Nobelprijs natuurkunde voor kosmologie en exoplaneten
Kosmoloog James Peebles en exoplanetenjagers Michel Mayor en Didier Queloz bestuderen alledrie het heelal, maar op een heel verschillende manier.
Kosmoloog James Peebles en exoplanetenjagers Michel Mayor en Didier Queloz bestuderen alledrie het heelal, maar op een heel verschillende manier.
Er is weer een nieuwe planeet ontdekt in de bewoonbare zone van een ster: TOI 1338 b. Maar wat wat betekent dat eigenlijk: ‘bewoonbare zone’?
Europese astronomen hebben onlangs zestien nieuwe ‘superaardes’ ontdekt: rotsachtige exoplaneten die maximaal tien keer zo zwaar als de aarde zijn. Zeker één van deze planeten bevindt zich op zo’n afstand van zijn ster dat leven mogelijk zou kunnen zijn. In totaal werden maar...
Wat is ons zonnestelsel toch mooi. Grote en kleine planeten draaien rustig hun rondjes om de zon, zonder enige last van elkaar te hebben. Veel vaker gaat het er bij de vorming van planetenstelsels nogal chaotisch aan toe. Kleine, potentieel leefbare planeten als de Aarde overleven het dan vaak...
Aan alles zit een grens, dus ook aan hoe zwart of donker iets is. Zwarter dan roet of houtskool kan niet, zou je denken. Helemaal mis! Britse astronomen hebben een mysterieuze planeet ontdekt die veel donkerder is dan dat.
Zijn we alleen in het universum? Dit is een vraag die de mensheid al duizenden jaren bezighoudt, zonder vooruitzicht op een antwoord. Totdat in 1988 de eerste exoplaneet werd ontdekt. Vandaag de dag speuren astronomen met de nieuwste telescopen de hemel af naar bewoonbare exoplaneten. Maar waa...
Alweer brengt de Keplersatelliet ons een nieuwe ontdekking: een ster met twee planeten die dezelfde baan delen. De vondst kan duidelijkheid geven over het ontstaan van onze maan.
Voor het eerst zijn astronomen erin geslaagd om de atmosfeer van een superaarde te analyseren. De planeet GJ 1214b is 2,6 keer zo groot als de aarde en heeft een atmosfeer van stoom of dikke wolken. De meetresultaten zijn een belangrijke stap voorwaarts in de zoektocht naar een tweede aarde.
Het is er niet te warm, maar ook niet te koud. Het is een rotsachtige planeet, net als die van ons. Is Gliese 581g een tweelingzusje van de aarde? We weten het nog niet, maar het zóu kunnen.
Hoe meer exoplaneten we ontdekken, hoe duidelijker het wordt dat ons zonnestelsel verre van uniek is. Bij ster HD10180 in het sterrenbeeld Waterslang zijn minstens vijf planeten gevonden – waarschijnlijk zelfs zeven. Ze zijn bovendien allemaal kleiner dan Jupiter.
Eeuwenlang dachten we dat de aarde uniek was in het heelal. Nu nieuwe telescopen bakken vol planeten van andere zonnen ontdekken rijst de vraag of dat wel zo is. Het lijkt een kwestie van tijd totdat het tweelingzusje van de aarde wordt ontdekt.
De Kepler-satelliet heeft al tenminste 140 aardachtige planeten ontdekt, aldus een aan het project verbonden onderzoeker. Maar hoe kom je erachter of daar ook aardachtige omstandigheden heersen? Franse onderzoekers zochten de oplossing dicht bij huis.
Nog nooit eerder slaagden astronomen erin om zoveel over een exoplaneet te weten te komen als nu, over HD209458b. Op de Jupiterachtige planeet wordt het weerbeeld bepaald door superstormen van giftig gas.
De Kepler-satelliet is begonnen met meten, en hoe! Binnen zes weken vond de Amerikaanse planetenspeurder maar liefst 750 kandidaat-exoplaneten. De eerste helft daarvan is vrijgegeven voor verder onderzoek.
Planeten, die worden samen met hun ster gevormd in een ronddraaiende schijf van stof en gas. Ze draaien daarom mee met de as van de ster. Maar zes planeten die rond verre sterren draaien lappen die wetmatigheid aan hun laars: ze draaien tegen de stroom in. Tijd voor een herziening van de theor...
Een tweede aarde hebben we nog niet gevonden, maar de variatie in exoplaneten die ontdekt worden is enorm. Vandaag kwamen er weer 32 bij. Verantwoordelijk voor de meeste ontdekkingen is HARPS, een instrument op de Europese reuzetelescoop in Chili.
