De Nederlandse radiotelescoop LOFAR kan nauwkeurige metingen aan bliksem doen. Wetenschappers hopen ermee te ontdekken hoe onweer ontstaat, iets wat na tientallen jaren bliksemonderzoek nog steeds niet precies helder is.

Dankzij satellieten die eigenlijk voor astronomische waarnemingen bedoeld zijn, weten we sinds enige jaren dat bliksems gammastraling en zelfs anti-materie (positronen) produceren. Dit was een volslagen verrassing. Christoph Köhn, promovendus van het Centrum Wiskunde & Informatica (CWI) in...

Een oerzee van moleculen waaruit bij bliksemslag plotseling aminozuren ontstonden. Het is de bekendste theorie voor de oorsprong van leven uit anorganische materie. Een internationaal onderzoeksteam dat de chemische reacties wil uitpluizen, stuitte met computersimulaties op een voorheen onbeke...

Stanley Miller deed in 1953 een experiment waaruit bleek hoe belangrijke moleculen op de vroege aarde gevormd konden worden. Hij liet dozen achter vol met nooit geanalyseerde monsters. Amerikaanse wetenschappers namen ze alsnog onder de loep. Ze vonden een nieuwe manier waarop de bouwstenen va...

De lucht wordt donkerder, vervaarlijke wolken vormen zich aan de horizon. Er hangt onweer in de lucht. Maar wat gebeurt er eigenlijk tijdens een onweersstorm? Dat is iets waar de wetenschap nog geen goed antwoord op heeft. Wiskundige Ute Ebert en haar team op het Amsterdamse CWI proberen daar ...

Onderzoekers van het Centrum Wiskunde & Informatica (CWI) en hun collega’s van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) en Tel Aviv University (TAU) voorspellen de aanwezigheid van sprites – reuzenbliksems boven de wolken – op Venus, Saturnus en Jupiter.

Naast zonne-, wind- en waterkrachtenergie is er een nieuwe bron van gratis energie in zicht. De elektrische spanning tussen de aarde en de wolken die onweer veroorzaakt kan misschien afgetapt worden. Bijkomend voordeel: geen blikseminslagen meer!

Onderaan de ionosfeer, 70 tot 90 kilometer boven de aarde, vindt soms een vuurwerk van vonken plaats. Het gaat om sprites, een speciaal soort bliksem waarvan we lang niet begrepen hoe ze ontstaan. Daar is nu verandering in gekomen, dankzij Nederlandse computersimulaties.

Dikke bliksemschichten flitsen sneller door de lucht dan dunne. Tenminste, als het om positieve ontladingen gaat. Op het Centrum Wiskunde & Informatica in Amsterdam is een theoretisch model gemaakt waarmee bepaalde eigenschappen, zoals de snelheid, van positieve en negatieve ontladingen ku...

Bliksem, een spectaculaire kortsluiting tussen hemel en aarde, is heel bekend maar nog niet goed begrepen. Reden voor het Amsterdamse centrum voor wiskunde en informatica (CWI) om eens goed te gaan rekenen aan bliksemflitsen,. Het verbazende resultaat: dikke flitsen gaan sneller dan dunne, maa...

Plakband lostrekken produceert genoeg röntgenstralen om een vinger door te lichten, zo melden Amerikaanse onderzoekers in Nature. Hiermee onderzochten ze een verschijnsel dat al tientallen jaren onverklaarbaar lijkt. De resultaten zijn wellicht bruikbaar voor de bouw van goedkope röntgenappara...

Mobiel bellen tijdens onweer blijkt levensgevaarlijk. Het zoveelste slachtoffer is gevallen. Het advies is niet meer mobiel te bellen tijdens het onweer. Mobieltjes lijken volgens de natuurkunde geen bliksems aan te trekken, maar maken de gevolgen van een inslag wel erger.

Ook boven de wolken kan het behoorlijk slecht weer zijn. Tijdens zware onweersbuien kunnen hier enorme lichtflitsen met een lengte van tientallen kilometers ontstaan. Omdat ze boven de wolken en altijd samen met gewone bliksemschichten optreden, zijn ze vanaf de grond lastig te bestuderen. Maa...

Vijftig keer per seconde slaat op aarde de bliksem in, dag in dag uit.Toch is het verschijnsel nog verre van opgehelderd. Recent is gebleken dat bliksems röntgen- en gamma-straling uitzenden, en misschien worden ze getriggerd door kosmische straling.

In dit hoofdstuk wordt besproken hoe neerslag gevormd wordt en onder welke omstandigheden de verschillende typen neerslag ontstaan. Ook gaan we in op het gebruik van radar voor het verkrijgen van een gedetailleerd beeld van de neerslag. Tenslotte komt zichtbelemmering door neerslag aan de orde...

De Minerva-Prijs 2004 van de Stichting FOM voor de beste natuurkundige publicatie van een vrouw in de afgelopen twee jaar is toegekend aan prof.dr. Ute Ebert.

Wat zit er achter de gigantische rode ballen en blauwe flitsen die de laatste paar jaren hoog in de atmosfeer gezien worden?

Opgeblazen tv’s, computers en wasmachines, bosbranden, uitgevallen elektriciteitscentrales, storing in een kernreactor. Een blikseminslag kan helemaal verkeerd uitpakken. Vandaar dat er gezocht wordt naar manieren om onweerwolken van hun gevaarlijke lading te ontdoen. Afweergeschut van lasers ...

Dit zijn deeltjes, hoorbaar of zichtbaar, die op één of andere wijze het gevolg zijn van een vorm van atmosferische elektriciteit. Ze kunnen zich manifesteren op een onregelmatige manier in de vorm van een aantal elektrische ontladingen (bliksem, donder of te wel onweer ) of als een langer dur...

Onderzoekers van het Centrum voor Wiskunde en Informatica (CWI) in Amsterdam hebben ontdekt hoe elektrische ontladingen zoals bliksem zich vertakken. Zij hebben aangetoond dat het verschijnsel direct volgt uit het eenvoudigste wiskundige model van een ontlading. Tot nu toe werd aangenomen dat ...

Met twee nieuwe detectoren aan boord van satellieten heeft NASA de dichtheid van bliksemontladingen over de hele wereld in kaart gebracht.