Dit jaar is het 350 jaar geleden dat Rembrandt overleed. In zijn eigen tijd raakte hij echter uit de gratie en stierf arm. Hij liet namelijk na wat zijn leerlingen wel deden: netwerken en zo de sociale ladder beklimmen.

De Hongerwinter… De beelden staan op ons netvlies. De stadsbewoners in het bezette westen van Nederland hadden een schrijnend gebrek aan voedsel, kleding, zeep en brandstof. Bijna hetzelfde dreigde in de herfst van 1944 in het bevrijde zuiden.

De gele hesjes zijn al weken in het nieuws met hun protesten tegen belastingverhogingen. De vergelijking met de Franse Revolutie van 1789 is snel gemaakt. Maar ook in 1934 ging het Franse volk de straat op, wat leidde tot een couppoging van rechts.

Een eeuw geleden eiste de leider van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP) in de Tweede Kamer de macht op. Deze revolutiepoging van Pieter Jelles Troelstra strandde echter binnen een week en is de geschiedenisboeken ingegaan als de ‘vergissing van Troelstra’. Maar Troelst...

Op 1 juli vieren we Keti Koti, letterlijk het breken van de ketenen. Op die dag in 1863 schafte Nederland officieel de slavernij af in Suriname en op de Antillen. Hoe we nu zouden moeten omgaan met deze erfenis is een heet hangijzer in het debat. Historicus Alex van Stipriaan belicht de worste...

Vandaag is het exact zeventig jaar geleden dat de Joodse Staat Israël is uitgeroepen in Palestina, ondanks dat het land grotendeels bewoond werd door Arabieren. De realisatie begon met hulp van de Britten, in de vorm van de Balfour Declaration uit 1917.

Rosie the Riveter. Wie kent niet het iconische beeld van de Amerikaanse fabrieksarbeidster met haar frisse hoofddoekje en gebalde vuist? Maar ook de nazi’s bleken vrouwen met mooie propagandabeelden naar de oorlogsindustrie te lokken.

Che Guevara is de enige historische figuur van wie het gezicht regelmatig in het straatbeeld te zien is. Op muren, T-shirts en als tatoeage. Zijn reputatie nam al tijdens zijn leven mythische proporties aan. Maar hoe was hij echt?

9 november is de Internationale dag tegen het fascisme maar in Rome protesteren neofascisten tegen immigranten. Rome voor de Romeinen! Make Rome great again! De fascistische dictator Mussolini had daar ook zo zijn ideeën over, die terugkwamen in megalomane bouwplannen voor Rome.

Het was weer Prinsjesdag. De besprekingen in de Tweede Kamer krijgen daarna altijd veel aandacht op tv. Nederlandse politici zijn echter zelden meeslepende redenaars. Dit is altijd zo geweest.

Op 11 september 2001 pleegden terroristen van Al Qaida een aanslag op de New Yorkse Twin Towers. De Verenigde Staten begon vervolgens een ‘War on Terror’ die te vergelijken is met politiek uit de zeventiende eeuw. Frankrijk was toen de grootmacht die uit angst in de aanval ging.

Vanuit Nederland bekeken is de Franse politieke cultuur een ver, exotisch eiland met archaïsche rituelen. Het absolutistische koningschap verdween in 1789, maar de Franse politiek is ten diepste een hofcultuur gebleven.

April is de Maand van de Filosofie. Spinoza is de grootste filosoof die ons land heeft voortgebracht, hoewel ze daar in zijn eigen tijd meestal anders over dachten. De waardering voor Spinoza begon eind achttiende eeuw pas echt.

Cabaretiers nemen graag religies en hun aanhangers op de hak. Hier niets nieuws onder de zon. Lucianus stak de draak met christenen, zieners, filosofen en literatoren in de tweede eeuw. De Week van de Klassieken met thema ‘Religie’ is een mooi moment om daar eens in te duiken.

We herdenken zaterdag de Februaristaking van 1941: een van de grootste verzetsdaden van de Tweede Wereldoorlog. Maar wat was eigenlijk het resultaat ervan? De stakers hielden de bezetting niet tegen, de Jodenvervolging nam zelfs toe. De staking versterkte echter ook de solidariteit onder de Am...

De dijken beschermen ons tegen de Zuiderzee… dit vertrouwen was begin twintigste eeuw sterk in Noord-Holland. De laatste keer dat de dijken braken, was immers al heel lang geleden: 1825. Toch bezweken ze her en der in de stormnacht van 13 januari 1916. Met deze ramp haalde minister van W...

