Na een jarenlange reis is NASA’s ruimtesonde Messenger langs de binnenste planeet van ons zonnestelsel gevlogen. De sonde zag dat de krater Caloris groter is dan gedacht. Ook bleek het raadselachtige magneetveld van Mercurius erg stabiel.
Twee nieuwe wervelstormen op Jupiter lijken hun energie niet te halen uit verwarming door de zon, maar uit een inwendige energiebron in de reuzenplaneet. Dat blijkt uit modelberekeningen in het tijdschrift Nature.
Sterrenkundige Seth Redfield van de Universiteit van Texas heeft de atmosfeer van een planeet rond een andere ster doorgelicht. De exoplaneet staat vlakbij zijn zon en elke omloop schijnt het sterlicht even door de planeetatmosfeer. Redfield vond zo sporen van het gas natrium in de exo-atmosfe...
Sterrenkundigen hebben de bron van de allerheftigste straling in het heelal in beeld. Die kosmische straling bestaat uit massieve, geladen deeltjes – van protonen tot complete ijzeratomen – die vlak tegen de lichtsnelheid aan door het heelal razen. Detectoren verspreid over 3000 vierkante kilo...
Sterren worden en masse geboren, uit gigantische gaswolken. Na hun geboorte staan sterren in zulke sterrenhopen vlak bij elkaar, maar in de loop der tijd komen ze steeds verder van elkaar te staan. Dat blijkt uit simulaties van de Bonnse sterrenkundigen Pavel Kroupa en Holger Baumgardt.
Een Deense sterrenkundige laat nieuw licht schijnen op de mysterieuze donkere materie. Die zou volgens sommige onderzoekers uit axionen bestaan. Signe Riemer-Sørensen onderzocht hoe stabiel die nog nooit waargenomen deeltjes zijn.
Sterrenkundigen hebben ontdekt hoe ontploffingen op de zeldzame magnetars verlopen. Dat zijn de extreem magnetische restanten van ontplofte zware sterren. Waarnemingen met de röntgensatelliet XMM-Newton hebben het mechanisme opgehelderd.
In het centrum van de Melkweg is een aantal nieuwe planeten ontdekt. Zij draaien zo snel om hun ster dat hun omlooptijd korter is dan een dag.
Twee jaar lang hebben sterrenkundigen van de Internationale Astronomische Unie gezocht naar goede definities om de hemellichamen van ons zonnestelsel te classificeren. Dat was nodig geworden, omdat er nogal wat verwarring was ontstaan over de status van de planeet Pluto en de andere grote obje...
Morgen zal het niet gebeuren, en volgend jaar waarschijnlijk ook niet. Maar dát ie komt, is vrijwel zeker: de grote inslag van een planetoïde of komeet uit het heelal. Toch ligt niemand hier wakker van…alhoewel. Een klein groepje wetenschappers strijdt al jarenlang voor erkenning van het...
Op 11 april 1960 richtte de Amerikaanse sterrenkundige Frank Drake een kleine radiotelescoop op twee nabije sterren – Epsilon Eridani en Tau Ceti. Hij was bij die gelegenheid nu eens niet geïnteresseerd in de radiostraling van de sterren zelf. Drake’s doel was het opvangen van communicatiesign...
Op 27 november jl. maakten Amerikaanse sterrenkundigen bekend dat een atmosfeer hebben gevonden bij een exoplaneet – een planeet bij een andere ster. De unieke waarneming wordt een doorbraak genoemd: tot nog toe wist men van de bekende 76 exoplaneten niet veel meer dan hun massa en omlooptijd....
Orion is één van de bekendste sterrenbeelden. Voor leken trekt de opvallende zandlopervorm de aandacht. De Orionnevel vormt het hart van een stervormingsgebied dat ook bij beroepsastronomen in het middelpunt van de belangstelling staat. Recent onderzoek maakt nog duidelijker wat zich hier afsp...
Sterrenkundigen krijgen de beschikking over steeds geavanceerdere telescopen, waarmee verder en verder het heelal in kan worden gekeken. Toch kost het nog steeds veel moeite om de afstanden tot de verste melkwegstelsels te bepalen. Nog niet zo lang geleden was ons beeld van het heelal bijna zo...
