IJzer is voor ons van levensbelang. Een heel systeem van eiwitten zorgt voor het transport ervan in en uit onze cellen. Een ontbrekend eiwit heeft vaak ernstige gevolgen. Een klein molecuul uit een Aziatische boom lijkt nu de functie van die veel grotere transporteiwitten over te kunnen nemen....

De strijd om te overleven dwingt bacteriën tot slimme oplossingen. Zoals het ontwikkelen van een enzym dat niet een, maar drie verschillende producten kan maken, zo ontdekten Duitse onderzoekers. Opmerkelijk, want enzymen voeren normaal gesproken heel specifiek één reactie uit.

Hoe groot een bacterie wordt, hangt af van de snelheid waarmee de cel een complete cyclus doorloopt ten opzichte van de snelheid waarmee de cel groeit. Dit is de kern van een nieuwe ‘algemene groeiwet’ voor cellen die Amerikaanse onderzoekers publiceerden in het tijdschrift Current...

Een levende cel werkt niet alleen door een samenspel van biochemische reacties, er komt ook mechanica bij kijken. Marileen Dogterom (TU Delft) onderzoekt hoe duw- en trekkrachten in de cel ervoor zorgen dat alles op de juiste plek terechtkomt. Dat gebruikt ze om, op termijn, een synthetische c...

In een digitaal tijdperk lijkt de geur van oude boeken steeds zeldzamer te worden. Wetenschappers stellen daarom voor om uitstervende geuren te bestempelen als cultureel erfgoed en onderzochten alvast hoe je zo’n geur kan ‘vangen’. Als raamwerk ontwikkelden ze een geurenwiel....

Voor nieuwe materialen wordt veel verwacht van de zogeheten nanomachines: moleculen die als een motor of een schakelaar werken. Franse onderzoekers gebruiken een combinatie van nanomachines om een gel gecontroleerd te laten samentrekken en weer uitzetten.

De Nobelprijs voor de Fysiologie of Geneeskunde gaat naar het ophelderen van de moleculaire grondslagen van de biologische klok. Begin dit jaar publiceerden we een artikel over de werking ervan bij cyanobacteriën.

Waarom willen (sommige) mensen zo graag naar Mars afreizen? Waarom kunnen we chocolade zo moeilijk weerstaan? En wat is het evolutionaire nut van knuffelen? In het boek The Chemistry of Human Nature krijgen deze en nog veel meer vragen een biochemisch antwoord.

Het is onderzoekers gelukt om een stuk kaakbot te laten groeien vanuit de ribben van een schaap. Esther Thole schreef eerder over de bijzondere eigenschappen van botcellen.

Het was te verwachten dat in de verkiezingscampagnes de aandacht voor wetenschap in het niet valt bij het geschreeuw over pensioenen, terrorisme, Europa en immigratie. Maar dat er ook in de diepere lagen van de verkiezingsprogramma’s nauwelijks oog voor is, valt toch rauw op het dak.

Planten kunnen echte krachtpatsers zijn. Bijvoorbeeld in de manier waarop ze via exploderende peulen hun zaden de wijde wereld in slingeren. In Angewandte Chemie beschrijven onderzoekers van de Universiteit Twente hun kunstmatige zaadpeul. Een lichtgevoelig materiaal dat ook een explo...

In de uiterste diepten van de oceanen vind je geen ongerepte natuur meer. Zelfs op kilometers onder de zeespiegel troffen Britse onderzoekers sporen van onze industriële activiteiten aan. Vlokreeften die leven op extreme diepten bevatten bestanddelen van industriële producten.

Sinds 2013 levert de rubriek ‘Foto van de week’ fabelachtige foto’s van leven het kleinste niveau. In dit overzicht zie je foto’s met uitleg uit de periode 2013 – 2015.

Merkt een bacterie het verschil tussen een soortgenoot en een synthetische cel? Dat is de vraag achter de Turingtest voor cellen, zoals onlangs beschreven in ACS Central Science. Het antwoord is ‘ja’, de bacterie merkt het verschil. Maar synthetische cellen die herkenbare signalen uit...

Ook als iedereen voor zich beweegt, kan het een stabiel en gecoördineerd effect opleveren. Tenminste, in bacteriën, zo blijkt uit een publicatie in Nature. Deze vorm van collectief gedrag lijkt te ontstaan uit compleet willekeurige interacties en niet uit directe afstemming tussen de ...

Bij nieuwe biomedische technologieën moet je meteen oog hebben voor de ethische vragen, vindt medisch-ethicus Annelien Bredenoord. Daarom zwengelt ze nu in Science de discussie aan over organoids, gekweekte mini-orgaantjes.

