Wiskunst in lava
Op het eiland Heimaey, bij IJsland, staat een merkwaardig object in het lavalandschap. ‘Sculpture System No. 5’ is een symmetrieloze deltahedron, gemaakt door kinderen die op Heimaey wonen.
Pythagoras is een tijdschrift dat zich richt tot alle leerlingen van vwo en havo. Het stelt zich ten doel jongeren kennis te laten maken met de leuke en uitdagende kanten van wiskunde. Het blad is een uitgave van het Koninklijk Wiskundig Genootschap en verschijnt zes keer per jaar.
Op het eiland Heimaey, bij IJsland, staat een merkwaardig object in het lavalandschap. ‘Sculpture System No. 5’ is een symmetrieloze deltahedron, gemaakt door kinderen die op Heimaey wonen.
Google is tegenwoordig veel meer dan een zoekmachine op internet. Google Earth, Google Desktop, Google Maps, Google Street View, Gmail, Google Chrome, Google Talk, Google Translate, Google Picasa, Google Analytics en zo kunnen we nog wel even doorgaan: het bedrijf heeft het afgelopen decennium...
Vorige maand overleed de Franse wiskundige Benoît Mandelbrot. Hij was de eerste die erin slaagde om de wiskundige theorie van fractals om te zetten naar mooie plaatjes. Tegenwoordig zijn er computerprogramma’s waarmee je zelf fractals kunt maken.
Hans Freudenthal (1905-1990) is een van de beroemdste Nederlandse wiskundigen. In 1974 beschreef hij in het tijdschrift Pythagoras een methode om met een munt iets op een eerlijke manier te verloten onder drie personen.
In 1904 formuleerde de Franse wiskundige Henri Poincaré een vermoeden over de driedimensionale ruimte die je zou kunnen helpen om de vorm van de ruimte te kunnen begrijpen. Het duurde een eeuw voordat zijn vermoeden werd bewezen. De Rus Grisja Perelman lukte het om dit probleem te kraken. Hier...
Tegenwoordig lijkt het beklimmen van de hoogste bergen in de Himalaya een peulenschil: jaarlijks zwerven tientallen teams rond op het ‘dak van de wereld’. In dit artikel lees je door een wiskundige bril over het beklimmen van de 8091 meter hoge Annapurna.
Lijsten met wiskundige problemen zijn van alle tijden. Heel beroemd zijn de 23 problemen van David Hilbert en de 7 millennium problems. Minder bekend zijn de 193 problemen uit het Schotse Boek.
Hendrik Lenstra jr. is een van de grootste Nederlandse wiskundigen van de huidige generatie. Tot 2003 was hij werkzaam in Berkeley, het Mekka van wiskundig onderzoek. Nu is hij Akademiehoogleraar aan de Universiteit Leiden.
De Riemannhypothese wordt beschouwd als het grootste open probleem in de wiskunde. In dit artikel legt Jan van de Craats, hoogleraar wiskunde aan de Universiteit van Amsterdam, uit wat deze hypothese inhoudt.
De Hongaar Paul Erdős is een van de productiefste wiskundigen die hebben geleefd. Reizend met een halflege koffer en een plastic tas, zich op de been houdend met koffie en pepmiddelen, hield hij zich 19 uur per dag met slechts één ding bezig: wiskunde. Hij is vooral bekend vanwege véél resulta...
In de zomer van 2005 verkocht Nokia zijn miljardste mobiele telefoon. De eerste werd in 1982 verkocht en woog ongeveer 15 kilo. Dat de technologie een grote stap voorwaarts heeft gemaakt, blijkt wel uit het feit dat de huidige telefoons slechts een paar honderd gram wegen.
In dit artike...
Soms is een wiskundige stelling zo vanzelfsprekend dat niemand de moeite neemt hem te formuleren, laat staan te bewijzen. Dat gold lang voor het feit dat een gesloten kromme (zoals een cirkel, vierkant of ster) het vlak verdeelt in een binnen- en een buitengebied, en dat je niet van het ene in...
Met oneindige verzamelingen kun je gekke dingen doen. De Banach-Tarski paradox laat zien dat je een sinaasappel in een paar stukjes kunt verdelen en vervolgens weer in elkaar kunt steken tot twee sinaasappels!
Bruno Ernst is de oprichter van de Volkssterrenwacht Simon Stevin te Oudenbosch, later Hoeven (N-B), initiatiefnemer van de Nederlandse Zonnewijzerkring, oprichter van het natuurkundetijdschrift Archimedes en het wiskundetijdschrift Pythagoras. Op vrijdag 30 maart 2007 is er een middagsymposiu...
