Ter ere van het Rembrandt-jaar reconstrueerden taalkundigen van het Instituut voor de Nederlandse Taal in Leiden de taal van Rembrandt. Deze diende als basis voor de Rembrandt Tutorials.
Nehalennia is een voorchristelijke godin, die werd aangeroepen om zeelui tijdens gevaarlijke reizen te beschermen. Verschillende taalkundigen hebben haar naam proberen te verklaren. Volgens de meest recente theorie liggen de sporen in het Welsh. Via het Keltisch is Nehalennia te herleiden tot ...
In Noord- en Zuid-Holland werd in de vroege middeleeuwen Oudnederlands en Oudfries gesproken. Jammer genoeg zijn er maar weinig teksten uit deze vroege periode bewaard gebleven. Wat we wel hebben zijn plaatsnamen. De historische taalkunde stelt ons in staat uit deze plaatsnamen een stukje cult...
Ter ere van het Rembrandt-jaar reconstrueerde AI-specialisten aan de hand van zelfportretten van Rembrandt zijn stemgeluid. Bijzonder hoogleraar Nicoline van der Sijs blikte in 2014 al vooruit op de digitalisering van de geesteswetenschappen.
Ze werden bij toeval ontdekt in Londense archieven: duizenden brieven, die in de 17de en 18de eeuw werden geschreven tussen zeelieden en thuisblijvers. Na een taalkundige voorbewerking kunnen we hier veel uit leren over de geschiedenis van onze taal.
Leidse onderzoekers ontdekten bij toeval een briefje uit 1783 in het Papiaments. Zij werken aan taalkundig onderzoek naar Nederlandse gekaapte brieven. Dit onderzoek ‘Brieven als buit’ is een project van hoogleraar Marijke van der Wal.
Maandag komen ruim 3000 gekaapte brieven voor iedereen beschikbaar op internet. Het gaat om handgeschreven brieven, afkomstig van Nederlandse schepen die in de zeventiende en achttiende eeuw werden buitgemaakt door de Engelsen.
Bij onderzoek naar buitgemaakte brieven is een brief uit 1780 van schipper Tjebbe Rinkes gevonden. De brief dook op in de National Archives in Londen. Vanaf vandaag kan de brief alsnog gelezen worden, ook in Warns, dankzij het internet.
Een handgeschreven taalgids Nederduits-Russisch uit de zeventiende eeuw. Dat was het onderzoeksobject van promovendus Pepijn Hendriks. In het proefschrift dat hij op 7 september verdedigt, stelt hij de echtheid van het handschrift ter discussie.
In een Engels archief liggen zo’n 38.000 brieven opgeslagen die eeuwen terug zijn buitgemaakt door Engelse kapers. De Leidse hoogleraar Marijke van der Wal gaat deze de komende tijd analyseren. Zo hoopt ze meer inzicht te krijgen in het dagelijks taalgebruik in de 17e en 18e eeuw. Haar b...
Wetenschappers in Graz analyseren aan de hand van een nieuw computerprogramma op welke plaatsen in middeleeuwse teksten “de schrijfhand wisselde”. Iemands handschrift is namelijk net zo veelzeggend als zijn vingerafdruk.
In een negentiende-eeuws handschrift uit Oost-Turkije, geschonken aan het Instituut voor Oosters Christendom van de Radboud Universiteit Nijmegen, ontdekte prof. Herman Teule vorig jaar iets opmerkelijks: een Arabische vertaling van het zestiende-eeuwse verhaal Mariken van Nieumeghen. Hoe kwam...
Vanaf 18 juli is het oudste Nederlandstalige gedrukte boek, de “Delftse bijbel” uit 1477, voor iedereen digitaal beschikbaar. De Delftse bijbel werd bijna twee eeuwen eerder gedrukt dan de Statenvertaling uit 1637. De digitalisering van de Delftse bijbel is het tweede resultaat van...
Deze week wordt in Leiden de Digitale Statenvertaling 1637 gepresenteerd. 135 vrijwilligers zijn een jaar lang bezig geweest de originele Nederlandse bijbelvertaling over te typen, omdat automatische tekstherkenning niet mogelijk was. De nieuwe digitale versie is op woordniveau te doorzoeken e...
Het Fins en het Estisch behoren niet tot de Indo-Europese taalfamilie. Toch zijn er in deze talen veel Indo-Europese leenwoorden te vinden. Paul van Linde van de Rijksuniversiteit Groningen schrijft in zijn proefschrift The Finnic vocabulary against the background of interference over de herko...
In de middeleeuwen sprak men in bijna heel Scandinavië dezelfde taal: het Oudijslands. Tegenwoordig verschilt het IJslands nogal van de overige Scandinavische talen. Door de geïsoleerdheid kent het IJslands weinig leenwoorden. Het puristische karakter, maar ook het naamvalsysteem maakt het IJs...
Met behulp van klankwetten probeert promovendus Lucien van Beek te beschrijven hoe het Grieks in de loop der eeuwen veranderd is. Door de klankwetten in de juiste volgorde te zetten, ontstaat een reconstructie van de oorspronkelijke prototaal, het Proto-Grieks.
Al decennialang heerst bij velen de overtuiging dat er uit de oudste fase van het Nederlands slechts één zinnetje is overgeleverd. Maar allerlei recent onderzoek heeft veel meer en ook veel ouder Oudnederlands aan het licht gebracht.
In de middeleeuwen bestond nog geen e-mail maar wel iets dat er erg op leek. In Novgorod, Noordwest-Rusland, werd druk gecommuniceerd via stukjes berkenbast. Raadsels, liefdesbrieven maar ook huwelijksaanzoeken werden in een nat stukje berkenbast gekrast. De informele taal die op deze manier b...
Taalhistorisch onderzoek in Europees perspectief is in het kort een definitie van de invulling die prof.dr. Marijke van der Wal geeft aan de KNAW-Mullerleerstoel, geschiedenis van het Nederlands. Van der Wal bekleedt deze bijzondere leerstoel sinds januari van dit jaar. Vrijdag 17 november hou...
Talen veranderen, maar de regels voor de zinsbouw zijn uiterst robuust, menen taalkundigen. Chris H. Reintges waagt op grond van 4000 jaar Egyptisch de hypothese dat ook de zinsbouw kan verschuiven.