Hoe je de coronacurve platter krijgt met een bordspel

Het coronavirus is officieel een pandemie: een wereldwijde epidemie van een ziekte welke kan leiden tot zware luchtwegklachten en die soms dodelijk is. Dus werk ik, een arts-onderzoeker, de komende tijd vanuit huis. Samen met mijn huisgenoten hebben we extra veel spelletjes gekocht om ons niet te vervelen terwijl we zoveel mogelijk thuis blijven. Maar hoe lang nog voordat wij ook worden opgeroepen?

17 maart 2020

Vanuit het ziekenhuis waar ik onderzoek doe, heb ik te horen gekregen dat ik verplicht moet thuis werken de komende tijd. Dit om ervoor te zorgen dat ik niet onbewust het virus meeneem naar het ziekenhuis. In een normale werkweek kom ik vaak in aanraking met patiënten voor onderzoek. Ik ga soms mee met operaties, haal weefsel van tumoren voor onderzoek op en ik heb vooral veel overleg over mijn onderzoek met zorgverlenende artsen.

Totdat alle virussen de wereld uit zijn, blijf ik lekker binnen met mijn huisgenoten ‘Pandemic’ spelen.
Derek Bruff via Flickr CC BY-NC 2.0

Het Prinses Maxima Centrum waar ik werk, behandelt alleen kinderen met kanker. Nu is het zo dat de meeste gezonde kinderen niet ziek lijken te worden van het coronavirus. Kinderen met kanker hebben echter vaak zulke heftige medicatie, dat hun immuunsysteem (bijna) niet meer werkt. Deze kinderen zijn dus een behoorlijk heftige risicogroep en om deze reden wordt er van ons gevraagd om zoveel mogelijk thuis te werken.

Het doen van onderzoek is dus nu even ondergeschikt aan de reguliere zorg. Gelukkig kan ik ook veel thuis werken, aangezien een deel van mijn tijd bestaat uit artikelen schrijven en data analyseren. Overleg met andere artsen doe ik nu via Skype en de dierproeven die ik soms moet doen zijn voorlopig uitgesteld.

Waarom zijn alle maatregelen zo heftig? Het heeft allemaal te maken met het model ‘Flatten the Curve’.
CDC/The Economist

Maar waarom zijn al deze maatregelen zo heftig? Het heeft allemaal te maken met het model ‘Flatten the Curve’. Omdat het coronavirus, ook wel Covid-19, een nieuw virus is, hebben we geen vaccinaties beschikbaar en kunnen we de ziekte niet bestrijden. Door de verspreiding van de besmetting, wordt het aantal patiënten elke dag hoger.

Wanneer we dit op zijn beloop zouden laten, zou het aantal patiënten zo hoog worden dat we ons zorgsysteem overbelasten. Wanneer er teveel mensen tegelijk ziek zijn, zal er op den duur geen plek zijn in de ziekenhuizen. Door te proberen de besmettingsperiode te verspreiden, wordt er geprobeerd het zorgsysteem niet te overbelasten. Ons ziekenhuis behandelt alleen kinderen met kanker en op dit moment worden geen andere patiënten opgenomen. Wanneer het volledige zorgsysteem overstelpt wordt, zou dat misschien nog kunnen veranderen.

Ernstig zieke patiënten

Op dit moment zien we dat in Italië het zorgsysteem overbelast is. Het aantal patiënten is daar zo snel toegenomen, dat de ziekenhuizen geen plek hebben voor alle patiënten. Artsen en verplegers maken overuren, hebben weinig slaap, en hebben daardoor ook een grotere kans om ziek te worden. In Nederland hebben we 1150 Intensive Care (IC) bedden. Deze bedden worden normaal gesproken bewaard voor de meest ernstig zieke patiënten. Op de IC zijn er bijvoorbeeld speciale beademingsapparaten. Omdat het coronavirus longklachten kan veroorzaken, moeten veel ernstig zieke patiënten aan de kunstmatige beademing. Maar de IC is normaal gesproken ook al gevuld met ernstig zieke patiënten. Coronapatiënten moeten dus extra in quarantaine behandeld worden, zodat de toch al ernstig zieke patiënten, niet ook besmet worden. Het lijkt er tot nu toe op dat kinderen geen ernstige ademhalingsklachten krijgen van het coronavirus.

