Door Anne van Kessel
Transplantatiechirurg Ian Alwayn van het LUMC heeft dagelijks te maken met het tekort aan donororganen. Tijdens de Donordier-dialoog in NEMO geeft hij een mini-college aan het publiek over technieken die dit probleem mogelijk op kunnen lossen. “Het doet me pijn dat mensen overlijden terwijl ze op een wachtlijst staan.”
Waarom doe je mee met de donordierdialoog?
“Ik houd me al heel lang met dit onderwerp bezig. In 2001 promoveerde ik op onderzoek naar xenotransplantaties dat ik in de Verenigde Staten uitvoerde. Ik keek daarbij of we varkensorganen geschikt konden maken voor transplantatie naar andere organismen, in ons geval waren dat bavianen. Dat was nog niet erg succesvol. De laatste jaren komt het onderwerp weer vaker voorbij en ik vind het leuk om er opnieuw mee bezig te zijn. Ik doe zelf geen onderzoek naar xenotransplantatie op het moment onder andere vanwege het landelijke verbod. We kijken in het LUMC wel hoe we menselijke organen voor transplantatie kunnen verbeteren door bijvoorbeeld machineperfusie.”
Hoe sta je tegenover mens-diercombinaties, zowel menselijke organen die in dieren ontwikkeld worden als dierorganen die naar mensen getransplanteerd worden?
“Ik ben een groot voorstander van ontwikkelingen waar mijn patiënten baat bij hebben. Ik weet niet of dit de allerbeste oplossing is, het zou nog mooier zijn als we het zonder dieren kunnen oplossen door bijvoorbeeld machineperfusie te verbeteren.”
In de toekomst kunnen we misschien dieren zo aanpassen dat hun organen, weefsels en cellen geschikt zijn om te transplanteren naar mensen. Stel je voor dat een mensenhart vanaf het begin ‘opgroeit’ in een varken, of dat we een varkensnier zo aanpassen dat hij naar een mens getransplanteerd kan worden. Het kan nog lang niet, maar wetenschappers doen er al wel onderzoek naar. Moeten we dit onderzoek ook in Nederland doen? Willen Nederlanders gebruik van deze techniek in de toekomst mogelijk maken om het tekort aan donororganen op te lossen? En hoe zit het dan met dierenwelzijn? Wat vinden Nederlanders van het aanpassen van dieren om er organen voor mensen in te laten groeien? Daarover gaat deze dialoog. Het donordierfestival is zondag 7 november, van 14.00-17.00, zowel online te volgen als fysiek bij te wonen in NEMO Science Museum Amsterdam (Let op: beperkte beschikbaarheid). Aanmelden is gratis maar wel vereist, en gaat via deze pagina.
Denk je dat we eerder dierlijke organen naar mensen zullen transplanteren of eerder menselijke organen in dieren zullen ontwikkelen?
“Ik geef dat eerste een grotere kans. Dat is denk ik technisch minder ingewikkeld. Of dat maatschappelijk en ethisch gezien ook de beste ontwikkeling is, zullen we met elkaar moeten bediscussiëren.”
Vind je het belangrijk dat we met elkaar in gesprek gaan over donordieren en waarom?
“Ja. Je moet heel zorgvuldig zijn als je dit soort technieken naar de praktijk wil brengen. Je moet het publiek goed informeren en de voors en tegens duidelijk hebben en hierover communiceren. Niet alleen op technisch gebied, maar ook op psychosociaal, maatschappelijk en ethisch vlak.”
Welke vraag of dilemma zou je tijdens de Donordier-dialoog willen inbrengen?
“De onmogelijkheid om hier in Nederland onderzoek naar te doen. Als je als wetenschapper geïnteresseerd bent in dit onderwerp moet je uitwijken naar Duitsland of de Verenigde Staten. Dat vind ik erg jammer. We hebben in Nederland een groot donororganentekort en ik vind dat we alle mogelijkheden moeten onderzoeken om dat tekort op te lossen. Een aantal daarvan wordt nu beperkt door het verbod op onderzoek.”