Het lukt nog niet om de vele reacties van een levende cel na te bootsen in een lab. Aleksandr Pogodaev werkt aan het organiseren van reacties in netwerken.
Van iedere honderd gekweekte champignons, halen vijftien de supermarkt niet vanwege een champignonziekte genaamd bacterievlekken. Duitse onderzoekers hebben misschien een oplossing.
De snelheid waarmee enzymen reacties uitvoeren is jaloersmakend. Gerard Roelfes probeert dat te evenaren door compleet nieuwe enzymen te ontwerpen met bouwstenen die in de natuur niet voorkomen.
Onze hersenen bevatten een systeem dat lichaamseigen ‘marihuana’ maakt. Leidse onderzoekers proberen beter te begrijpen hoe dit systeem werkt.
In de natuur zijn het grote moleculen, zoals eiwitten, die belangrijke functies vervullen. Chemicus Helma Wennemers vraagt zich af of het mogelijk is om met kleinere moleculen veel van die nuttige eigenschappen te imiteren.
Hoogleraar Frank Hollmann maakte de overstap vanuit het bedrijfsleven naar de universiteit om met enzymen chemische reacties duurzamer en makkelijker maken. Als het aan hem ligt, gaan deze kleine eiwitten de chemische industrie veroveren.
Levende cellen verbruiken continu energie die ze ook zelf opwekken. Om kunstmatige cellen meer levensecht te maken, is zo’n energievoorziening een voorwaarde. Groningse chemici komen nu met een werkende, moleculaire energiecentrale.
Levende cellen gebruiken netwerken van chemische reacties om allerlei functies uit te voeren. Chemici in Nijmegen hebben nu een controleerbaar remsysteem ontwikkeld om dit soort netwerken beter na te bootsen. Een stap op weg naar een moleculaire computer.
Het plastic PEF – een groen alternatief voor PET – maak je met duurzame bouwstenen, maar de productie is nog niet zo groen. De Groningse hoogleraar Katja Loos ontwikkelde daarom een manier om PEF te maken met enzymen.
Eiwitten zijn onmisbaar voor een levende cel, maar ze zijn alleen nuttig als ze op de juiste manier zijn gevouwen. Die complexe vorm is door evolutie ontstaan. Maar het kan ook anders. Eenvoudige bouwstenen kunnen spontaan complexe, gevouwen moleculen vormen.
De Nobelprijs voor Scheikunde gaat naar Frances Arnold, George Smith en Sir Gregory Winter, voor hun gecontroleerde evolutie van eiwitten in het lab.
Bewegen kan op allerlei manieren. In Nature Chemistry laten chemici zien dat vorming van een intern gasbelletje al genoeg is om microcapsules netjes te laten opstijgen. Ze zien mogelijkheden voor transport op heel kleine schaal.
Zowel de chemische industrie als de natuur kunnen niet zonder katalysatoren. Groningse chemici ontwikkelden een nieuwe manier om natuurlijke katalysatoren te ontwerpen met niet-natuurlijke bouwstenen.
Met behulp van een enzym ontwikkelden Amerikaanse onderzoekers een manier om makkelijk korte strengen DNA in elkaar te zetten. Op termijn hopen ze met deze nieuwe techniek veel tijdswinst te boeken, want nu wachten onderzoekers vaak dagen op een streng DNA waar ze verder mee kunnen. In de toek...
De productie van grondstoffen voor plastics kost veel energie en is bovendien erg vervuilend. De Wageningse promovendus Youri van Nuland heeft dit proces nu een stuk groener gemaakt met zijn aangepaste bacterie die in één stap moleculen omzet in bouwstenen voor plastic.
In vergelijking met andere organen is het brein enorm gevoelig voor zuurstoftekort. Onderzoekers van het Maastricht UMC+ ontdekten waarom: het enzym NOX4, dat vrijkomt in organen die verstokt zijn van zuurstof, richt alleen in de hersenen grote schade aan.
Voor psychiaters is het bij patiënten soms lang zoeken naar een werkend medicijn met aanvaardbare bijwerkingen. Kan dat niet anders? Psychiater Roos van Westrhenen opende een polikliniek in het Erasmus MC waar ze de gevoeligheid voor medicatie test aan de hand van DNA.
