Muziek is sinds de prehistorie steeds meer in onze genen verweven, zegt musicoloog Michael Spitzer. Hoe we dat gedaan hebben laat hij zien in zijn boek ‘De Muzikale Mens’ door middel van een reis door de tijd.
Gert-Jan Johannes en Inger Leemans laten zien dat de vlieger een belangrijke rol in de Nederlandse cultuur speelt. Met ‘De vliegerende Hollander’ schreven ze een aansprekende cultuurgeschiedenis over het fenomeen.
Strijden voor de onderdrukten. Dat is wat de Duits-joodse filosoof Walter Benjamin tot zijn tragische dood bleef doen. Carlos Ferrand maakte een indrukwekkende film over de laatste zeven jaren van Benjamins leven, die hij doorbracht in ballingschap.
Voor liefhebbers van historische cartografie is er een nieuwe ‘must have’ uitgekomen: de Nederlandse geschiedenis in honderd kaarten.
Opvallende schilderingen, hoge torens en de strijd tegen het water. Het zit allemaal in een nieuw, vuistdik boek over de de kerken van Groningen.
Tijdens NEMO Kennislink Live sprak moderator Desiree Hoving met wetenschappers Geertje Mak en Judi Mesman over de invloed van maatschappij en opvoeding op gender en gedrag.
Precies 70 jaar geleden accepteerden de Verenigde Naties de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Hoe staat het nu met de mensenrechten?
Ter gelegenheid van de 200ste geboortedag van Franciscus Donders, herhaalde taalpsycholoog Ardi Roelofs het baanbrekende experiment waarmee Donders aantoonde dat denken tijd kost.
In de jaren vijftig begonnen computers in ons land aan een onstuitbare opmars binnen bedrijven, universiteiten en onderzoeksinstituten. Twee experts schreven het boek ‘Computerpioniers’ over deze ‘elektronische rekenmachines’.
Romeinse gebouwen van beton, zoals het Pantheon in Rome, lijken maar niet te vergaan. Dit geldt helemaal voor golfbrekers en andere bouwwerken in het zoute water van oude havensteden. Romeins beton, opus caementicium in Latijn, staat dus al zo’n tweeduizend jaar overeind terwijl...
Eind 2014 kwam er een bijzonder boek uit, al was het maar vanwege de omvang: de enorme Bosatlas van het cultureel erfgoed telt 416 pagina’s. Drie jaar geleden was daar ook al de nog dikkere (576 pagina’s) Bosatlas van de geschiedenis van Nederland. Gelukkig geen m...
Met de Top 2000 voor de deur is het einde van het jaar echt in zicht. Veel muziekliefhebbers stemden op hun favoriete nummers en kijken reikhalzend uit naar dit legendarische muziekprogramma. Maar waarom? Popmuziek beïnvloedt ons humeur, roept herinneringen op, geeft steun… Arno van der Hoeven...
Nog nooit verschenen er in een jaar tijd zoveel nieuwe boeken over de Eerste Wereldoorlog. Het was dit jaar dan ook precies 100 jaar geleden dat deze vernietigende Europese oorlog uitbrak. Ook Amsterdam University Press deed een duit in het zakje met een ‘elementair deeltje’ over de oorlog.
Infectieziekten zijn weer terug van bijna weggeweest. Roel Coutinho, hoogleraar epidemiologie en infectieziekten aan Universiteit Utrecht, gaf onlangs een lezing over de infectieziekten van vroeger en nu in het Boerhaave museum. Een epidemie is volgens hem nog steeds niet te voorspellen, maar ...
Dit jaar wordt het vak Big History twintig jaar gedoceerd aan verschillende Nederlandse universiteiten. Het vak, dat science, aardrijkskunde, biologie en geschiedenis wil samensmeden, wordt momenteel ook op vier Nederlandse middelbare scholen gegeven. Ooit is Big History bego...
Nieuw scheikundig en natuurkundig onderzoek laat zien wat jager-verzamelaars in hun potten klaarmaakten. Het helpt ons te begrijpen waarom de mens aardewerk is gaan gebruiken.
Gastcolumn van Annelies van Loon en Katrien Keune over veranderingen in de verf van oude meesterwerken. Ze leiden een onderzoeksproject dat vandaag zijn aftrap beleeft.
