Naar de content
Faces of Science
Faces of Science

Vuurslangen en olifantentandpasta

Wetenschap in het lab

Annemarie Maan voor Nemo Kennislink

Als wetenschapper ben ik dol op experimenteren, want wat is scheikunde nou zonder een spektakel op zijn tijd! In deze vlog laat ik jullie daarom mijn top drie lievelingsproefjes zien. Het leuke is: je kunt ze ook zelf thuis doen! Ben jij al nieuwsgierig? Kijk dan gauw de video hieronder!

Wil je graag een ander soort experimentje zien? Laat dan een berichtje achter en wie weet zie je jouw lievelingsproefje terug in één van mijn volgende vlogs!

Doe deze proefjes ook thuis, leuk tijdens deze coronatijd!

Vuurslang

Benodigdheden:

  • Kristalsuiker
  • Zuiveringszout/baking soda (te koop in supermarkten of gezondheidswinkels)
  • 96 procent alcohol of spiritus
  • Porseleinen of metalen kom
  • Zand
  • Aansteker
  • Veiligheidsbril

Instructies:

  • Zet je veiligheidsbril op; safety first!
  • Meng 10 gram zuiveringszout met 40 gram suiker. Goed roeren!
  • Vul een porseleinen/metalen kom met zand, en maak het zand nat met 96% alcohol of spiritus.
  • Leg een hoopje van het suiker-zuiveringszout mengsel in het midden van je kommetje.
  • Voeg nog wat extra 96% alcohol (of spiritus) toe rondom je suiker-zuiveringszout hoopje. En nu aansteken maar! Pas op, er kan een flinke vlam ontstaan, dus neem voldoende afstand na het aansteken.

De reactie duurt ongeveer 20 minuten. Nadat de reactie is afgelopen en de vuurslang is afgekoeld, kan hij weggegooid worden in de prullenbak. Als je net zo nieuwsgierig bent als ik, ruik dan ook eventjes aan de vuurslang: hij ruikt heerlijk zoet!

Olifantentandpasta

Benodigdheden:

  • 3 procent waterstofperoxide (te koop bij kappers of online)
  • Gist
  • Warm water
  • Zeep of afwasmiddel
  • Voedingskleurstof (optioneel)
  • Plastic fles (zoals een frisdrankfles)
  • Dienblad (om het schuim op te vangen)
  • Veiligheidsbril
  • Latex handschoenen

Instructies:

  • Zet je veiligheidsbril op en trek handschoenen aan. Waterstofperoxide kan namelijk voor irritatie zorgen. Als het op je huid komt, spoel het dan direct af met stromend water.
  • Zet je plastic fles op het dienblad, zodat je straks het schuim kunt opvangen en makkelijker kunt opruimen.
  • In een apart bekertje, meng 2 eetlepels gist met 3 eetlepels warm water, en wacht tot het is opgelost.
  • Voeg 100mL waterstofperoxide toe aan de plastic fles.
  • Spuit er ook wat (kleurloos) zeep of afwasmiddel bij (twee keer spuiten is voldoende).
  • Voeg voedingskleurstof toe als extra effect. Als je een combinatie van blauwe en rode kleurstof gebruikt, lijkt het op echte tandpasta!
  • Zorg ervoor dat de waterstofperoxide, zeep en kleurstof goed gemengd zijn.
  • Voeg nu je gistoplossing toe aan de fles. Pas op! Schuim zal snel omhoog komen! Let op: de olifantentandpasta is heel warm, dus raak het niet aan tot het voldoende is afgekoeld! Het schuim kun je daarna gemakkelijk schoonmaken of opvegen met een doekje, want het bevat nu alleen maar water, zuurstof, zeep en kleurstof.

Hot Ice

Benodigdheden:

  • Natriumacetaat (online te koop), of natuurazijn en zuiveringszout1
  • Water
  • (Steel)pan of glazen kom
  • (Glazen) beker
  • Fornuis of magnetron

Instructies:

  • Dit keer heb je geen veiligheidsbril of handschoenen nodig, aangezien de stoffen niet gevaarlijk zijn.
  • Voeg 30mL water toe aan 160 gram natriumacetaat.
  • Verwarm het mengsel op het fornuis of in de magnetron, totdat al het natriumacetaat is opgelost en er een heldere, transparante oplossing overblijft.
  • Giet de oplossing over in een glazen beker en laat het afkoelen (ongeveer 2 uur). Je kunt het ook in de koelkast zetten om het afkoelen te versnellen (dan duurt het ongeveer 30 minuten tot een uur). Zorg ervoor dat er geen kristallen meer in je oplossing zitten, anders begint de kristallisatie al tijdens het afkoelen!
  • Zodra je natriumacetaat oplossing is afgekoeld, kan het experimenteren beginnen! Plaats een natriumacetaat kristal op een stukje aluminium folie of bord, en giet je oplossing eroverheen. Hoe hoog kan jouw toren worden zonder om te vallen? Je kunt ook de warmte van de kristallisatie voelen door je vinger in de oplossing te steken. Zorg ervoor dat je een aantal natriumacetaat kristallen op je vinger hebt zitten, zodat de kristallisatie kan beginnen. Het wordt een beetje warm, maar je kunt je vinger niet verbranden hoor!
  • Het leuke aan dit experiment, is dat je het heel vaak opnieuw kunt doen. Verwarm je ‘hot ice’ opnieuw, laat het afkoelen en het experimenteren kan weer beginnen!

1 Mocht je geen natriumacetaat in huis hebben of willen kopen, dan kun je het ook zelf maken met witte natuurazijn en zuiveringszout (baking soda)

  • Voeg 1L azijn toe aan een steelpan.
  • Voeg hier één voor één 4 eetlepels zuiveringszout aan toe. Zodra je zuiveringszout toevoegt aan de azijn, begint het direct te schuimen als een vulkaan! Dit is een goed teken, want dit betekent dat er natriumacetaat gevormd wordt. Pas wel op dat het niet over de rand heen schuimt.
  • Roer het mengsel tot al het zuiveringszout is opgelost en het bubbelen is gestopt.
  • Verhit het mengsel op middelhoog vuur voor ongeveer een uurtje om zo een groot deel van het water te verdampen. Zodra er aan de randen witte kristallen ontstaan, kan het vuur uit. Je zou nu nog een vierde van je mengsel over moeten hebben.
  • Giet het mengsel in een schone glazen beker en laat het afkoelen (ongeveer 2 uur). Je kunt het ook in de koelkast zetten om het afkoelen te versnellen (dan duurt het ongeveer 30 minuten tot een uur). Zorg ervoor dat er geen kristallen meegaan, anders begint de kristallisatie al tijdens het afkoelen! Schraap de witte kristallen van de randen: deze zijn handig voor later.
  • Ga nu verder bij stap 5 hierboven.

DISCLAIMER: Vóór de opnames zijn wij beiden negatief getest op corona. Daardoor was het tijdens het filmen mogelijk om dichter bij elkaar te staan.

ReactiesReageer