Binnen een paar jaar gaat het er komen: een virtueel taalinstituut, waarin je alles kunt opzoeken wat je maar wilt weten over het Nederlands en het Fries.

Bisschop Robert Lowth, 300 jaar geleden geboren, schreef een van de meest invloedrijke grammaticaboeken van het Engels.

In de middeleeuwen vormde het onderwijs in de Latijnse grammatica en retorica de basis voor een goede opleiding. Ook toen al deden schrijvers van leerboeken hun best om saaie leerstof leuk te maken.

‘Ik zat te lopen.’ Dat is nieuw, vaag en fout, vinden veel mensen. Maar is dat ook zo?

De dialecten van Italië hebben zich onafhankelijk van het Latijn ontwikkeld. Ze vertonen grammaticale eigenaardigheden die regelrecht ingaan tegen een aantal basisregels van Romaanse talen.

Het Nederlands kent een 1ste, 2de en 3de persoonsvorm, en daarbinnen nog het onderscheid tussen enkelvoud en meervoud. Bij persoonlijk voornaamwoorden in het meervoud is het alleen niet altijd even duidelijk naar wie verwezen wordt. Hoe komt dit en zijn er talen die dit beter hebben opgelost?

Is de standaardtaal nog te redden? Nee, denkt hoogleraar Joop van der Horst van de K.U. Leuven. Moeten we daar bang voor zijn? Ook niet. De taalverandering die over heel Europa plaatsgrijpt, is te vergelijken met de verandering tijdens de overgang van middeleeuwen naar renaissance. Van een st...

Computationeel taalkundige dr. Jelle Zuidema doet onderzoek naar het leervermogen van grammatica van niet alleen mensen, maar ook van apen, vogels en walvissen. Aan de hand van computermodellen probeert hij de bouwstenen van taal te identificeren.

Sommige regelmatige werkwoorden waren in vroeger tijden onregelmatig. Voor een onregelmatig werkwoord dat in het dagelijks taalgebruik honderd keer zo vaak wordt gebruikt als een ander onregelmatig werkwoord, duurt het tien keer zo lang voordat het regelmatig wordt. Dit volgt uit een wiskundig...

Hoewel het Esperanto van oorsprong een kunsttaal is, vertoont het soms de kenmerken van een natuurlijke taal. Dit geldt bijvoorbeeld voor de woordvolgorde, die het onderwerp is van het proefschrift van UvA-docent Wim Jansen, Woordvolgorde in het Esperanto. Normen, taalgebruik en universalia.

Precies driehonderd jaar geleden verscheen de Nederduitsche spraekkunst van de Deventer predikant Arnold Moonen, door deskundigen beschouwd als de beste Nederlandse grammatica tot dan toe. Wie was die Arnold Moonen? Wat is er zo bijzonder aan zijn levenswerk? En welke rol speelde de ‘prins der...

In 2004 beweerde de Amerikaanse taalgeleerde Noam Chomsky dat recursie dé definiërende eigenschap is van het menselijk taalvermogen. Maar volgens Dan Everett gaat dit niet op voor het Pirahã, een taal die gesproken wordt in het Amazonegebied. Gevolg: een elektronische oorlog op internet.

De Zuid-Amerikaanse indianentaal, het Pirahã, heeft geen telwoorden, woorden voor kleuren of tijdsaanduidingen. Ook wordt wel beweerd dat deze taal het moet stellen zonder recursiviteit. In dit artikel wordt ingegaan op het begrip recursiviteit en de mogelijkheid of onmogelijkheid van het best...

Hij scoort hoog in de top-tien van taalergernissen: ‘De reizigers worden verzocht over te stappen.’ Volgens deskundigen moet het zijn ‘De reizigers wordt verzocht over te stappen’: de reizigers is hier tenslotte geen onderwerp, maar meewerkend voorwerp. Het lijkt een wa...

Aan de hand van moderne computertechnieken vergelijkt Jelle Zuidema de structuur van menselijke taal en die van vogels en walvissen. De computer bepaalt of er grammaticale regels zijn te ontdekken.

Geregeld wordt erover geklaagd dat het woordje zich op z’n retour is, op grond van zinnetjes als: ‘Zij herinneren hem als een inspirerend man’ en ‘Dit verschijnsel breidt uit.’ Maar bijna net zo vaak wordt er juist een opmars van zich gesignaleerd, in bijvoorbeeld...

Jongens en meisjes gebruiken verschillende delen van de hersenen bij het verwerken van grammatica. Dit is althans een voorlopige uitkomst van een onderzoek naar de rol van sekse in de verwerving van een taal, uitgevoerd door de neurolinguïsten Michael Ullman en Joshua Hartshorne van de Georget...

Steeds meer mensen gebruiken het persoonlijk voornaamwoord hun in plaats van ze of zij als onderwerp van de zin. Het gebruik van hun wordt beschouwd als ongrammaticaal en als een vorm van taalverloedering. Ondanks de vele kritiek verspreidt hun zich in rap tempo over Nederland.

Op 15 oktober werd de nieuwe Woordenlijst Nederlandse Taal, in de wandelgangen beter bekend als het Groene Boekje, gepubliceerd. In de woordenlijst van 2005 zijn nieuwe woorden toegevoegd en in de Leidraad, het eerste gedeelte van het Groene Boekje waarin de beginselen van de spelling zijn uit...

Wetenschappers hebben een algoritme ontwikkeld waardoor computers grammatica kunnen leren.

De opdracht voor een spellingchecker is simpel: spoor alle spelfouten in een tekst op, sla geen enkele fout over, maar keur geen goede woorden af. De praktijk is echter weerbarstig. Ook voor de pc is spelling geen eitje.