De stelling van Desargues is een stelling in het platte vlak. Het is echter mogelijk om deze stelling uit te breiden naar hogere dimensies. In dit artikel wordt uitgelegd wat hogere dimensies zijn en wat de uitbreiding van de stelling inhoudt. Tenslotte wordt iets uitgelegd over het bewijs van...
In het oude Egypte kende men geen breuken zoals bij ons. De Egyptenaren gebruikten stambreuken; dat zijn breuken met 1 als teller, zoals 1/2 , 1/5 en 1/536 . Er waren enkele uitzonderingen: men werkte wel met 2/3 en 3/4 , waarvoor men ook speciale symbolen had; zie figuur 1, waarin verder de s...
Sinterklaas en kerst zouden lang niet zo leuk zijn als er geen wiskunde bij te pas was gekomen. Hier is een kleine selectie van problemen waar de goede Sint mee geworsteld heeft. Met oplossingen natuurlijk.
Bij het doen van een verantwoorde weersverwachting komt heel wat zware wiskunde kijken. Voor het rekenwerk dat met de voorspelling gemoeid gaat, is dan ook een zeer krachtige computer nodig, een zogenaamde supercomputer. Hoe dat alles precies in zijn werk gaat, kun je in dit artikel lezen.
Bij het spel snooker, dat wel wat lijkt op biljart, gebruik je onder andere vijftien even grote rode ballen. Voordat het spel begint worden deze ballen in een driehoekige mal gelegd. Normaalgesproken haal je de mal weg om te kunnen spelen, maar nu laten we hem liggen en bekijken die situatie m...
Een ‘computer’ was rond 1950 een mens, een rekenaar, of vaker nog een rekenaarster. Vanaf die tijd ging ‘computer’ vooral ‘rekenmachine’ betekenen. Aan de verandering in de vertaling van het Engelse woord computer kunnen we een verschuiving in de betekenis a...
De kubus is een ruimtevuller, omdat je met louter kubusvormige bouwstenen de ruimte geheel zou kunnen vullen. Wiskundigen en kristallografen hebben in de loop van de tijd ook andere ruimtevullers gevonden, maar vooralsnog ontbreekt het overzicht van wat alle elementaire mogelijkheden zijn. In ...
Met een stok op een zonnig strand en wat geduld is het niet moeilijk vast te stellen waar het zuiden is. Maar heb je nog twee stokjes, en wat touw, dan kun je zelfs ontdekken op welke breedtegraad je je op aarde bevindt. De methode stamt uit de oudheid.
Een korte vakantie naar de zon hoeft niet duur meer te zijn, voor minder dan 100 euro vlieg je al naar Nice of Barcelona en terug. Hoe kan dat zo goedkoop zijn? In dit artikel bekijken we welke rol wiskunde daar in speelt.
Naast de vijf regelmatige veelvlakken zijn er nog vier sterveelvlakken die, als je het op een bepaalde manier bekijkt, ook aanspraak kunnen maken op de titel ‘regelmatig veelvlak’. In dit artikel staat hoe die sterveelvlakken in elkaar zitten en waarom ze regelmatig zijn. De eerste...
Op een plaatje in een boek zien kristallen er mooi uit, maar ze maken nog meer indruk als je ze in het echt kunt zien. Het mooiste is het kristal dat je zelf vindt, tussen rotspuin na een lange zoektocht.
Zo is het eigenlijk ook met veelvlakken. Er bestaan prachtige overzichten van veel...
Hoe kun je zonder rekenwerk, maar door middel van vouwen, op de onderkant van een vel papier de breuken 1/2, 1/3, 1/4, 1/5, 1/6, 1/7, 1/8, … afzetten? Daarover gaat dit artikel: de breukenvouwkunst van Leon van den Broek.
Pythagoras, Plato, Archimedes en Kepler verwonderden zich er al over: hoe prachtig regelmatig veelvlakken in elkaar kunnen zitten. Ongeslagen aan de top staan wat dat betreft de Platonische lichamen; in dit artikel bekijken we waarom. Vervolgens nemen we een kijkje in de subtop waar regelmaat ...
Getallen die je als een breuk kunt schrijven, heten rationale getallen. Getallen zoals wortel 2 of pi, waarvoor dat niet kan, heten irrationale getallen. In dit artikel zullen we van een aantal getallen bewijzen dat ze irrationaal zijn.
Vanaf de prehistorie hebben mensen kaarten van hun omgeving gemaakt. De Babyloniërs en de Egyptenaren maakten kaarten van de ligging van landerijen om na overstromingen het land opnieuw te kunnen verdelen.
Vele computerprogramma’s zijn niet geschikt om de jaartallen na 1999 gewoon door te tellen. Een kwestie van knoeiwerk van programmeurs, waar we nu een mouw aan moeten passen. Omdat we ons zo afhankelijk hebben gemaakt van de computer is dat een probleem.