Akke de Blauw deed onderzoek naar de vertelvaardigheid van kinderen. Daarvoor maakte ze tien jaar lang video-opnames van drie kinderen, vanaf het moment dat ze drie maanden oud waren. Zowel de taalinput van de ouders, als eigen initiatieven van de kinderen hadden invloed op hun latere vertelva...

Het Nederlands kent een grote variatie aan r’en. In zijn promotieonderzoek vond Koen Sebregts zelfs twintig verschillende. Toch zijn er maar een paar die genoeg van elkaar verschillen om voor gewone sprekers hoorbaar te zijn, zoals de tongpunt-r en de huig-r. En natuurlijk de Gooise r, die de ...

Had u ze goed? Blankebabybilletjesprivilege? Gillendekeukenmeidenvertoon? Bollewangenhapsnoeten? Het was weer de maand van het Groot Dictee. Een gebeuren waar ik me altijd met een of ander flauw smoesje aan onttrek. Maar laat ik nu eens uitleggen waarom ik er zo’n hekel aan heb.

Etske Ooijevaar doet promotieonderzoek naar de Nederlandse uitspraak van de r en de l. Daarvoor gebruikt ze een wel heel bijzonder instrument: een ultrasound-apparaat, dat met behulp van echografie de tongbewegingen van de spreker laat zien.

December is de ultieme feestmaand en daar horen cadeautjes én lekker lezen voor de open haard bij. Maar wat te geven of te lezen met de feestdagen? De redactie Geschiedenis, Taal & Cultuur van Kennislink tipt drie interessante wetenschappelijke boeken. Leuk voor in de zak of onder de boom!...

Of je in een tekst getrokken wordt, hangt onder andere af van je leeservaring, de structuur van de tekst en het taalgebruik. Dat concludeert Moniek Kuijpers in haar proefschrift, dat ze deze maand verdedigde aan de Universiteit Utrecht.

Een aardige meisje, hij heb en hun hebben zijn ‘fout’ Nederlands. U hebt, hele mooie en jij kan zijn wel acceptabel. Dat vindt de meerderheid van de deelnemers aan een webenquête van het Meertens Instituut over goed en fout Nederlands. Vorm...

Tijdens het derde Drongofestival voor meertaligheid in september was er een speciaal podium voor het Afrikaans. Adriaan van Dis ging in gesprek met de Afrikaanse schrijver Kirby van der Merwe en taalwetenschapper Pieter Muysken. Ze blikten terug op de geschiedenis en keken vooruit naar de toek...

Uitgevers van schoolboeken doen vaak hun uiterste om teksten op te leuken met vrolijke plaatjes en spannende verhalen. Maar leerlingen zitten daar helemaal niet op te wachten. Die willen gewoon een makkelijk leesbare tekst waarin informatie op een compacte manier wordt gepresenteerd. Dat blijk...

Op 9 oktober vond voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis een oratie plaats in gebarentaal. Beppie van den Bogaerde pleitte in gebaren voor meer aandacht voor Nederlandse gebarentaal (NGT) in het onderwijs. Ook kinderen met een cochleair implantaat hebben recht op gebarentaal, aldus de h...

Taalkundige Jan Stroop werd in de jaren ’90 bekend als ontdekker van het Poldernederlands: het verschijnsel dat de tweeklanken ei/ij, ui en au/ou door steeds meer Nederlanders uitgesproken worden met wijd gesperde mond, wat resulteert in aai, ou en aau. Ook daarna bleef hij volop publice...

Bij het leren van een tweede taal groeien je hersenen. Dat ontdekten Zweedse onderzoekers aan de hand van hersenscans van tweedetaalleerders. De groei werd met name gevonden in de hippocampus en delen van de hersenschors. Bij Alzheimerpatiënten zijn deze hersengebieden juist aangetast. De resu...

Tot voor kort waren wetenschappers het er min of meer over eens. Mensen met een tweetalige opvoeding zouden een cognitief voordeel hebben. Maar psychologen van de Abertay University in Schotland trekken deze aanname nu opnieuw in twijfel in Journal of Cognitive Psychology.

Ben Hermans is sinds 2005 werkzaam als dialectoloog en historisch fonoloog aan het Meertens Instituut. Per 1 juli is hij tevens benoemd tot bijzonder hoogleraar Taaltypologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. In die functie zal hij zijn onderzoek naar klemtoonsystemen in Nederland uitbreide...

Iedere taal heeft verschillende manieren om beweging uit te drukken, maar het gebruik van deze constructies varieert van taal tot taal. Annemarie Verkerk laat in haar proefschrift zien hoe die verschillen ontstaan zijn. Daarvoor maakt ze gebruik van modellen uit de evolutiebiologie.