Hoe zag de muziekcultuur van Oost-Duitse jongeren ten tijde van de DDR eruit en hoe ging de communistische staat daarmee om? Om die vraag te beantwoorden dook Marlene Schrijnders, voormalig student Duitslandstudies aan de Universiteit van Amsterdam, de Berlijnse archieven in. Met haar onderzoe...
Joep Leerssen won in 2008 de Spinozapremie, ook wel de ‘Nederlandse Nobelprijs’ genoemd. Hij kreeg de prijs voor zijn vernieuwende bijdragen aan de Europese Studies, cultuurnationalisme en de ‘imagologie’, de studie naar nationale stereotypen. Vier jaar later is Kennisl...
Scheepten de Columbus en de Spaanse ontdekkers van de Nieuwe Wereld de daar wonende indianen af met spiegeltjes en kraaltjes om zichzelf te verrijken met gouden bergen? Nee, zo ging het niet, betoogt Floris Keehnen, student Caribische Archeologie aan de Universiteit Leiden in zijn masterscript...
Vorige week werd in Amsterdam de replica-tentoonstelling ‘Toetanchamon, zijn graf en zijn schatten’ geopend. De ontdekking van zijn graf maakte Toetanchamon een van de beroemdste koningen uit het oude Egypte. En dat terwijl ‘Koning Toet’ geen groot heerser was, en er over zijn leven vrij weini...
De Euro als gezamenlijke Europese munt is een politiek project, hoor je in de huidige crisis vaak zeggen. Is de munt inderdaad ontstaan uit politiek opportunisme? Veel heeft in ieder geval te maken met de omstreden hereniging van Duitsland na de val van de Berlijnse Muur.
De Engelse Pilgrim Fathers, vervolgd vanwege hun geloof, streken in 1609 neer in Leiden. Hier kwamen ze in contact met een andere cultuur en vernieuwende ideeën. Na een elfjarig verblijf gingen de Pilgrims weer op weg. Ze voeren naar Amerika en stichtten de eerste vaste kolonie. Hun Nederlands...
Het imago van de Neanderthaler, een prehistorische geslachtsgenoot van de mens die tot zo’n 32.000 jaar geleden in Europa leefde, is nog altijd niet al te best. Maar nieuw onderzoek wijst uit dat ze mogelijk in staat waren om geavanceerde gereedschappen en sieraden voor zichzelf te maken. Ze n...
Maar liefst een jaar lang werkte Joppe van Driel, tot voor kort student aan de Universiteit Utrecht aan zijn afstudeerscriptie. Het resultaat mag er zijn: Een honderdvijftig pagina’s tellend onderzoeksverslag waarin hij niet schroomt om korte metten te maken met de ideeën van gerenommeer...
Nederland is een bijzonder land: het is gebouwd op zuilen. Protestanten, katholieken, liberalen en socialisten leefden van elkaar afgezonderd in hun eigen levensbeschouwelijke wereld of zuil. Tenminste, zo wordt het vaak voorgesteld. Volgens een recent onderzoek heeft dit echter nooit zo besta...
Niemand heeft ooit van hem gehoord, en toch verdient Gasparo Pagani een eervolle plek in de geschiedenis van de wiskunde. Op zoek naar sporen van de Italiaanse wiskundige in het onooglijke Vlaamse dorpje Woubrechtegem.
Vage Romeinse letters op een beschadigde steen zijn moeilijk te lezen, tenzij je gebruikmaakt van ‘RTI’, ‘reflectance transformation imaging’. Met dat fotosysteem maak je beelden waarop je het licht naderhand kunt aanpassen. Handig, want daardoor zijn details goed te on...
Europa – zo zeggen eurosceptici – zal nooit een eenheid worden, zelfs niet met de grootst mogelijke politieke wil. De oorzaak? Het ontbreekt Europa aan een eigen identiteit. Deze veelgehoorde opvatting is niet geheel zonder grond: inderdaad lijkt het continent zich telkens opnieuw ...
Met zijn baanbrekende lezing ‘There is plenty of room at the bottom’ was natuurkundige Richard Feynman in 1959 de eerste die sprak over het idee van nanotechnologie. Daarmee was hij zijn tijd ver vooruit. Maar, ondanks wat vaak wordt gezegd, wil dat niet zeggen dat Feynman er de nanotechnologi...