Sterrenkundigen hebben een verre, kleine verzameling sterren opgespoord die mogelijk een van de ‘bouwstenen’ is waaruit de latere melkwegstelsels zijn ontstaan. De feitelijke ontdekking is gedaan met de Hubble-ruimtetelescoop en de Keck-telescoop op Hawaï, maar Moeder Natuur hielp daarbij een ...
Een wereld zonder straat- en gevelverlichting, mobiele telefoons en satelliettelevisie is natuurlijk nauwelijks denkbaar meer. Maar sterrenkundigen zijn daar in één opzicht helemaal niet blij mee: kunstlicht en aardse radiosignalen verstoren het zicht op het heelal.
Sterrenkundigen houden zich niet alleen bezig met het heden en verleden van het heelal, maar ook met de verre toekomst ervan. Nieuwe berekeningen laten zien dat er nooit een einde komt aan ruimte en tijd, maar dat het aanzien van het heelal wel aanmerkelijk saaier zal worden. Niet alleen zulle...
Sinds de oerknal dijt het heelal uit. Maar zal het dat ook eeuwig blijven doen? Of zal de uitdijing in de verre toekomst tot staan worden gebracht en overgaan in een instorting? Volgens recent onderzoek maken we een bijzondere fase in de geschiedenis van het heelal mee: de uitdijing van het he...
Vijfenzestig miljoen jaar geleden plofte een ongeveer tien kilometer grote planetoïde neer voor de kust van het huidige Mexico. Daar zijn wetenschappers het wel over eens. Maar wat waren de gevolgen van deze inslag? Om daar achter te komen, is een klein, maar diep gat geboord op 66 kilometer v...
Op 26 oktober jl. vloog de Amerikaanse ruimtesonde Cassini dicht langs de grootste Saturnusmaan, Titan. Daarbij werd het maanoppervlak tot op 1174 kilometer genaderd. Voor het eerst kon een glimp worden opgevangen van wat er onder het dichte wolkendek van dit bijzondere hemellichaam schuilgaat...
Volgens de huidige inzichten is het 13,7 miljard jaar geleden dat het heelal ontstond. Stukje bij beetje slagen sterrenkundigen erin steeds meer puzzelstukjes uit de begintijd te verzamelen. Een van de middelen die men daarbij gebruikt is het maken van lang belichte opnamen, waarop melkwegstel...
Een martelgang. Zo zou je het verhaal van de Hubble-ruimtetelescoop kunnen samenvatten. Zonder de Space Shuttle zou ‘Hubble’ waarschijnlijk nooit van de grond zijn gekomen. Maar nu lijkt datzelfde ruimteveer een blok aan zijn been te worden. De meer dan succesvolle Amerikaans/Europese satelli...
Maar weinig hemelverschijnselen laten zich zo gemakkelijk bekijken als de ondergaande zon. Daarbij komt nog dat eigenlijk elke zonsondergang weer anders is. Vaak zakt de zon weg in een dikke wolkenlaag. Maar als je geluk hebt, is de lucht strakblauw en kun je de zon naar de horizon zien zakken...
Iedereen heeft tijdens een heldere sterrenavond wel eens een blik omhoog geworpen, en daarbij een van de belangrijkste eigenschappen van het heelal ontdekt: het is leeg, donker en zo op het oog vrijwel onveranderlijk. Maar helemaal leeg, donker en onveranderlijk is het heelal nu ook weer niet....
Veel beschrijvingen van ons zonnestelsel beperken zich tot de zon, de planeten en hun manen. Dat is niet geheel onbegrijpelijk: deze hemellichamen omvatten immers 99,99% van alle materie in het zonnestelsel. Maar er is nog een kleine fractie ándere materie – vaak aangeduid met de term restmate...
Als een appel van de boom losraakt, valt hij altijd recht naar beneden en nooit eens omhoog of schuin omlaag. Dat heeft een eenvoudige oorzaak: de zwaartekracht. Alles wat massa heeft – een boek, een planeet, een mens, noem maar op – heeft zwaartekracht. Anders gezegd: alle voorwerpen – groot ...