In Britse gebarentaal maken veel traditionele gebaren plaats voor nieuwe gebaren. Dat blijkt uit een grootschalig onderzoek waarover onlangs gepubliceerd werd in PLOS ONE. Dialectische verschillen nemen af doordat er meer contact is tussen doven uit verschillende regio’s. Ook nemen jongeren ge...

Het slavernijverleden maakt nog steeds deel uit van het dagelijks leven van veel Nederlanders. Naast de herdenkingen en monumenten is het slavernijverleden vooral op een impliciete manier aanwezig, zoals in de Afro-Surinaamse muziek. Dat is één van de conclusies uit het onderzoek van Markus Ba...

Veel miscommunicatie ontstaat doordat gesprekspartners niet op dezelfde golflengte zitten. Dat deze uitdrukking eigenlijk heel letterlijk genomen kan worden, blijkt uit het onderzoek van Suzanne Dikker, taalwetenschapper aan New York University en Universiteit Utrecht. Bij geslaagde communicat...

Steeds meer mensen spreken Engels en voor steeds meer mensen is Engels hun Lingua Franca. Maar de meerderheid van deze groep is geen moedertaalspreker. Het Brits-Engels is zelfs in de minderheid. De opleiding Engels van de Vrije Universiteit organiseerde speciaal over dit onderwerp een College...

Mensen met dyslexie hebben grote problemen met lezen en schrijven. Minder bekend is dat dyslectici ook vaak moeite hebben met hun motoriek. In het proefschrift van Nadya Goldberg worden deze problemen in combinatie onderzocht. De uitkomsten wijzen op een mogelijke relatie met een stoornis in h...

Ter ere van het Rembrandt-jaar reconstrueerde AI-specialisten aan de hand van zelfportretten van Rembrandt zijn stemgeluid. Bijzonder hoogleraar Nicoline van der Sijs blikte in 2014 al vooruit op de digitalisering van de geesteswetenschappen.

Mensen met autisme begrijpen anderen vaak niet goed. Deels komt dat omdat ze zich moeilijk in hen kunnen verplaatsen, maar daarnaast lijkt er ook sprake te zijn van een beperkt taalbegrip. Promotieonderzoek van Sophieke Koolen van de Radboud Universiteit Nijmegen maakt echter aannemelijk dat a...

Te vroeg geboren baby’s hebben later een verhoogde kans op een taalachterstand. Een grotere blootstelling aan taal gedurende de allereerste weken na de geboorte heeft een positief effect op hun latere taalontwikkeling. Dat blijkt uit een recente studie van een Amerikaans onderzoeksteam, ...

“Ook op Blue Monday zijn we een vrolijke twittervolk”, kopte de Volkskrant op 20 januari 2014. Deze conclusie was gebaseerd op het Twittercorpus van Erik Tjong Kim Sang, postdoc onderzoeker aan het Meertens Instituut. Vorig jaar ontwikkelde hij aan het Netherlands eScience Center e...

Inuit Gebarentaal wordt door minder dan veertig mensen gebruikt en is daardoor een bedreigde taal. Promovenda Joke Schuit trotseerde de barre weersomstandigheden in Noord-Canada en legde deze bijzondere gebarentaal vast. Met name de gebaren die uniek zijn voor de Inuit-cultuur worden daarmee v...

Bij het leren van een tweede taal speelt de moedertaal een cruciale rol. Om fouten op te sporen in het leerproces, maken studenten in Utrecht handleidingen voor docenten Nederlands als tweede taal (NT2). Daarin kun je per taal zien op welke onderdelen deze afwijkt van het Nederlands.

Cultuur blijkt bepalend voor communicatie op de werkvloer. Zo is er op de Duitse werkvloer een duidelijke hiërarchie en delen Nederlandse werknemers meer privéinformatie. Dat blijkt uit een vergelijkend onderzoek van promovenda Assia Sand naar de interne communicatie van een Duits en een Neder...

Heb je nou je zin! is het nieuwste boekje van Marc van Oostendorp over: zinnen. Van Oostendorp legt hierin op een eenvoudige manier de belangrijkste wetenschappelijke inzichten over taal bloot. Zinnen spelen in dit boekje de hoofdrol omdat zij cruciaal zijn voor ons begrip van taal.

December is de ultieme feestmaand en daar horen cadeautjes én lekker lezen voor de open haard bij. Maar wat te geven of te lezen met de feestdagen? De redactie Geschiedenis, Taal & Cultuur van Kennislink tipt drie interessante wetenschappelijke boeken. Leuk voor in de zak of onder de boom!...

Vandaag werd bekendgemaakt dat de Nederlandse taalkundige Mark Dingemanse de Ig Nobelprijs voor Literatuur heeft gewonnen voor zijn onderzoek naar het universele woordje ‘huh’ of ‘hè’. Kennislink schreef al eerder over zijn onderzoek.