De publicatie ‘Chemie achter de dijken’ – ter beschikking gesteld door de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen – biedt een rondgang langs tientallen uitvindingen, ontdekkingen en andere wetenswaardige wapenfeiten van de Nederlandse chemie. De artikelen zij...

Bij ATO in Wageningen zijn isosorbide verbindingen ontwikkeld gebaseerd op natuurlijke grondstoffen. Ze blijken een een realistisch alternatief voor de ftalaten die als weekmakers in plastics te vinden zijn.

De basis voor succesvolle supervezels zijn harde, stijve moleculen. Om die tot een vezel te verwerken is een chemische ‘tour de force’ nodig. Bij AkzoNobel slaagde Doetze Sikkema er in om een nieuw materiaal met de codenaam M5 tot supervezel te spinnen.

Vliegtuigenonderdelen ondervinden een wisselende belasting, waardoor vermoeiingsscheuren in het materiaal kunnen ontstaan. Scheuren die in aluminium door vermoeiing kunnen ontstaan, worden in het materiaal Glare overbrugd door de vezellagen. Glare is opgebouwd uit dunne laagjes aluminium die o...

Akzo Nobel ontwikkelde moderne en schone technologie om een oude grondstof – cellulose – tot garen te verwerken. Het is twee maal sterker dan bestaande cellulosegarens en onder andere geschikt voor versterking van autobanden.

De uitstoot van zwaveldioxide moet omlaag. Dat kan met een katalysator volgens het Claus proces. Het Superclausproces is echter actiever, selectiever en vooral goedkoper. Inmiddels werden er meer dan honderd licenties verkocht.

Antilichamen van lama’s, kamelen en dromedarissen hebben verrassende eigenschappen die ze geschikt maken voor allerlei toepassingen.

Autorijden kan bijna tweemaal zuiniger en veel schoner door gebruik te maken van brandstofcellen. Uit benzine wordt elektriciteit gemaakt waarmee in de wielen geïntegreerde motoren worden aangedreven. Prototypes zijn er al, tussen 2005 en 2010 komen ze op de markt.

De opkomst van de DNA technologie was een enorme stimulans voor moderne biotechnologie, ook in Nederland. Nieuwe kennis leidde tot de aanvraag van octrooien en de oprichting van nieuwe bedrijven.

Sinds kort kent de digitale elektronica een nieuwe dimensie. Drijvende kracht is dit keer niet ‘steeds kleiner, steeds sneller’ maar de lage prijs en de unieke eigenschappen van het gebruikte materiaal: plastic.

Het is zo gebeurd. Het mes schiet uit en het bloed gutst uit de vinger. Onder de kraan, pleister. Langzaam wordt het minder. Er ontstaat een vliesje. Gevolgd door een korstje (oh, wat verleidelijk om het er af te krabben) en na een dag of twee, drie is er niets meer van te zien.

Onderzoekers bij Shell ontdekken ‘per ongeluk’ een nieuwe kunststof

Melkzuur zit – hoe kan het anders – in melk. Vooral in gefermenteerde natuurproducten zoals karnemelk zit veel melkzuur of 2-hydroxypropaanzuur zoals dit zuur officieel heet. Het is een natuurproduct dat tevens voorkomt in de lichaamscellen van mens en dier en daar helpt in de ener...

Bij het kraken en reformeren van olie blijft een teerachtig residu over. Dat te kunnen verwerken was altijd de droom van procestechnologen. Shell Research maakte die droom werkelijkheid met een huzarenstukje dat HYCON heet.

Aramide garens zijn sterk en stijf, ze roesten niet, geleiden geen stroom en zijn sterker dan staal. Door een speciale behandeling verkrijgen ze bovendien water-blokkerende eigenschappen.

Chemische stoffen kunnen de menselijke geest beïnvloeden. De farmaceutische industrie zoekt naar stoffen tegen psychische aandoeningen: psychofarmaca. Fluvoxamine is zo’n stof.

