Eten wordt nog lekkerder als er een mooi kleurtje aan zit. Daarom worden er meestal kleurstoffen toegevoegd aan toetjes, snoep, ijsjes en dergelijke, maar ook aan kaas. Veel kleurstoffen hebben een slechte naam, vooral als ze chemisch gemaakt worden. Tegenwoordig worden natuurlijke kleurstoffe...

Viviparie is het verschijnsel waarbij zaden kiemen terwijl ze nog aan de moederplant vastzitten. Het komt voor bij wilde planten, maar ook bij gewassen. Bij gewassen kan viviparie voor economische schade zorgen. Onlangs werd het moleculaire mechanisme achter viviparie ontdekt.

Een fascinerende zeemythe is die van de schepen versplinterende ‘Kraken’. De vraag of dit beest echt bestaat is op dit moment zeer actueel. Opgeviste reuze pijlinktvissen en scheepsberichten voeden de mythe. De reuze pijlinktvis Architeuthis is waarschijnlijk niet agressief genoeg om daadwerke...

Brood is evenals kaas één van de oudste klassieke biotechnologische producten. De laatste tien jaar heeft echter ook in de bakkerij de moderne biotechnologie zijn intrede gedaan: in de vorm van enzymen als broodverbeteraar en doordat de grondstoffen afkomstig kunnen zijn van genetisch gemodifi...

Er is de laatste jaren een aantal verschillende nieuwe technieken opgedoken in het moleculaire biologische onderzoek, zoals DNA-chips. Een kenmerk is dat het allemaal gaat om methoden waarbij op grote schaal gegevens gegenereerd worden. Deze nieuwe methoden vereisen daarom ook een nieuwe aanpa...

Antibiotica hebben de mens geholpen om bacteriële infecties te controleren. Virus-infecties, zoals AIDS, griep, SARS, herpes, Ebola en Mond- en klauwzeer kunnen echter nauwelijks bestreden worden. Virussen moeten cellen infecteren om zich te vermenigvuldigen, waardoor deze gastheercellen ziek ...

Moleculaire detectietechnieken op basis van essentiële genen die in alle bacteriën voorkomen worden gebruikt om de bacteriële biodiversiteit te achterhalen. Zo kun je detecteren dat in nutriëntarme gronden de biodiversiteit afneemt naarmate je dieper in de bodem komt. Maar bijvoorbeeld ook dat...

Genen zijn de informatiedragers die coderen voor eiwitten. Genen hoeven niet altijd actief te zijn en kunnen ‘aan’ of ‘uit’ staan. Verstoringen in gen-activiteit kunnen leiden tot verschillende ziektes. Met de DNA-chip kan de activiteit van genen worden bepaald en kunnen verstoringen bij ziekt...

Bananenplantages in Afrika, Azië en Midden Amerika worden ernstig bedreigd door de zwarte Sigatoka ziekte, veroorzaakt door de schimmel Mycosphaerella fijiensis. De Cavendish exportbanaan die wij dagelijks bij ons ontbijt of lunch nuttigen zou wel eens van ons menu kunnen verdwijnen als er nie...

Letters die kleuren hebben, geluiden met een smaakje: twee voorbeelden van het verschijnsel synesthesie. In het brein van mensen met synesthesie bestaat een sterke koppeling tussen de hersengebieden die informatie verwerken van verschillende zintuigen. Hierdoor nemen synestheten dingen waar di...

De familie van de bifidobacteriën krijgt de laatste tijd veel aandacht. Van deze bacteriefamilie wordt namelijk gedacht dat ze gezondheidsbevorderend zijn. En dat is één van de redenen waarom je de bifidobacterie tegenwoordig in allerlei zuivelproducten, tabletten en capsules in supermarkt en ...

Al jaren woedt er een ‘kokkeloorlog’ tussen de mossel- en kokkelvisserij enerzijds en de natuurbeschermers anderzijds. Het is een strijd tussen ecologie en economie. De wetenschap, zo stelt Jeroen Reneerkens in dit artikel, is misbruikt om de kwestie uit te vechten.

In Pyeongchang zijn daags voor de Olympische Spelen 1200 beveiligers teruggetrokken vanwege een uitbraak van buikgriep. In 2003 schreef NEMO Kennislink al een spoedcursus over norovirussen.

Evolutieprocessen vinden plaats door mutaties die zichtbare veranderingen met zich meebrengen. De mechanismen achter dergelijke mutaties, maar ook de invloed van grote versus kleine veranderingen op verschillende plekken in de DNA-volgorde, zijn grotendeels onbekend. Leids onderzoek aan vleuge...

Darwin stelde dat alleen mensen zelfbewustzijn en zelfgerichte emoties bezitten. Maar wat is dan die schuldige blik van je hond na enig kattenkwaad, of die misleidende truc van een chimpansee? Kennis over de ontwikkeling van zelfbewuste emoties en onderzoek hiernaar, moeten naar het antwoord l...

