Hoe snel is de erosie door gletsjers? Sneller dan rivieren namen veel wetenschappers aan. Of toch niet?

Een deel van de zijderoute in Noord-China loopt regelmatig onder sinds 2005. De oorzaak? Een stijgende waterspiegel door het afsmelten van de gletsjers in de Qilian bergrug. Mogelijk geholpen door twee aardbevingen in 2003.

De ijsafvoer naar de oceaan vindt vooral plaats via gletsjers. Spectaculair nieuws komt uit Antarctica waar de afvoersnelheid van ijs toeneemt door leegloop van ondergrondse meren. Twee meren onder Byrd gletsjer liepen vanaf december 2005 leeg en het ijs gleed daardoor 15% sneller naar de ocea...

Het smelten van de ijskap op Groenland wordt nu ook in de gaten gehouden door satellieten. In de perioden van 2003-2008 bleek de smelt te variëren met een piek in de zomer van 2007.

Antartica ligt een ijskap maar dat is niet altijd zo geweest. Veertien miljoen jaar geleden had ten minste een deel van Antartica een toendravegetie en was de temperatuur 7°C hoger dan tegenwoordig. De fossielen zijn gevonden in wat toen een meer was, aldus Lewis en collega’s in Proceedings of...

In de afgelopen zeventien jaar is de bewegingssnelheid van de ijskap op westelijk Groenland afgenomen. Ook trekt de ijskap trekt zich hier niet terug ondanks de opwarmende aarde. Water op de rotsbodem speelt hierbij een belangrijke rol, zo stellen wetenschappers van de Universiteit van Utrecht...

Ongeveer 8200 jaar geleden liepen de Noord-Amerikaanse smeltwatermeren in twee fasen leeg. In de gebieden rondom de noordelijke Atlantische Oceaan zorgde dit voor een afkoeling van enkele graden. Op dit onderwerp promoveert Ane Wiersma (VU, Amsterdam) op 13 mei.

De ijstijden van het Neoproterozoïcum (635 – 850 miljoen jaar geleden) hebben de wateren rond de evenaar niet helemaal bevroren volgens nieuw onderzoek. Andere aanwijzingen spreken dat echter tegen: er zou wél een ‘sneeuwbal-aarde’ hebben bestaan.

De rotsbodem onder het ijs in het zuidoosten van Groenland stijgt. Dit komt omdat er netto ijs verdwijnt door afsmelting van de ijskap zelf en door versnelde afvoer van ijs door gletsjers. De druk op de bodem neemt hierdoor af met een stijging als gevolg.

Niets is verraderlijker voor de scheepvaart dan een plotseling opdoemende ijsberg. Toch is er sinds de Titanic geen schip meer op een ijsberg gebotst. Dat zo’n ramp tot nog toe is uitgebleven, is voornamelijk te danken aan International Ice Patrol.

De Noord- en Zuidpool zijn in vele opzichten uniek. Planten, dieren en mensen moeten zich er op specifieke manieren aanpassen aan extreme omstandigheden.

Op 15 augustus is er een wereldrecord gebroken en was de oppervlakte van het zee ijs op de noordpool kleiner dan ooit. Dat wil zeggen, kleiner dan ooit door mensen gemeten. Maar hoe zit het nou eigenlijk met het ijs op de noordpool? Smelt het inderdaad steeds sneller af? En wat voor gevolgen h...

In het kader van het International Polar Year maken twee Belgen een lange tocht over de noordpool. In 110 dagen willen ze 4300 kilometer afleggen. Arctic Arc moet jongeren enthousiast maken, maar ondersteunt ook ESA’s nieuwe satelliet Cryosat 2.

Gedurende het Precambrium kwam er een tijdsinterval voor waarin de aarde volgens talrijke onderzoekers geheel bedekt was met ijs (sneeuwbal aarde)/ Zelfs de tropische zeeën zouden geheel of op z’n minst grotendeels bedekt zijn geweest met ijs. Een nieuwe vondst van een Amerikaans/Braziliaans o...

Gedurende de laatste 150 jaar zijn bijna alle ijskappen en gletsjers in de Alpen aanzienlijk in omvang afgenomen. Dat wordt gewoonlijk toegeschreven aan de temperatuurstijging die sinds de Industriële Revolutie is opgetreden: gletsjers zijn heel gevoelig voor temperatuurschommelingen. Ook de h...

