Veel mensen beschouwen onze neus, het reukzintuig, als het minst belangrijke zintuig. Horen, zien, voelen en proeven vinden we belangrijker. Ruiken is dan ook niet de sterkste kant van mensen. Dat heeft lang zo zijn voordelen gehad.
Forensisch onderzoek naar DNA-sporen heeft de laatste jaren een enorme opgang gemaakt. Voor de rechtbank komt DNA-onderzoek inmiddels zo vaak ter sprake dat advocaten, aanklagers en rechters zich zullen moeten bijscholen als ze vroeger geen (bio)chemie in hun pakket hebben gehad.
Het typerende beeld van forensisch onderzoek is dat van de rechercheur die met poeder en een kwastje op zoek gaat naar vingerafdrukken op de ‘plaats delict’. Deze techniek, de dactyloscopie, is nog niet zo erg oud. Wel zijn er inmiddels nieuwe, gevoeliger technieken bijgekomen.
Oktober is altijd de maand van de Nobelprijzen. Wie was de chemicus Alfred Nobel? En hoe kwam hij tot het instellen van zijn beroemde prijzen?
In 1953 onderging de Amerikaan Henry Molaison een hersenoperatie om een ernstige vorm van epilepsie te stoppen. Molaison betaalde hiervoor echter wel een hoge prijs: hij verloor vrijwel al zijn jeugdherinneringen en kon niet langer meer nieuwe informatie opslaan, voor altijd gevangen in het he...
Alkaloïden zijn bekende plantaardige gifstoffen. Je vindt ze in sommige gewone tuinplanten zoals de taxus, de lupine en de gouden regen. Zelfs ons volksvoedsel de aardappel bevat het giftige alkaloïd solanine.
Bij het zien van kleuren speelt een chemische reactie de hoofdrol. En een chemicus was de eerste die een uitgebreide verhandeling schreef over kleurenblindheid.
Behalve als ingrediënt van meer en minder sterke dranken is alcohol (ethanol) ook gewoon een chemische stof met een breed scala aan toepassingen. In laboratoria bijvoorbeeld, in spiritus of als autobrandstof. Die alcohol kun je maar beter niet drinken, want dat kan gevaarlijk zijn.
In oudere biologieboeken staat soms nog de overzichtelijke opvatting dat elk gen voor één eigenschap verantwoordelijk is. Zo eenvoudig is het niet. Wat er in ons lichaam gebeurt is het gevolg van een complex samenspel van genen. DNA-chips helpen de rol van genen in kaart te brengen.
Op 26 juni 2000 spraken de Amerikaanse president Bill Clinton en de Britse premier Tony Blair lovende woorden aan het adres van vele honderden onderzoekers over de hele wereld. Na tien jaar hadden die het erfelijk materiaal van de mens in kaart hadden gebracht. Een groot succes, al verliep het...
Cystic fibrose of taaislijmziekte is één van de meest voorkomende erfelijke ziekten in West Europa. DNA onderzoek heeft laten zien wat precies de genetische achtergrond van de ziekte is. Dat geeft aanknopingspunten voor de ontwikkeling van een medicijn.
Het zit in criminelen en heeft iets met erfelijkheid te maken. Dat is waar veel mensen aan denken als het over DNA gaat. Op zich is dat juist. De politie kan misdadigers herkennen aan hun ‘DNA-fingerprint’. De eerste methode voor DNA-analyse deed daarbij een beroep op het moleculaire gereedsch...
De moderne waarzegster is een biochemicus. “Laat me je DNA lezen, en ik zal je zeggen wie je bent”. Je DNA is verantwoordelijk voor de kleur van je ogen, van je haar, de (over)gevoeligheid voor voeding en medicijnen en nog veel meer. En waarschijnlijk ook voor je geluk of ongeluk.
Water is een zuivere stof. Dat betekent dat alle watermoleculen gelijk zijn. Zo staat het in de scheikundeboeken. Maar eigenlijk is dat niet helemaal waar. Er zijn allerlei verschillende watermoleculen, die we zonder nadenken met bekers tegelijk opdrinken.
Van tijd tot tijd trilt de wetenschappelijke wereld op zijn grondvesten: een nieuwe ontdekking leidt tot nieuwe inzichten en vérgaande conclusies. Toch zijn dergelijke doorbraken niet altijd voor de eeuwigheid. Aan het mysterieuze ‘polywater’ – stroperig, gepolymeriseerd wate...
Dat water een van de belangrijkste stoffen op aarde is, weet de mensheid al vanaf het allereerste begin. Uiteraard kozen de Grieken water als één van die vier natuurlijke elementen, samen met aarde, lucht en vuur. Pas in de achtiende eeuw ontstaat twijfel. In 1789 verschijnt in Parijs het sche...
Dieren als slangen, spinnen, schorpioenen, bijen en wespen gebruiken gif om zich te verdedigen of een prooi te vangen. Andere dieren, zoals de kogelvis, zijn alleen giftig voor hun consumenten. Dierlijke gifstoffen zijn meestal eiwitten, net zoals bacteriële toxines. Eén daarvan is misschien w...
Stel, je wilt graag een mooie gebronsde huid hebben, maar hebt geen tijd om in de zon te zitten of op de zonnebank te gaan liggen. Kun je dan toch bruin worden? Jazeker. Dankzij de chemie van suikerachtige ‘zelfbruiners’. Maar let op bij jeugdpuistjes!
Toen Christoffel Columbus in 1502 terugkeerde van z’n eerste reis naar Amerika, zaten er ook een paar cacaobonen tussen de ‘souvenirs’ voor z’n opdrachtgevers. Het belang van deze bonen werd pas veel later ingezien. Vooral in Nederland.
De allereerste toepassing van cacao – als chocoladedrank – was nogal problematisch. De Nederlander Coenraad van Houten bracht daar in de negentiende eeuw verandering in. Met zijn nieuwe aanpak van de verwerking van cacao legde hij de basis voor een bloeiende chocolade-industrie.
Je zou chocola een Nederlands-Engelse uitvinding kunnen noemen. De Nederlander Coenraad van Houten wist de bestanddelen van de cacaoboon te scheiden, de Engelsman John Fry kwam op het idee cacaomassa en cacaoboter weer te combineren. Flink wat suiker erbij en mmmm, lekker!
Weinig bestanddelen van cacao zijn zo goed onderzocht als het vet dat er in zit, de cacaoboter. Zowel samenstelling als smeltgedrag blijken heel bijzonder te zijn.
Heeft chocolade een gunstige uitwerking op je seksleven, en kun je er depressies mee bestrijden? Er zijn fantastische beweringen over chocola in omloop, maar kloppen die verhalen? We vroegen het prof.dr. Nico Vermeulen, hoogleraar moleculaire toxicologie aan de Vrije Universiteit.
Het licht van een TL-lamp lijkt uit het glas van de buis te komen. Daar bevindt zich een dun laagje van een speciale stof die ultraviolet licht omzet in zichtbaar licht. De kleuverschuivende chemie die ten grondslag ligt aan de TL-buis vind je ook in waspoeders, merkstiften en bankbiljetten.