Neem een willekeurige bijsluiter van een medicijn en de kans is groot dat er een opmerking in staat die waarschuwt voor mogelijke bijwerkingen die duiden op overgevoeligheid of allergische reacties, zoals huiduitslag en jeuk. Met name ontstekingsremmers en antibiotica staan hier om bekend, maa...

De vergelijking van DNA- en aminozuurvolgordes is een belangrijk gereedschap voor modern biologisch onderzoek. Onbekende sequenties kunnen door dergelijke vergelijkingen namelijk geïdentificeerd worden en daarmee ook de functie. Databanken op het internet fungeren als vergelijkingsmateriaal vo...

De ziekte van Parkinson wordt veroorzaakt door het langzaam afsterven van zenuwcellen in de hersenen. Het gevolg is een tekort aan de signaalstof dopamine waardoor allerlei bewegings- en houdingsstoornissen ontstaan. Het stimuleren van de dopamineproductie met medicijnen helpt in de eerste fas...

Antibiotica maken deel uit van een diverse groep moleculen, een cocktail des doods voor een groot deel van het leven op aarde. Levensredders voor velen die 100 jaar geleden een opengehaalde hand misschien niet hadden overleefd. Hoe werken ze en waarom worden ze eigenlijk gemaakt? Een eenduidig...

Aristoteles geloofde nog dat palingen werden geboren uit regenwormen. Het duurde tot 1923 voordat een Deense onderzoeker ontdekte dat de Europese paling als larve ter wereld komt in het Caribisch gebied, zesduizend kilometer van Europa. Acht decennia wetenschappelijk onderzoek later, is het gl...

In venen liggen grote hoeveelheden koolstof opgeslagen in nauwelijks vergaan veenmos. Hiertussen kun je ook goed bewaard gebleven resten van mensen en dieren vinden. Dit komt door de uitstekende conserverende eigenschappen van veen. Het artikel gaat nader in op speciale, chemische kenmerken va...

Mijten zijn kleiner dan een speldenknop. Maar hun gedrag is zeker zo interessant als dat van grotere dieren. Mijten en insecten gebruiken informatiestoffen om hun vijanden te vermijden. Ze kunnen zelfs leren om specifieke vijanden te vermijden op basis van geurstoffen. Deze kennis kan mogelijk...

Negatieve emoties of emotionele ervaringen zijn meestal niet fijn. Als deze ervaringen gepaard gaan met gedragsstoornissen, zijn ze zelfs schadelijk. Door emotionele stoornissen evolutionair te benaderen kijk je er op een heel andere manier tegenaan. Deze benadering laat zien dat ongewenste em...

Antilichamen zijn eiwitten die heel specifiek een ander molecuul (een antigen) kunnen herkennen en binden. De meeste antilichamen zijn opgebouwd uit twee eiwitmoleculen. Lama’s bezitten echter ook antilichamen, die slechts uit 1 eiwitmolecuul bestaan. Dit heeft veel voordelen. Het gedeelte van...

Het leven is één lange reeks van keuzes maken. Een speciale tak van de evolutiebiologie is bezig met het verklaren van de grote verscheidenheid aan levensvormen om ons heen. Ze bestuderen de strategieën die organismen volgen om dat ene hoge doel te bereiken: een zo groot mogelijke fitness.

Voor veel mensen is het onderscheid tussen bacteriën en virussen moeilijk. En als ze dat al weten, verkeren ze in de veronderstelling dat elk virus min of meer gelijk is. Het tegendeel is waar. Er bestaan grote verschillen tussen virussen onderling en er bestaat zelfs een classificatiesysteem ...

Als er iets blijft hangen bij iemand die voor het eerst hoort van Darwin’s evolutietheorie, dan is het waarschijnlijk het idee van survival of the fittest. Alleen de sterkste overleeft, en dat verklaart waarom soorten in de loop van de tijd steeds veranderen. Oude kenmerken worden vervangen do...

Planten beïnvloeden elkaars milieu, doordat ze concurreren om licht, water en voedingsstoffen. Veel planten kunnen detecteren of ze naast buurplanten staan die op termijn tot concurrenten kunnen uitgroeien. Deze planten kunnen namelijk reageren op de spectrale samenstelling van het licht dat d...

De werking van ons evenwichtorgaan berust op een aantal subtiele mechanismen die ervoor zorgen dat we zelfs de kleinste veranderingen in de stand van ons hoofd waarnemen. Uitgelegd wordt hoe deze mechanismen op cel- en orgaanniveau werken en hoe evenwichtsstoornissen kunnen ontstaan.

De diepzee is niet verstoken van leven zoals men nog niet zo lang geleden dacht, juist in de afgelegen dieptes liggen plekken met een spectaculaire fauna die alleen daar kan bestaan.