Tien december is de internationale dag van de mensenrechten. De Spanjaard Bartolomé de las Casas was een slavenhouder in Nieuw-Spanje tijdens de zestiende eeuw. Als snel zag hij geen heil meer in de gedwongen tewerkstelling van de gekoloniseerde bevolking en kwam hij op voor hun rechten.

Mensen worden gemarteld, verkracht en vermoord of komen om door ondervoeding en epidemieën. Steden worden belegerd, uitgehongerd en na inname verwoest. Vluchtelingen zoeken hun heil elders. Het gebeurt nu, en het gebeurde op grote schaal in de zestiende en zeventiende eeuw.

Nederlandse patriotten vluchtten in 1787 het land uit na het herstel van het Oranjebewind. Hoe ondergingen zij hun ballingschap? Hoe verder ze wegtrokken, des te meer hielden ze vast aan hun oude politieke en burgerlijke idealen, zo blijkt uit hun brieven.

In Leiden lijkt de herinnering aan de Tachtigjarige Oorlog levendiger dan waar dan ook. Jaarlijks viert de stad het Leids ontzet op 3 oktober 1574. De stad begon meteen dat jaar met die traditie. De kern van het feest was en is verbroedering tussen alle Leidenaren. Dit terwijl Leiden voor en t...

Op 31 maart 1727 stierf Isaac Newton. Bij deze naam denken we aan natuurkunde, maar de wetenschapper had ook een andere kant. Newton bestudeerde apocalyptische profetieën en berekende dat de Wederkomst van Christus zou plaatsvinden rond 2060. Tijdgenoten vonden deze irrationele Newton zo bizar...

Komt er een Brexit of niet? Op 23 juni 2016 kunnen de Britten hun stem uitbrengen over het EU-lidmaatschap. Dit is niet de eerste keer. In 1975 mochten de Britten zich uitspreken over de vraag of het Verenigd Koninkrijk lid zou blijven van de EEG, de voorganger van de EU.

Eind 2010 brak de Arabische Lente uit. Inmiddels is de hoop op democratisering in het Midden-Oosten overschaduwd door (burger)oorlogen. Een grote rol hierin speelt de tegenstelling tussen soennieten en sjiieten, met name in Irak en Syrië. De oorsprong van deze tegenstelling is heel oud en gaat...

Oktober is de Maand van de Geschiedenis en het thema dit jaar is Tussen droom & daad. Uit de Romeinse Oudheid zijn voornamelijk mannelijke dromen en daden overgeleverd, maar dat wil niet zeggen dat de vrouwen stil zaten. Zij namen bijvoorbeeld bijna 20 procent van de weldaden voor...

Rusland veroverde dit jaar niet voor het eerst de Krim. In 1783 ging Catharina de Grote Poetin voor. Na een oorlog met het Osmaanse Rijk annexeerde zij het door zijn havens zeer gewilde schiereiland. Zij deed dit niet alleen. Ze had hiervoor de hulp van een Nederlandse zeeofficier in Russische...

De Week van de Klassieken is weer aangebroken. Dat betekent tot 22 maart extra aandacht op Kennislink voor het thema Romeinse keizers. Te beginnen met Constantijn, een sleutelfiguur in de Oudheid. Zijn bekering tot het christendom aan het begin van de 4^e eeuw leidde...

Een secretaresse is een vrouw, het woord zegt het al. De term roept een heel arsenaal aan clichébeelden op, allemaal vrouwelijk van invulling. De moderne secretaresse wil daarvan af. Zij wil als werknemer serieus worden genomen, ongeacht haar sekse. Het was rond 1900 echter juist dankzij hun v...

De rol van populaire cultuur in de vorming van ons historisch besef is groter dan we denken. Films, websites en re-enactments zijn steeds vaker een eerste kennismaking met bijvoorbeeld de Tweede Wereldoorlog. Daarbij is het onderscheid tussen feit en fictie vaak niet helder, of krijgt alles ee...

Hij voerde vreedzaam actie tegen de ongelijkheid tussen blank en zwart in Amerika en hij heeft één van de meest bekende en inspirerende speeches op zijn naam staan: dominee Martin Luther King Jr. Vijftig jaar geleden, op 4 april 1968, werd hij vermoord.

Op 4 oktober vieren we dierendag. Archeoloog Achilles Gautier schreef voor NEMO Kennislink over de bijzondere rol van huisdieren in onze geschiedenis.