Een zoektocht naar een nieuwe vloeibare brandstof leidde tot PLATO: een proces waarmee duurzaam hout kan worden gemaakt. Hout neemt na behandeling minder vocht op en trekt minder snel krom. Het proces blijkt ook toepasbaar op andere plantaardige vezels zoals hennep, vlas en jute.

Als de olie opraakt moeten we op een andere manier aan onze transportbrandstoffen zien te komen. Shell ontwikkelde het SDMS proces om uit aardgas diesel en kerosine van hoge kwaliteit te maken.

Depressie is een chronische aandoening die zeer vaak voorkomt. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zal in het jaar 2010 depressie de eerste plaats innemen op de lijst van meest voorkomende ziekten. Daarom wordt er veel energie gestoken in het ontwikkelen van goede antidepressiva.

Een nieuwe productiewijze voor een oud product: kaas. Koosjer en vegetarisch door chymosine uit gist.

Polyurethaanschuim voor kussens en matrassen ontstaat tijdens een reactie met propeenoxide als één van de reactanten. Shell Research ontwikkelde het SMPO proces voor de gelijktijdige productie van propeenoxide en styreen.

Bij het Diergeneeskundig Instituut in Lelystad (nu ID-Lelystad) werd in de jaren tachtig de eerste aanzet gegeven tot de combinatoriële chemie, die op haar beurt de hele ontwikkeling van medicijnen op haar kop heeft gezet. De onderzoeksgroep die de technologie ontwikkelde is inmiddels gepriva...

Voor elke nieuwe student had professor Hans Wijnberg een uitdagende onderzoeksdoelstelling. Nieuwe synthetische methoden voor interessante moleculen, vernieuwende stereochemische ideeën, opzienbarende chemische hoogstandjes en bijzondere vondsten kenmerken de chemische carrière van één van de ...

De doorlaatbaarheid voor vloeibaar water is betrekkelijk, de doorlaatbaarheid voor waterdamp is hoog. Deze op het eerste gezicht vreemde combinatie van eigenschappen leidde in de jaren tachtig tot SympaTex, een polyester dat zeer geschikt is voor ‘ademende’ vrijetijds- en beroepskleding.

Geschrokken van de oliecrises van 1973 en 1980 was men overal in de wereld, ook bij Shell, op zoek naar alternatieven voor aardolie. Rond de tweede oliciecrisis, in 1980, deed Herman Ruyter bij Shell onderzoek naar het verrijken en drogen van Indonesische bruinkool. Daarbij werd water aan het ...

De toepassing van marker-vaccins heeft een belangrijke rol gespeeld bij de bestrijding van de ziekte van Aujeszky. Zo belangrijk zelfs dat er een moment komt dat vaccinatie niet meer nodig is: de vinding maakt zichzelf overbodig.

De nieuwe nylon Stanyl is een volledig Nederlands product, voortgekomen uit een vinding aan de Universiteit Twente en de daarop gebaseerde productontwikkeling bij DSM in Geleen. Het is een product dat de miniaturisering van elektronische apparaten mogelijk maakt en metalen onderdelen in auto&#...

De pil was een revolutionaire uitvinding met enorme impact op het persoonlijke leven van miljoenen mensen. Organon speelde een voortrekkersrol en ontwikkelde een type pil dat in de hele wereld gebruikt wordt.

Nederlands polymerenonderzoek leverde een cruciale bijdrage aan de ontwikkeling van supersterke kunststofvezels van polyetheen. Het materiaal wordt door DSM onder de naam Dyneema op de markt gebracht.

Constructiematerialen dienen bij voorkeur goedkoop te zijn, sterk (ook bij hogere temperatuur), stijf en licht. Een lichter constructiemateriaal kan ook voor het eindproduct aantrekkelijk zijn: brandstofbesparing, verhoogde levensduur en grotere veiligheid. Aluminiumlegeringen (combinaties van...