Griekse monsters op Nevermore

In de serie Wednesday wordt Wednesday Addams van school gestuurd omdat ze een stel piranha’s losliet op het waterpoloteam. Haar ouders besluiten haar naar Nevermore te sturen. Een school voor mensen met speciale krachten. Zelf blijkt Wednesday als een waar orakel in de toekomst te kunnen kijken. Ook de krachten van een aantal van haar klasgenoten lijken direct uit de Griekse Mythologie te stammen. Maar er is een groot verschil met de verhalen uit de oudheid.

23 maart 2023

Als Wednesday Adams aankomt op haar nieuwe school Nevermore, ontdekt ze al snel dat haar klasgenoten bijzondere gaven hebben. Zoals de Gorgonen: jongens en meiden met haren als slangen. Ze moeten dit haar altijd bedekken want als je hun haren zou zien, wordt je versteend. Anders dan in de Griekse Mythologie, waar alleen Medusa en haar twee zussen slangen als haren hebben, is de belangrijkste Gorgo in de serie een man. De jongeman heeft ook nog eens een toepasselijke Griekse naam: Ajax. Ajax was een van de grote helden uit de Trojaanse oorlog.

Gorgo op Griekse vaas. 1000-700 v. Chr. Staatliche Antikensammlung Berlin
Medusa, CC BY-SA 4.0 via Wikimedia Commons

In de serie is een Gorgo dus niet per definitie een vrouwelijk personage. Daarnaast, waar een Gorgo in de oudheid echt een monster is: boos, gevaarlijk en moordend, is er nog een verschil in de serie. Medusa haar blik kon mensen doden, maar bij Ajax zorgt zijn haar voor de verstening. Het effect is ook niet permanent, als Ajax zichzelf per ongeluk versteend tijdens het douchen, trekt het effect vanzelf weg. Meestal draagt hij een muts, die hij eigenlijk niet zomaar afdoet. Ajax gebruikt zijn krachten dus niet als een monster, hij doet er geen onschuldige mensen mee kwaad.

Wednesday Addams GIFfrom Wednesday GIFs

Ajax met muts om zijn slangenhaar te verbergen.

Sirenen

Een andere groep op deze school zijn de Sirenen. In de serie te herkennen aan hun helder blauwe ogen en schubben op hun huid. Hun vissenstaart krijgen ze pas als ze het water aanraken. De Sirenen dragen een ketting om hun krachten in te bannen: ze kunnen anderen verleiden en daarmee sturen, als een soort hypnose. De ketting die Bianca draagt (een van de hoofdpersonen), is sterk geïnspireerd op oude Egyptische amuletten in de vorm van een scarabee. Een amulet werd vaak gebruikt om de drager te beschermen en geluk te brengen. In dit geval is het juist de buitenwereld die met deze ketting wordt beschermd tegen de verleiding van de sirenes. Anders dan in de Griekse mythologie, kunnen sirenen in Nevermore dus in meermensen veranderen en zijn het hier ook niet alleen vrouwen.

Faience (soort aardewerk) scarabee amulet. Tussen 1070-525 v. Chr. uit Egypte. Walters Art Museum. — Faience (soort aardewerk) scarabee-amulet. Tussen 1070-525 v. Chr. uit Egypte. Walters Art Museum.
Walters Art Museum, Public domain, via Wikimedia Commons

In de Griekse wereld waren sirenen geen zeemeerminnen, maar combinaties van vrouwen en vogels met verleidelijke zangkwaliteiten. Zo probeerde ze passerende schepen naar rotspartijen te lokken en zo te laten vergaan. Sirenen in de oudheid, weer vrouwen dus, hebben niet echt een goede reputatie. In Nevermore staan ze in de eerste afleveringen ook niet als de meest aardige club bekend, maar uiteindelijk zijn het gewoon mensen en beschermen ze dus anderen door het dragen van een amulet.

Bianca Barclay GIFfrom Bianca GIFs

Bianca uit Wednesday, een sirene met een scarabee-amulet.

Weerwolven en toverspreuken

Er zijn in Wednesday nog veel meer verwijzingen naar de oudheid te vinden. Zo komen weerwolven ook al voor in de Griekse Mythologie, maar de weerwolf-traditie kennen we natuurlijk vooral uit verhalen uit de late Middeleeuwen en andere meer hedendaagse boeken en films. In boekenreeks (en films) Twilight, konden zowel mannen als vrouwen een weerwolf of vampier zijn.

Wednesday zelf wordt soms ook vergeleken met zieners uit de Oudheid, zoals Cassandra uit de verhalen rondom de Trojaanse Oorlog. Ook zijn het boek en daaruit voorgelezen spreuk om de slechterik Crackstone weer tot leven te wekken in het Latijn: codex Umbarum, boek van schaduwen. (De slechterik die overigens tegen mensen met bovennatuurlijke krachten is en vervolgens zelf magie gebruikt.) Kortom, er zitten véél verwijzingen naar het verleden in Wednesday, niet alleen naar de oudheid ook naar andere tijden en culturen. Toch hebben de Europese en modern Amerikaanse tradities wel de overhand.

Een manier waarop de oudheid echt anders gebruikt wordt in de serie, is het feit dat de Griekse monsters niet per definitie boze vrouwen zijn. Er wordt een moderne invulling aan de krachten gegeven. De krachten van de Gorgonen en Sirenen maken ze niet meteen slecht. Het zijn gewoon mensen. Daarnaast maakt geslacht dus niet uit. In de oudheid zijn monsters erg vaak vrouwelijk. De beroemdste gorgo Medusa is een gevaarlijke, moordende vrouw. Deze verschuiving in de receptie van monsters uit de oudheid past in de ontwikkelingen die je ook ziet in de moderne hervertellingen waar ik al eerder over schreef. Er is nu meer interesse naar de mens achter het monster. Nieuw in Wednesday is dat nu ook mannen of non-binaire personen deze monsterlijke superkrachten bezitten. Kortom, in deze moderne tijd kan iedereen een vampier, weerwolf, gorgo of sirene zijn.