Stel dat het toch een keer misgaat. Over vijf miljard is de aarde onbewoonbaar omdat de zon is opgebrand, of er slaat een object in waardoor een stofwolk ons van het licht afschermt. Misschien raakt de aarde wel gewoon vol. Waar kunnen we dan heen? Zouden we op de maan kunnen wonen, of op Mars...
Sterren en hun begeleidende planeten worden geboren uit dezelfde tollende schijf, en draaien daarom dezelfde kant op. Maar onlangs werden er twee planeten ontdekt die de andere kant op om hun zon draaien. Kosmisch biljart zou hun baan hebben verstoord.
In het kleine beetje licht dat van de aarde op de nieuwe maan spiegelt zit informatie: er is verschil te zien tussen licht dat door het vasteland wordt weerkaatst en licht dat van de oceanen komt. Amerikaanse en Australische onderzoekers zien hierin een manier om aardachtige planeten op te spo...
Drie Leidse studenten hebben dit jaar een exoplaneet ontdekt. Het blijkt om een uitzonderlijke planeet te gaan, een stuk groter dan Jupiter en ruim vijf keer zo zwaar. Het is de eerste planeet die is ontdekt bij een snel roterende ster.
Om leven zoals dat op aarde mogelijk te maken zijn vier ingrediënten absoluut noodzakelijk: water, methaan, koolstofdioxide en zuurstof. Water en methaan zijn al eerder buiten ons zonnestelsel aangetroffen, en nu is in de atmosfeer van een Jupiter-achtige planeet ook koolstofdioxide gevonden.
De Hubble ruimtelescoop heeft voor het eerst met zichtbaar licht een foto gemaakt van een planeet die om een andere ster cirkelt. Het gaat om Fomalhaut, een ster met een grote stofring waarvan astronomen al jaren vermoeden dat er een planeet verborgen is. Dankzij de ontdekking zullen we de inv...
Is onze aarde de enige bewoonbare planeet? Om die vraag te beantwoorden proberen sterrenkundigen zoveel mogelijk andere planeten te ontdekken en te bestuderen. De PRIMA-faciliteit op de Very Large Telescope in Chili makt het detecteren van planeten buiten ons zonnestelsel (zogenaamde exoplanet...
Bij het opstellen van theorieën over het ontstaan van ons zonnestelsel wordt er vaak van uitgegaan dat ons zonnestelsel in alle opzichten ‘gemiddeld’ is. Maar nieuw onderzoek door sterrenkundigen van Northwestern University (NU), gebaseerd op de gegevens van planeten bij andere ste...
Op 42 lichtjaar afstand staan drie planeten die maar een paar keer zwaarder zijn dan de aarde. Sterrenkundigen van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht kondigden de vangst van nieuwe exoplaneten aan op een sterrenkunde-conferentie in Nantes, Frankrijk. Om één op de drie zonachtige sterren zou e...
Leidse sterrenkundigen hebben als eersten ter wereld vanaf het aardoppervlak de dampkring bekeken van de bekendste planeet buiten ons zonnestelsel (exoplaneet HD209458b). Dit unieke resultaat wordt deze week gepresenteerd op een internationaal symposium aan de Universiteit van Harvard.
Sterrenkundigen hebben met behulp van de Hubble-ruimtetelescoop voor het eerst de aanwezigheid van een organische verbinding in de atmosfeer van een planeet bij een andere ster ontdekt (Nature, 20 maart). Het betreft het gas methaan, dat aanwezig blijk te zijn in de atmosfeer van de exoplaneet...
Sterrenkundige Seth Redfield van de Universiteit van Texas heeft de atmosfeer van een planeet rond een andere ster doorgelicht. De exoplaneet staat vlakbij zijn zon en elke omloop schijnt het sterlicht even door de planeetatmosfeer. Redfield vond zo sporen van het gas natrium in de exo-atmosfe...
Waar sterren ontstaan, klonteren ook planeten samen. Sterrenkundigen zien dat nu gebeuren in de Plejaden, een jonge sterrenhoop in het sterrenbeeld Stier. Warm stof rond de ster HD 23514 wijst op botsende planeten in wording.
Studenten sterrenkunde aan de Universiteit Leiden hebben een planeet buiten ons eigen zonnestelsel ontdekt. Die exoplaneet is net zo groot als Jupiter. Hij draait in tweeëneenhalve dag om zijn zonachtige ster en heeft een temperatuur van meer dan 1000 graden.