It’s a men’s world: schizofrenie als mannenziekte.

Wanneer je informatie over schizofrenie opzoekt, kom je al snel tegen dat het vaker voorkomt bij mannen dan bij vrouwen. Inmiddels zijn we erachter dat het verschil helemaal niet zo groot is! Hoe zit dat? En komt een verkeerd ingeschatte man-vrouw verhouding ook voor bij andere mentale aandoeningen?

5 september 2022

Mensen met schizofrenie hebben last van psychotische klachten. Dit betekent dat mensen met schizofrenie onder andere hallucinaties (waarnemingen die anderen niet hebben, zoals stemmen horen) en wanen (sterke overtuigingen die niet passen in de gedeelde werkelijkheid, zoals het idee dat je wordt achtervolgd) ervaren. Om officieel aan de diagnose van schizofrenie te voldoen, dienen deze klachten meerdere maanden aanwezig te zijn en beperkend voor het uitvoeren van dagelijkse activiteiten. Mensen met deze diagnose kunnen bijvoorbeeld ook last hebben van minder energie, concentratie, motivatie of juist meer somberheid of angst. Een eerder filmpje van Shiral legt meer uit over schizofrenie, psychose en vooroordelen.

Schizofrenie vaker bij mannen?

Een veelvoorkomend ‘feitje’ is dat ongeveer drie keer zoveel mannen de diagnose schizofrenie krijgen dan vrouwen. Maar klopt dat wel? Vooral tussen de 18 tot 35 jaar krijgen mannen inderdaad een stuk vaker de diagnose schizofrenie, terwijl de diagnose op latere leeftijd een stuk minder vaak gesteld wordt bij hen. Bij vrouwen zien we zo’n piek in diagnoses niet: bij hen wordt de diagnose op latere leeftijd even vaak gesteld als op jongere leeftijd, en volgens sommige onderzoeken zelfs vaker. Een ander belangrijk verschil tussen mannen en vrouwen is het verloop van de ziekte. Vrouwen lijken in eerste instantie beter te reageren op behandeling, maar over een langere periode gaan zij vaak achteruit, terwijl het ziekteverloop van mannen meer stabiel is.

Nu denk je misschien: hoe kan het dat de schizofreniediagnose bij vrouwen vaker op latere leeftijd is, maar bij mannen niet? Daar zijn verschillende verklaringen voor. Veel wetenschappelijk onderzoek is gedaan op voornamelijk mannen, waardoor er minder kennis is over schizofrenie bij vrouwen. Hierdoor worden klachten soms niet goed herkend, en kan een diagnose langer duren.

Uit onderzoek blijkt dat stemmingsklachten bij vrouwen meer op de voorgrond kunnen staan, waardoor artsen misschien eerst denken aan andere diagnoses, zoals een persoonlijkheidsstoornis of een stemmingsstoornis. Een ander belangrijk biologisch man/vrouwverschil, is het verschil in geslachtshormonen. Het vrouwelijk geslachtshormoon, oestrogeen, daalt rond het 45e jaar erg sterk (= de overgang of menopauze). Oestrogeen lijkt juist beschermend te zijn tegen psychoses, waardoor vrouwen na de overgang dus een groter risico lopen om (meer) klachten te ontwikkelen.

Gender

Naast deze biologische verschillen tussen mannen en vrouwen, speelt gender (de maatschappelijke ideeën rondom man- en vrouw-zijn) een rol bij een schizofreniediagnose. Dat komt ook voor bij andere psychiatrische aandoeningen. Bij depressie zeggen mensen vaak dat voornamelijk vrouwen deze diagnose krijgen. Maar ook hier weten we dat de maatschappelijke normen en waarden waar een man en vrouw zich aan dienen te houden mogelijk een rol spelen. Mannen worden geacht even door te bijten en vooral hun (psychische) klachten niet te delen. Voor een vrouw ligt dit anders, voor hen is het meer sociaal geaccepteerd om hun (psychische) klachten te delen.

Mensen met schizofrenie hebben last van psychotische klachten. Dit betekent dat mensen met schizofrenie onder andere hallucinaties en wanen ervaren.
Pixabay CC0

Is schizofrenie dan een mannenziekte? Ja, maar alleen voor mannen van 18 tot 35 jaar. Of is het dan misschien geen mannenziekte, en missen we gewoon vaak de diagnose bij vrouwen? Laten we het erop houden dat het een mensenziekte is!

Meer weten over gender- en geslachtsverschillen in allerlei aspecten van lichamelijke klachten? Check dan de pagina van Aranka Ballering
Interesse in de wetenschap achter schizofrenie? Je leest (en leert!) er meer over op de pagina van Shiral Gangadin. Aranka en Shiral schreven samen dit artikel.