In een tijd dat terroristische groepen als Islamitische Staat, Boko Haram, Al Qaida of de Taliban zich allemaal beroepen op de Islam als hun drijvende kracht, kan niemand het ontkennen: religie is behalve een bron van troost of verzoening ook een bron van conflict.
Cabaretiers nemen graag religies en hun aanhangers op de hak. Hier niets nieuws onder de zon. Lucianus stak de draak met christenen, zieners, filosofen en literatoren in de tweede eeuw. De Week van de Klassieken met thema ‘Religie’ is een mooi moment om daar eens in te duiken.
Dat we binnenkort weer kerstmis vieren en ons niet onderdompelen in de cultus van een vruchtbaarheidsgodin of zonnegod komt onder andere door Romeins keizer Theodosius. Hij verhief in 391 het christendom tot nieuwe staatsgodsdienst. Concurrerende culten kregen er toen flink van langs.
Johannes Calvijn speelde een belangrijke rol in de periode die in de West-Europese geschiedenis bekend staat als de Reformatie. Wat begon als een poging het Christelijke geloof te hervormen kreeg al snel grimmige politieke trekjes.
Het populaire beeld dat de Kerk in de middeleeuwen de verspreiding en vertaling van de bijbel in de volkstaal verbood klopt niet. Met name in stedelijke gebieden circuleerden volksbijbels binnen alle lagen van de bevolking. Zelfs schoenlappers en kleermakers hadden vaak een Bijbel in hun eigen...
Goden zijn niets unieks. Verdeeld over alle continenten geloven mensen sinds de oudheid tot en met vandaag in meer dan 3000 hemelvaders en -moeders. Blijkbaar hebben we een natuurlijke neiging voor geloof. Hoe die neiging in elkaar steekt, begint nu duidelijk te worden.
“Boeddhisme en meditatie zijn van oudsher mysterieus. Maar ongrijpbaar voor de wetenschap? Integendeel.” Dat was de insteek van een symposium over het boeddhistische brein. Uit twee recente onderzoeken blijkt namelijk dat herhaaldelijk mediteren een permanent effect op de hersenactiviteit heef...
Over de hele planeet, in alle culturen, geloven mensen in een god of ‘iets hogers’. Dat komt omdat in de loop van miljoenen jaren ons brein zo is geëvolueerd. Wetenschappers zijn het echter oneens over de vraag waarom dat zo is gebeurd: was geloof goed voor onze overlevingskansen, of is ons ge...
Mensen die in een angstige situatie het idee hebben dat ze machteloos zijn en dat dingen door toeval gebeuren, hebben de neiging deze psychologisch onplezierige situatie te ‘bestrijden’ door sterker in god te gaan geloven.
Niet alleen secularisatie, maar ook re-islamisering is een modern verschijnsel. Dat stelt de antropoloog Sindre Bangstad in zijn proefschrift Globale stromingen, lokale toe-eigeningen: secularisatie en re-islamisering waarop hij 10 september promoveert aan de Radboud Universiteit Nijmegen.