Deze maand gaat taalkundige Gerrit Bloothooft met pensioen. Hij begon zijn carrière als natuurkundige en werd via allerlei omwegen naamkundige. Dankzij hem kwamen alle Nederlandse voor- en achternamen in de bekende Voornamenbank en Familienamenbank terecht.
Liederen die een gemeenschappelijke melodie hebben, behoren tot dezelfde melodieënfamilie. Berit Janssen ontwikkelde een computerprogramma om terugkerende elementen in melodieën op te sporen.
Wanneer je persoonlijke informatie zoals naam, adres en burgerservicenummer uit een dataset haalt, kan die toch veilig worden verwerkt? De werkelijkheid is ingewikkelder. Anonimiseren is achterhaald: privacygevoelige informatie zoals medische data moet je versleutelen.
Facebook laat sinds kort alle vertalingen van berichten verwerken door een nieuw neuraal netwerk. Hoe werkt zo’n netwerk en waarom is het zo geschikt voor vertalingen?
Een groot deel van onze communicatie speelt zich online af. Dat betekent dat er online ook grote hoeveelheden data te vinden zijn die interessant zijn voor geesteswetenschappelijk onderzoek. Dong Nguyen ontwikkelde computerprogramma Tweetgenie en onderzocht aan de Universiteit Twente hoe onder...
Nederlandse kinderen moeten zich op school verplicht verdiepen in het Wilhelmus. Dat staat in het conceptregeerakkoord dat het AD heeft ingezien. Op NEMO Kennislink verscheen eerder een artikel over de herkomst van het Wilhelmus, die anders is dan menigeen dacht.
Het verhaal van Roodkapje is over de hele wereld bekend en wel honderden keren herverteld. Hoe zo’n verhaal verandert, kun je proberen te beredeneren. Maar je kunt ook computermodellen gebruiken om het proces van navertellen te simuleren, zo laat computationeel taalkundige Folgert Karsdo...
Op 16 juni lanceert het Meertens Instituut een nieuwe databank: de elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten (eWND). Zowel taalkundigen als taalliefhebbers kunnen straks alle belangrijke Nederlandse dialectwoordenboeken op één centraal punt raadplegen.
12 miljoen euro kende wetenschapsfinancier NWO begin deze zomer toe aan het project CLARIAH, waarmee Nederlandse geesteswetenschappers een ‘digitale infrastructuur’ mogen gaan bouwen. Waar is dat voor nodig en wat levert het op? Henk Wals, directeur van het Internationaal Instituut...
Ter ere van het Rembrandt-jaar reconstrueerde AI-specialisten aan de hand van zelfportretten van Rembrandt zijn stemgeluid. Bijzonder hoogleraar Nicoline van der Sijs blikte in 2014 al vooruit op de digitalisering van de geesteswetenschappen.
“Ook op Blue Monday zijn we een vrolijke twittervolk”, kopte de Volkskrant op 20 januari 2014. Deze conclusie was gebaseerd op het Twittercorpus van Erik Tjong Kim Sang, postdoc onderzoeker aan het Meertens Instituut. Vorig jaar ontwikkelde hij aan het Netherlands eScience Center e...
Onderzoekers van de Universiteit van Pennsylvania hebben het taalgebruik van 750.000 gebruikers van Facebook geanalyseerd om inzicht te krijgen in het gedrag van verschillende persoonlijkheidstypen, zoals introverte en extraverte mensen.
Al meer dan vijftig jaar zijn taalkundigen en computerdeskundigen bezig om de computer menselijke taal te laten begrijpen. Tegenwoordig worden supercomputers ingezet die zelf verbanden zoeken tussen woorden op basis van grote datasets.
Piek Vossen (1960) is één van de winnaars van de Spinozapremie 2013. Vossen is hoogleraar Computationele Lexicologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij combineert taalwetenschap en informatica om taalkundige verschijnselen te analyseren met computermodellen.
Het computerprogramma TweetGenie raadt leeftijd en geslacht van Nederlandse twitteraars aan de hand van hun taalgebruik. Het schatten van geslacht doet hij net zo goed als mensen; bij de inschatting van leeftijd is hij zelfs beter. TweetGenie is ontwikkeld door onderzoekers van de Universiteit...
Op basis van hun taalgebruik kun je twitteraars onderbrengen in groepen met dezelfde etniciteit, politieke voorkeur of hobby’s. Onderzoekers van de Universiteit van Princeton (VS) en Londen analyseerden tweets van 250.000 twitteraars. Niet eerder werden netwerk en taalgebruik van zoveel mensen...
Uitvoerige analyses van digitale corpora onthullen dat veel fictieschrijvers dezelfde soort woorden gebruiken. Maar ook originaliteit kan ontdekt worden door de computer. Dit is de verdienste van de Digital Humanities: een tak van wetenschap die momenteel sterk in opmars is.