Visualisatie van het coronavirus — Coronapatiënten moeten dus extra in quarantaine behandeld worden, zodat de toch al ernstig zieke patiënten, niet ook besmet worden.
Prachatai via Flickr CC BY-NC-ND 2.0

Niet alleen mijn ziekenhuis heeft aan haar onderzoekers gevraagd om thuis te blijven: In alle ziekenhuizen in Nederland wordt dit gevraagd. Dit om de patiënten, maar ook het verzorgend personeel, te beschermen tegen besmetting van buitenaf. Er wordt verwacht dat ook een deel van het zorgpersoneel ziek gaat worden in de komende weken. Zelf woon ik ook samen met 2 huisgenoten die ook allebei arts zijn. Één werkt op de Spoed Eisende Hulp (SEH) en de andere is tropenarts, maar werkt nu tijdelijk niet in een ziekenhuis. Mijn SEH-huisgenoot merkt vooral een stilte voor de storm. Zij vertelt dat de SEH nu alleen gevuld is met mensen die echt voor iets ernstigs komen. Tegelijkertijd verneem ik van studievrienden in Brabant dat daar al extra diensten worden gedraaid en de eerste dokters ziek zijn geworden. Het houdt veel app-groepen bezig en het zorgt bij mij voor een extra sta-paraat houding.

Er schijnt in veel ziekenhuizen op dit moment een lijst rond te gaan, waar alle artsen die niet in de zorg werkzaam zijn (zoals ik) zich kunnen registreren om opgeroepen te worden indien zorgverlenend personeel ziek wordt. Ik vind dit idee wel spannend. Als arts-onderzoeker is het al een tijdje geleden dat ik als dokter voor patiënten heb gezorgd. Tegelijkertijd wil ik graag iets bijdragen aan de zorg. Op dit moment voelt het doen van onderzoek niet acuut noodzakelijk. Zorg verlenen is dat wel.

Vooralsnog lijkt het oproepen nog onnodig, maar de verwachting is dat dit komende tijd kan veranderen. Met dit vooruitzicht proberen ik en mijn huisgenoten extra gezond te leven, veel te slapen en zoveel mogelijk in sociaal isolement te verblijven. Mocht het zo zijn dat we dan worden opgeroepen, dan kunnen we in ieder geval fit de wacht wisselen.

Vaccin

Er klinkt ook al een beetje hoop: Wetenschappers van de Universiteit Utrecht en het Erasmus MC schijnen een antilichaam tegen Covid-19 gevonden te hebben. Het antilichaam zou de infectie blokkeren en kan worden ontwikkeld tot medicijn. Betekent dat dat we nu massaal gevaccineerd kunnen worden? Helaas niet. Voordat het antilichaam veilig is, moet het eerst nog op mensen getest worden en dit kan nog maanden duren. Voor deze pandemie gaat het vaccin te laat zijn. Volgend jaar kan waarschijnlijk wel iedereen op tijd gevaccineerd worden.

Hoe zorg je ervoor dat de ziekte zich zo min mogelijk verspreidt? Vermijd zoveel mogelijk grote groepen mensen, en was vooral veel en lang je handen met zeep.
Arlington County via Flickr CC BY-SA 2.0

Handen wassen

Tot die tijd moeten we vooral zorgen dat we de ziekte niet verspreiden. Hoe doen we dat het beste? Vermijd zoveel mogelijk grote groepen mensen, stel even je bezoek aan je opa en oma uit zodat je het risico verkleint op besmetting, en was vooral veel en lang je handen met zeep. Doordat zeepmoleculen de lipiden-membraan van virussen kunnen binnendringen, vernietigt het ook het coronavirus. Dus totdat alle virussen de wereld uit zijn, blijf ik lekker binnen met mijn huisgenoten ‘Pandemic’ spelen.