De strijd om te overleven dwingt bacteriën tot slimme oplossingen. Zoals het ontwikkelen van een enzym dat niet een, maar drie verschillende producten kan maken, zo ontdekten Duitse onderzoekers. Opmerkelijk, want enzymen voeren normaal gesproken heel specifiek één reactie uit.
Vitaminen zorgen ervoor dat de enzymen in ons lichaam hun werk kunnen doen. Voor de chemische industrie zijn enzymen interessant omdat ze de productieprocessen veel ‘groener’ kunnen maken. Caroline Paul van de TU Delft ontwerpt synthetische vitaminen die grootschalige toepassing va...
Voor het eerst is het gelukt een kunstmatig enzym in een levende cel een niet-natuurlijke reactie te laten uitvoeren. Dat biedt nieuwe mogelijkheden om ingewikkelde moleculen veel efficiënter te produceren, bijvoorbeeld voor werkzame stoffen in geneesmiddelen. Zwitserse chemici ontwierpen het ...
Wilhelm Huck van de Radboud Universiteit Nijmegen is dit jaar een van de vier ontvangers van een Spinozapremie van €2,5 miljoen. Hij kijkt met een chemische blik naar alle reacties in levende organismen. Met als uiteindelijk doel: het bouwen van een synthetische, levende cel.
Zelf leven van de grond af opbouwen. Uit niks meer dan losse moleculen. Scheikundigen proberen het, maar dat is nog niet makkelijk. In een reeks spoedcursussen praat Kennislink je snel bij over hoe je van een knutseldoos met moleculen tot iets kan komen dat op leven lijkt. Deze week: wat is ka...
Dat kinderen die opgroeien op een boerderij minder vaak allergisch en astmatisch zijn dan stadse kinderen was al bekend. Een team van Belgische en Nederlandse wetenschappers ontdekte een mogelijk mechanisme achter deze bescherming. Dankzij de vondst is astma in de toekomst wellicht te voorkome...
Wetenschappers zijn niet zo bedreven in het maken van nieuwe enzymen. Maar de natuur doet het doorlopend door bestaande enzymen te laten evolueren. Amerikaanse chemici wisten die evolutie na te doen in een reageerbuis, met als resultaat een gloednieuw, nuttig enzym.
Met zijn karakteristieke lichte kromming is de banaan een van de meest gegeten fruitsoorten in Nederland. Bananen zitten bomvol mineralen en vitaminen, gezond om te eten dus! Ze worden alleen zo snel bruin. Niet alleen als je ze een tijdje laat liggen, maar vooral ook wanneer de banaan wordt b...
Individuele mieren kunnen gezamenlijk een ingenieuze mierenhoop bouwen. Dat principe zie je ook in een levende cel, waar afzonderlijke chemische reacties aan elkaar gekoppeld een groter, ingewikkeld netwerk vormen. Zelf zo’n netwerk bouwen is een kunst die Nijmeegse chemici steeds beter onder...
Bezoekers van dancefeesten gebruiken XTC om high te worden. Wetenschappelijk onderzoekers kunnen al een kick krijgen als ze zien dat hun werk resultaat oplevert. Daarvoor hoeven ze geen XTC te gebruiken. Behalve bij dit onderzoek van de Vrije Universiteit.
Celgroei gaat soms traag, om vervolgens een sprintje te trekken en daarna weer af te remmen. Dat komt omdat de activiteit van de stofwisseling in cellen schommelt, ontdekten onderzoekers van het FOM-instituut in Amsterdam. Een nieuw inzicht in de dynamiek van een levende cel.
Willen we onze aarde leefbaar houden voor onze nakomelingen, dan moeten we al onze materialen en chemicaliën op een efficiëntere manier produceren. Dat kan alleen met nieuwe katalysatoren. Chemicus Bas de Bruin van de Universiteit van Amsterdam vertelt hoe hij gereedschappen uit de natuur gebr...
De kunststof PEF is een groen alternatief voor de plastic PET-fles. Het is gemaakt van suiker. Groningse biochemici hebben nu een enzym gevonden dat maar liefst drie stappen van de omzetting voor zijn rekening kan nemen.