Vorige week opende koningin Máxima in de Leidse Pieterskerk de Asian Library: een aparte afdeling van de universiteitsbibliotheek met ruim dertig kilometer aan boeken en handschriften uit Azië. Daarmee is het een van de grootste Azië-collecties wereldwijd.

Engelsen hebben een groot normbesef als het gaat om taal: in formele situaties hoor je beschaafd Engels te spreken en bepaalde zinsconstructies te vermijden. Toch zijn de meesten in het dagelijks taalgebruik wel een stukje milder in hun oordeel. Dat blijkt uit een onderzoek van Carmen Ebner.

Het Sanskriet ligt aan de basis van veel Europese talen. Maar ook de vele fabels en mythen die in het Sanskriet zijn opgetekend, drongen in de westerse vertelcultuur door. Een tentoonstelling van de Universiteitsbibliotheek Leiden laat zien hoe nauw deze taal en cultuur zijn verweven.

Het gebruik van het Fries als thuistaal neemt af. Toch is de beheersing van het Fries over het algemeen vrij goed. Veel Friezen gebruiken het Fries en Nederlands naast elkaar. Dat blijkt uit een grootschalig onderzoek van de Fryske Akademy.

Hoe vaak woorden voorkomen berust niet op toeval, maar volgt een sterke wetmatigheid: de wet van Zipf. Tot nu toe was er geen sluitende verklaring aangedragen voor het fenomeen. Taalwetenschapper Sander Lestrade van de Radboud Universiteit toont aan hoe de vork in de steel zit.

Als mensen op volwassen leeftijd leren lezen, verandert er van alles in hun hersenen. Ook in hersengebieden die voorheen alleen gebruikt werden voor niet-talige vaardigheden. Dat blijkt uit internationaal onderzoek onder leiding van het Nijmeegse Max Planck Instituut.

Ierse monniken wisselden in hun geschriften tussen Iers en Latijn. “Een beetje zoals Nederlandse managers regelmatig switchen naar het Engels”, aldus Nike Stam. Zij promoveerde deze maand op een bijzonder middeleeuws handschrift.

Baby’s van een paar maanden oud letten vooral op het zinsritme van hun moedertaal. Na zes maanden verschuift de focus naar het woordritme. De afwisseling van beklemtoonde en onbeklemtoonde lettergrepen gebruiken baby’s om woorden te herkennen in een zin. Dat ontdekte Brigitta Keij ...

Nederlanders en Engelsen gebaren meestal van links naar rechts als ze tijd uit willen drukken. Chinese sprekers gebaren niet alleen horizontaal, maar ook verticaal: van boven naar beneden. Maar hoe zit het nu met Chinees-Engelse tweetaligen? Dat onderzochten taalwetenschappers uit Nijmegen en ...

Een groot deel van onze communicatie speelt zich online af. Dat betekent dat er online ook grote hoeveelheden data te vinden zijn die interessant zijn voor geesteswetenschappelijk onderzoek. Dong Nguyen ontwikkelde computerprogramma Tweetgenie en onderzocht aan de Universiteit Twente hoe onder...

Op 21 maart 2018 zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Voor verschillende gemeenten bestaat er een online stemhulp. Maar kun je daarmee je stemadvies bepalen? Onderzoekers uit Utrecht en Amsterdam zijn kritisch.

Wat is eigenlijk een moedertaal? En hoe heeft taal invloed op het ouder worden? NEMO Kennislink interviewt taalwetenschapper Merel Keijzer. Zij onderzoekt aan de Rijksuniversiteit Groningen onder meer of het leren van een tweede taal Alzheimer kan uitstellen.

Mensen die als baby geadopteerd zijn, vergeten hun oorspronkelijke moedertaal niet. Recent onderzoek van onder meer de Radboud Universiteit laat zien dat Koreaanse geadopteerden op latere leeftijd makkelijker Koreaans leren. Zelfs als ze bij de adoptie maar een paar maanden oud waren.

Nederlandse kinderen moeten zich op school verplicht verdiepen in het Wilhelmus. Dat staat in het conceptregeerakkoord dat het AD heeft ingezien. Op NEMO Kennislink verscheen eerder een artikel over de herkomst van het Wilhelmus, die anders is dan menigeen dacht.

Gedichten gebeiteld in stenen of met spuitbussen aangebracht op muren. Poëzie buiten het boek leeft. Op de website www.straatpoezie.nl vind je een interactieve kaart van Nederland en Vlaanderen, waarop je gedichten uit de openbare ruimte kunt zoeken en toevoegen. De website werd gelanceerd in ...

