Voor veel mensen is de ‘verengelsing’ de meest in het oog springende ontwikkeling die het Nederlands momenteel doormaakt. Maar wie zijn oor te luisteren legt bij de jeugd, ontdekt heel andere invloeden, namelijk van de zogenoemde etnische variëteiten van het Nederlands. Wat hebben die variëtei...

Als je een taal niet vroeg genoeg leert, dan zul je die nooit tot in de puntjes beheersen. Iedereen die weleens een vreemde taal heeft geleerd, zal dit kunnen beamen. Althans, bíjna iedereen, want een enkeling slaagt er toch in een vreemde taal tot in de finesses onder de knie te krijgen. Hoe ...

In maart verschijnen er twee nieuwe taalatlassen, die in detail beschrijven hoe in dialecten van het Nederlands en het Fries woorden en zinnen worden gemaakt. Voor geen enkele andere taal bestaan er al zulke uitvoerige studies. Hoe kwamen die atlassen tot stand? En wat kunnen we eruit leren?

Volgens recent onderzoek heeft de Statenvertaling van de bijbel uit 1637 het Nederlands minder beïnvloed dan altijd werd aangenomen. Toch riepen Onze Taal-lezers de Statenvertalers eind vorig jaar uit tot de invloedrijkste Nederlandse taalgebruikers. Wie waren die Statenvertalers, en hoe ginge...

Wat moet het zijn in teksten voor een algemeen publiek: u of je? Die keuze brengt veel getob met zich mee. Afschaffen dan maar, die dubbelvorm? Veel taalgebruikers blijken toch gehecht aan het verschil tussen u en jij. Waarom? En hoe los je (lost u) het probleem in de praktijk op?

Asielzoekers worden geregeld de dupe van ondeugdelijk onderzoek naar hun taal, en dus hun land van herkomst. Een internationale groep van taalwetenschappers vond dat het zo niet langer kon, en stelde enkele richtlijnen op voor immigratiediensten.

Praten mensen uit de Randstad sneller dan Limburgers? Klopt het cliché dat vrouwen radder van tong zijn dan mannen? En praten ouderen langzamer dan jongeren? Wetenschappers zochten het uit.

Het verklaren én verbeteren van ons dagelijks taalgebruik, dat is voor de nieuwe hoogleraar taalbeheersing Ted Sanders van de Universiteit Utrecht de essentie van zijn leeropdracht. Op 19 november 2004 hield hij zijn oratie. “Wat ik nastreef is een koppeling tussen theorie en praktijk: h...

De Nieuwe Bijbelvertaling zal eind oktober bij de presentatie niet alleen tot veel media-aandacht leiden, maar ook tot allerlei vragen. Waarom moest de NBV er eigenlijk komen? Voor wie is de NBV bedoeld? Wat is het verschil met eerdere vertalingen? En wat hadden al die taal- en tekstwetenschap...

Algemeen wordt verondersteld dat bijbelvertalingen, en dan met name de Statenvertaling uit 1637, een grote invloed hebben uitgeoefend op het Standaardnederlands. De Statenvertaling is immers eeuwenlang dagelijks gelezen. Maar is die rol van bijbelvertalingen wel zo groot?

Tijdens de voorbereiding van de Nieuwe Bijbelvertaling is er over een aantal kwesties openlijk en soms heftig gediscussieerd. Vooral de vertaling van de godsnaam deed flink wat stof opwaaien. Maar ook rees de vraag hoeveel er in de bijbel getutoyeerd mag worden. En of het niet wat achterhaald ...

Lang was het Noord-Nederlands de norm voor het Nederlands in België. Maar sinds kort zijn ook vormen als zeker en vast, omzendbrief, cliënteel en zich herpakken ‘officieel’ aanvaardbaar Belgisch. Over de stem van een nieuwe generatie Vlaamse taaladviseurs en over de vraag wie besli...

Vlaamse nieuwkomers hebben het lastig. Het keurige Nederlands dat ze op de inburgeringscursus leren, wijkt namelijk nogal af van wat ze op straat allemaal horen: dialect en vooral ‘tussentaal’. Is dat heel erg? Is er wat aan te doen?

In haar boek Taal als mensenwerk werpt Nicoline van der Sijs een verrassend nieuw licht op de geschiedenis van onze taal. Volgens haar is de standaardtaal veel meer door het Duits beïnvloed dan veel mensen denken, en veel minder door de Vlaamse dialecten. Waar komen onze naamvallen bijvoorbeel...