Laatst zijn in het wetenschappelijke weekblad Science een viertal artikelen verschenen over de Groenlandse ijskap. De artikelen geven de indruk dat de ijskap versneld aan het afsmelten is, waardoor de zeespiegel sneller zou kunnen gaan stijgen dan verwacht.

Op de Zuidpool, onder méér dan 3 kilometer ijs, liggen zo’n 145 meren verborgen; de grootste daarvan is het Vostokmeer. Onderzoekers van de universiteit van Columbia (VS) hebben nu voor het eerst de precieze omvang en diepte van de twee grootste naastgelegen meren gemeten. En volgens de meetge...

Volgens sommige wetenschappers was het miljoenen jaren geleden zo koud op aarde dat deze volledig bedekt was met ijs. Toch hebben een aantal deskundigen altijd hun twijfels gehad over deze theorie. Recent onderzoek draagt echter niet alleen nieuwe argumenten aan voor het bestaan van deze zogen...

Hoe snel stijgt de zeespiegel? Hoe verandert de ijsvoorraad op aarde? Leidt dit tot een verandering in het klimaat? En welke rol spelen mensen hierbij? ESA’s ijsmissie CryoSat zoekt de antwoorden. Vanaf 8 oktober wordt de satelliet gelanceerd. Daarna staat de TU Delft voor een belangrijke opdr...

Onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam voerden een uitgebreid geomorfologisch onderzoek uit naar het breuksysteem in de Limburgse aardkorst. Ze groeven daarbij twee flinke sleuven en concluderen dat zo’n 15.000 jaar geleden een of meer matige tot aanzienlijke aardbevingen optraden. D...

Ground-penetrating radar (GPR), een geofysische methode die onder meer wordt toegepast om begraven voorwerpen (bijv. vaten met gifstoffen, of bommen in een rivierbedding) op te sporen, blijkt een goed hulpmiddel om mensen op te sporen die door een sneeuwlawine zijn bedolven. Dit bleek bij twee...

Iedereen die een sneeuwbal maakt, brengt een ingewikkeld natuurkundig proces op gang. Zo ingewikkeld zelfs dat beroemde geleerden er ruzie over hadden. Pas halverwege de twintigste eeuw werd het raadsel eindelijk opgelost.

Waarschijnlijk heeft opwarming een doorslaggevende rol gespeeld bij het opbreken van de Ward-Hunt ijs-shelf, een rand van zee-ijs langs de noordkust van Ellesmere Island in noordelijk Canada. De Ward-Hunt ijs-shelf is de grootste massa zee-ijs in het Arctische gebied.

De temperatuurfluctuaties tijdens het laatste deel van het Pleistoceen en het Holoceen (en misschien wel van het hele Pleistoceen) liepen niet overal op aarde synchroon. Zo was al enige tijd bekend dat de opwarming na de laatste ijstijd eerder begon op de Zuidpool dan op de Noordpool. Hoeveel ...

Elk voorjaar werpen miljoenen zeehonden hun jongen op het pakijs van het hoge noorden. Ondanks extreem lage temperaturen, onberekenbaar ijs en hongerige ijsberen lukt het de zeehonden om zich voort te planten. Recent onderzoek heeft inzicht ge-geven in welke strategieën de dieren gebruiken om ...

Eigenlijk mogen we niet klagen, hier op aarde. Vergeleken met andere planeten hebben we een buitengewoon mild klimaat. Zeker in Europa maken we temperaturen kouder dan 20 graden onder nul, of 40 graden boven nul, zelden mee. Kom daar maar eens om op planeten als Uranus, Neptunus en Pluto. Daar...

Op de plek van het Veluwse Uddelermeer vormde zich ooit een heuvel, zwanger van een dikke ijsklomp. Na de laatste ijstijd smolt het ijs en bleef er een meer achter. Duizenden jaren later graaien geologen gretig in de aardkundige schatkamer van de uitzonderlijk diepe kom van het Uddelermeer.

Ondanks vierhonderd jaar onderzoek heeft sneeuw nog steeds niet al zijn geheimen prijs gegeven. Sneeuw vertelt een verhaal over de atmosferische condities waaronder ijskristallen zijn gevormd.

Elke winter stelt zich opnieuw de vraag hoe goed het ijs zal glijden. IJsvorming is een ingewikkeld proces waarbij tal van factoren een rol spelen.