Tijdens het spreken maken we bewust of onbewust allerlei handgebaren. Toch worden die gebaren meestal niet meegenomen in ons begrip van taal. Dat is onterecht volgens onderzoeker Kasper Kok. Hij stelt dat ze nauw verweven zijn met onze grammatica. Kok promoveerde deze week cum laude aan de Vri...

Taalkundigen ontwikkelden een online tool waarmee je Russische namen uit het cyrillisch of het Engels kunt omzetten naar het Nederlands. Hiermee willen ze journalisten, schrijvers, redacteuren en andere taalgebruikers een handig hulpmiddel aanreiken voor wie Russische namen in het Nederlands m...

Het verhaal van Roodkapje is over de hele wereld bekend en wel honderden keren herverteld. Hoe zo’n verhaal verandert, kun je proberen te beredeneren. Maar je kunt ook computermodellen gebruiken om het proces van navertellen te simuleren, zo laat computationeel taalkundige Folgert Karsdo...

Kunnen apen taal leren? Dat is de vraag van het experiment in de film Project Nim. Chimpansee Nim groeit op in een gezin en dat pakt niet goed uit. Met de ogen van nu draait Project Nim vooral om ethische grenzen binnen de wetenschap. Deze film is 13 december te zien met comm...

Deze week maakten twee semi-overheidsinstellingen bekend de woorden ‘allochtoon’ en ‘autochtoon’ uit hun vocabulaire te schrappen. Verdwijnt de lading uit het integratiedebat, door het vervangen van deze sleutelwoorden? Misschien niet meteen, maar toch heeft taal meer i...

Ideofonen zijn woorden waarvan de klank iets verraadt over de betekenis. Ze komen voor in veel niet-westerse talen, waaronder het Japans. Een Nederlandse en een Japanse taalkundige onderzochten dit expressieve woordgebruik in gesprekken van Japanners over hun belevenissen tijdens de tsunami va...

Ook dit jaar was de Nobelprijs voor de Literatuur weer een verrassend nagerecht in de bekendmaking van de Nobelprijzen. Er waren genoeg speculaties, maar niemand zag aankomen dat de prijs naar Bob Dylan zou gaan voor ‘zijn poëtische expressies binnen de Amerikaanse muziekgeschiedenisR...

De relatie tussen klank en betekenis van woorden is veel minder willekeurig dan vaak wordt aangenomen. Dat blijkt uit een grondige studie van een internationaal onderzoeksteam. De onderzoekers voerden statistische analyses uit op zo’n honderd basiswoorden uit bijna twee derde van alle gesproke...

Slechts drie op de tien leerlingen kunnen aan het eind van de basisschool een begrijpelijke tekst schrijven. Daarom ontwikkelden onderzoekers Renske Bouwer en Monica Koster de lesmethode Tekster, die zich vooral richt op de procesmatige kant van schrijven.

De hersenen van honden verwerken woordcombinaties op dezelfde manier als mensen. Dat blijkt uit Hongaars onderzoek gepubliceerd in Science, waarbij honden in een fMRI-scanner werden gelegd. Het vermogen om willekeurige klankreeksen te koppelen aan betekenis, is dus niet voorbehouden a...

Archeologen hebben in Londen Romeinse schrijfplankjes opgegraven. Dat meldde het Museum of London Archeology (MOLA) deze zomer. De handgeschreven documenten zijn de oudste die tot nu toe gevonden zijn in Groot-Brittannië.

Het is voor het eerst gelukt om een orang-oetan nieuwe klanken aan te leren. Het pleit voor een nieuw evolutiescenario voor taal. De ontwikkeling van het menselijk taalvermogen is mogelijk al begonnen bij de gezamenlijke voorouder van de mens en mensaap.

Woorden als ‘raap’ en ‘raat’ verschillen maar in één klank van elkaar. Toch kunnen vierjarige kinderen het verschil over het algemeen goed leren. Hoe makkelijker ze dit doen, hoe sneller ze daarna leren lezen. Dat blijkt uit het promotieonderzoek dat Merel van Goch uitv...

Als we verwijzen naar de wereld om ons heen, gebruiken we vaak meer woorden dan strikt noodzakelijk. Taalfilosoof Sammie Tarenskeen van de Radboud Universiteit onderzocht welke eigenschappen van voorwerpen we graag benoemen, en waarom. Haar proefschrift laat zien dat we alle zeilen bijzetten o...

Voor het eerst gaat een Spinozapremie naar de filosofie. Lodi Nauta van de Rijksuniversiteit Groningen wint dit jaar een premie van 2,5 miljoen euro van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Hij doet onderzoek naar de geschiedenis van de filosofie. “Sparren me...