Als je een vraag stelt, klinkt je stem beduidend hoger dan bij een gewone mededeling. Dit verschijnsel komt in zo veel uiteenlopende talen voor dat het wel universeel moet zijn. Waar komt het vandaan? De Amerikaanse taalkundige John Ohala heeft er een fascinerende theorie over.

De wereldkaart biedt een duizelingwekkende hoeveelheid namen: van steden, bossen, bergen, rivieren en landen. Al die namen moeten ooit verzonnen zijn. Hoe is dat in zijn werk gegaan? Wat heeft de Drentse Aa te maken met Zaïre? Hilversum met Brighton? En Anatolië met Japan?

Hij scoort hoog in de top-tien van taalergernissen: ‘De reizigers worden verzocht over te stappen.’ Volgens deskundigen moet het zijn ‘De reizigers wordt verzocht over te stappen’: de reizigers is hier tenslotte geen onderwerp, maar meewerkend voorwerp. Het lijkt een wa...

Een eeuw geleden was ‘Zij is op hem verliefd’ heel gewoon. Tegenwoordig zouden we zeggen: ‘Zij is verliefd op hem.’ Kennelijk is er iets veranderd, zodat we een andere volgorde zijn gaan kiezen. Wat is er precies veranderd? En waarom gebeurde dat?

Wij is eerste persoon meervoud. Dat weten ‘we’ allemaal. Maar er gaan achter dat woordje ook een paar heel andere betekenissen schuil. Soms verwijst wij niet naar ‘wij’, maar naar bijvoorbeeld ‘u’ of ‘ik’. Welke strategische mogelijkheden biedt d...

Zes jaar geleden werd er een nieuwe variëteit van het Nederlands gesignaleerd: straattaal, een jongerentaal die doorspekt is met Surinaams, Engels en andere talen – en die razendsnel verandert. Want wie het bijvoorbeeld nu nog over ‘scotten’ heeft, bewijst daarmee niet meer h...

Een van de grootste taalergernissen is de ‘Gooise r’, vooral bekend van Kinderen voor kinderen, maar ook van het journaal. Het lijkt erop dat deze ‘ej’ zich in een razend tempo over Nederland verspreidt. Is dat zo? En zal het een blijvertje zijn?

In het onlangs verschenen boekje ‘Verandering en verloedering’ gaan drie taalkundigen in op veelgehoorde opvattingen over taal, zoals ‘Taalverandering is taalverloedering.’ Volgens Jan Renkema is hier nog wel meer over te zeggen. “De kern van het probleem is dat v...

In vaste verbindingen als ‘met het oog op’ en ‘aan de hand van’ lijken de lidwoorden steeds vaker achterwege te worden gelaten. Wat kan hierachter zitten? En wat moeten we eraan doen: bombrieven sturen naar overtreders of de zaken op hun beloop laten?

Al meer dan dertig jaar houdt Anne Cutler zich bezig met het wonder van de menselijke taalverwerking. Hoe lukt het ons om in een klankenstroom woorden te herkennen en spraak om te zetten in betekenis? En hoe krijgen kinderen dat kunstje onder de knie?

Zal het Nederlands veranderen onder invloed van nieuwkomers? Waarschijnlijk wel, blijkt uit onderzoek naar de manier waarop uiteenlopende talen in de loop van de tijd veranderd zijn. Samenlevingen die openstaan voor vreemdelingen ontwikkelen een ‘eenvoudiger’ taal dan gesloten same...

Het Groot Dictee der Nederlandse Taal in december is altijd goed voor een robbertje vechten tussen Vlaanderen en Nederland. Er kan immers telkens maar één winnaar zijn, en als dat een Vlaming is, is de conclusie vlug getrokken: in Vlaanderen beheersen ze het Nederlands beter dan in Nederland. ...

Het schoolvak Duits is niet erg populair. Maar hoe zit het met de taal zelf? Gebruiken we nog wel graag Duitse woorden in ons Nederlands?

Wie denkt dat taal- en spelfanaten zich alleen te buiten gaan aan allerlei dictees, heeft het mis. Er wordt in Nederland en België ook verwoed gescrabbeld, thuis én in verenigingsverband. Marc van Oostendorp bezocht een scrabblewedstrijd en bericht over duplicate-scrabble, ’solo’s&...