‘Binominis’, zo luidt sinds vorige week een bijnaam van het nieuwe sterrenstelsel dat over 5 miljard jaar zal ontstaan uit de botsing van onze eigen Melkweg met het buurstelsel Andromeda. ‘Milkshake’ zou een ander voorstel kunnen zijn. Sterrenkundigen weten al enige tijd dat de cat...

Donkere materie kun je niet zien, maar wel voelen. Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om een driedimensionale kaart te maken van de verdeling van donkere materie in een deel van de kosmos. Het resultaat ondersteunt de gangbare theorieën over de samenstelling en de evolutie van het heelal.

Donkere materie is onzichtbaar, maar haar aanwezigheid is wel te meten. De eerste 3D-kaart lijkt een goudmijn. Her en der komen donkere en normale materie los van elkaar voor.

De donkere energie, die het heelal steeds sneller laat uitdijen, is ouder dan de zon. Dat claimt sterrenkundige Adam Riess van John Hopkins University en het STScI. Riess spoorde verre supernova’s op met de Hubble-telescoop en zag aan de snelheid waarmee die van ons en elkaar af bewegen ...

Het einde van het ene heelal is het begin van het andere, denkt Roger Penrose. In de verre toekomst, als alle deeltjes verdwenen zijn en de tijd stilstaat, kan uit ons uitgebrande heelal zomaar een nieuw universum ontstaan. En omgekeerd: ‘voor onze Oerknal bestond er een ander heelalR...

Sterrenkundigen John C. Mather en George F. Smoot krijgen de Nobelprijs voor de Natuurkunde 2006 voor hun onderzoek aan de kosmische achtergrondstraling. Het tweetal liet zien dat die straling, die van over de hele hemel komt, de energieverdeling heeft van een ‘zwarte straler’: de ...

Een internationaal team van sterrenkundigen, onder wie de Leidse astronoom Marijn Franx, heeft twee van de meest gevoelige plaatjes van het universum geanalyseerd, en heeft een goudmijn aan sterrenstelsels ondekt. De foto’s, die gemaakt zijn met de Hubble Space Telescope, laten meer dan 500 st...

De twee spiegels van ESA’s Planck ruimtetelescoop zijn na een grondige tweeweekse test op –223 graden Celsius afgelopen maandag uit de grote ruimtesimulator op ESTEC gekomen. De test is een belangrijke stap op weg naar de lancering begin 2008.

Utrechtse en Amsterdamse astronomen hebben met behulp van computersimulaties een verklaring gevonden voor het feit dat in onze Melkweg vrijwel geen sterhopen voorkomen die ouder zijn dan een miljard jaar. Daarmee hebben zij een sterrenkundig probleem opgelost dat al in de jaren vijftig werd ge...