Sterk, licht, elastisch en ook nog eens biologisch afbreekbaar: spinnenzijde is een buitengewoon materiaal. Al jarenlang wordt gewerkt aan het namaken van deze aantrekkelijke vezels. Zweedse onderzoekers stellen in Nature Chemical Biology dat zij de beste imitatie tot nu hebben gemaak...

Wanneer is een molecuul complex genoeg om te bewijzen het door iets levends is gemaakt? Dat is de vraag die chemicus Lee Cronin drijft in zijn zoektocht naar alternatieve levensvormen. Met NEMO Kennislink deelde Cronin zijn visie over het ontstaan van leven, en vertelde hij onder meer wat slad...

Rendier Rudolf kennen we natuurlijk vanwege zijn rode neus, maar zijn gewei is eigenlijk veel interessanter. Dat is namelijk ongelooflijk sterk en taai. Materiaalwetenschappers hebben de structuur van een gewei op nanoschaal bekeken en ontdekt dat een zigzagstructuur de bron van de taaiheid is...

Het duurde even voordat Syuzanna Harutyunyan haar draai vond in de chemie, maar nu zou ze niets anders meer willen. Voor haar originele kijk op het vakgebied en opmerkelijke resultaten krijgt ze de KNCV Gouden Medaille 2016. NEMO Kennislink interviewde Harutyunyan over kritisch kijken en nieuw...

Geneesmiddelen moeten snel de juiste plek bereiken in het lichaam. Dat betekent gas geven, maar ook op tijd stoppen. Chemici van de Radboud Universiteit Nijmegen ontwikkelen een rem voor nanocapsules waar je geneesmiddelen in kunt verpakken. In Nature Chemistry beschrijven ze hoe een harige va...

Soms kun je veel leren van datgene dat je wilt bestrijden. Virussen zijn een goed voorbeeld. Amerikaanse onderzoekers publiceren in Nature hoe ze de verspreidingstactiek van virussen kopiëren om daarmee op een nieuwe manier nuttige stoffen in het lichaam te verspreiden.

Dat materialen van vorm kunnen veranderen onder invloed van licht is bekend. Maar nu blijkt dat ze die vormverandering ook kunnen omzetten in een autonome verplaatsing. In Nature Communications publiceerden Amerikaanse onderzoekers hoe een kleine helix voldoende spanning opbouwt om zichzelf al...

Op nanoschaal hebben kleine veranderingen grote gevolgen. Als individuele nanodeeltjes samenklonteren tot iets grotere structuren krijgen ze soms compleet andere eigenschappen. Chemicus Rafal Klajn gebruikt dat principe om nanodeeltjes gecontroleerd aan elkaar te laten plakken en zo materialen...

Scheikunde is vies en gevaarlijk en wetenschappers zijn een beetje gek. Vooroordelen? Natuurlijk. Maar bij Mad Science gebruiken ze dat juist als uitgangspunt om de nieuwsgierigheid van kinderen te prikkelen. Samen met een vierkoppig team deed NEMO Kennislink mee aan de themadag Halloween in V...

Tijdens de celdeling wordt de boel letterlijk uit elkaar getrokken, zodat twee nieuwe cellen ontstaan. Amerikaanse celbiologen publiceerden in Nature Communications hun metingen aan de krachten die daarbij komen kijken. De krachten zijn groter dan werd aangenomen, maar een verklaring hiervoor ...

Vitaminen zorgen ervoor dat de enzymen in ons lichaam hun werk kunnen doen. Voor de chemische industrie zijn enzymen interessant omdat ze de productieprocessen veel ‘groener’ kunnen maken. Caroline Paul van de TU Delft ontwerpt synthetische vitaminen die grootschalige toepassing va...

Chemici van de universiteit van Harvard hebben een belangrijke stap gezet in het ontrafelen van de mogelijke eerste stappen op de route naar leven. In Nature laten ze zien hoe je met simpele moleculen een netwerk bouwt dat complex gedrag vertoont.

De Nobelprijs voor de Chemie 2016 gaat naar een Franse, een Britse en een Nederlandse chemicus. Jean-Pierre Sauvage, Fraser Stoddart en Ben Feringa hebben laten zien hoe je ’s werelds kleinste machines kunt maken.

Als je chemische reacties wilt gebruiken om een bepaalde functie uit te voeren, moet je netwerken gaan ontwerpen, zegt Annette Taylor van de universiteit van Sheffield. In een masterclass in Amsterdam leerde ze promovendi hoe ze dat kunnen aanpakken. “Je wilt met een klein signaal een gr...