Een orkaan is een ramp voor elk gebied die het op haar weg tegenkomt. Uit nieuw onderzoek blijkt dat de zwaarste orkanen in kracht toenemen, en vooral in het Atlantische gebied.

De zuurstofconcentratie in het Mesozoicum, van 251 tot 66 miljoen jaar geleden, is minimaal 15% geweest. Experimenten tonen namelijk aan dat mos en hout pas blijven branden vanaf deze concentratie. In deze periode zijn vele fossiele houtskoolfragmenten teruggevonden.

Wetenschapper Sinnighe Damsté (NIOZ, Universiteit Utrecht) heeft een beurs voor klimaatonderzoek aan fossiele resten van bacteriën gewonnen. Deze zogenaamde lipiden veranderen temperatuursafhankelijk en kunnen zo gebruikt worden om huidige klimaatmodellen te verbeteren.

Niet bacteriën, maar andere micro-organismen, archaea, domineren in de oceaanbodems vanaf één meter diepte.

IJsland breekt in tweeën en ook Afrika is aan het breken. De wereld schuif en botst onder onze voeten met soms desastreuze gevolgen.

Zeventig miljoen jaar geleden kon je nog van Rio de Janeiro naar Melbourne wandelen, maar nu? Aardplaten bewogen én bewegen met centimeters per jaar. Hierdoor komen botsen platen soms massaal op elkaar, een supercontinent vormend, om vervolgens weer op te breken. Deze gebeurtenissen uit een ve...

In de aardse geschiedenis zijn supercontinenten ontstaan die vervolgens weer opbraken. Tijdens de vorming stijgt de zuurstofconcentratie in de atmosfeer én bij het opbreken daalt deze juist weer, belangrijk voor het leven op aarde. Dit alles verklaren onderzoekers Campbell en Allen door een ke...

De Duitser Alfred Wegener publiceerde in 1915 zijn theorie over bewegende continenten. Hij kwam met harde bewijzen uit de paleontologie, van gebergteketens, van ijstijdafzettingen en de pasvorm van continenten aan weerszijden van de Atlantische Oceaan. Zijn mechanisme voor het bewegen van de c...

Plaattektoniek is het bewegen van platen op onze aarde. Bij de aardplaatgrenzen wordt nieuw aardkorst gevormd, duiken aardplaten de diepte in of schuiven ze langs elkaar heen. Dit bewegen wordt veroorzaakt door convectie in de aardmantel en het bewegen van de aardplaten zelf. Dit alles om war...

In de afgelopen zeventien jaar is de bewegingssnelheid van de ijskap op westelijk Groenland afgenomen. Ook trekt de ijskap trekt zich hier niet terug ondanks de opwarmende aarde. Water op de rotsbodem speelt hierbij een belangrijke rol, zo stellen wetenschappers van de Universiteit van Utrecht...

In Letland is een belangrijke vondst gedaan van een dier dat de overgang vormt van een vis naar een op een land levende viervoeter. Deze viervoeters of tetrapoden zijn de voorlopers van alle op het land levende dieren. Per Ahlberg van de Zweedse Uppsala Universiteit en collega’s presenteren hu...

Op vijf momenten in de geologische geschiedenis vond massale uitsterving plaats. Shanan Peters meldt in Nature dat het dalen en stijgen van de zeespiegel een enorme invloed heeft gehad op de bodems, dus op het leven erop en dus op de uitsterving ervan. Hij verwerpt andere oorzaken zoals de ins...

Natuurlijke opslag van CO2 vindt plaats in verschillende reservoirs zoals de atmosfeer, de planten en de oceaan. Toch is niet bekend waar alle CO2 wordt opgeslagen. Er bestaat een zogenaamde ‘missing sink’, een missend reservoir. Onderzoek wijst uit dat woestijnbodems veel CO2op zouden kunnen ...

Oost-Java kampt sinds 29 mei 2006 met een moddervulkaan. Al meer dan 30.000 mensen moesten hun huis verlaten. Een moddervulkaan is niet uniek, maar de oorzaak des te meer. Deze is veroorzaakt door een mislukte gasboring van het bedrijf PT Lapindo Brantas in plaats van door de aardbeving van 27...

De wereldwijde opwarming zorgt voor het opwarmen van oceaanwater. Juist water boven de 27°C zorgt voor het ontstaan van orkanen. Hoe warmer, des te meer orkanen denken velen dan ook. Ton Knutson en collega’s van het NOAA schrijven in Nature Geoscience echter dat het aantal orkanen in de Noord-...

Ongeveer 8200 jaar geleden liepen de Noord-Amerikaanse smeltwatermeren in twee fasen leeg. In de gebieden rondom de noordelijke Atlantische Oceaan zorgde dit voor een afkoeling van enkele graden. Op dit onderwerp promoveert Ane Wiersma (VU, Amsterdam) op 13 mei.

De cycloon Nargis trok van 2 – 4 mei over zuidelijk Myanmar. De gevolgen waren niet te overzien: mogelijk honderduizend doden, verwoesting en honger. Cyclonen worden vanaf 1995 steeds heviger, mogelijk door het opwarmende klimaat. Hierdoor warmt meer oceaanwater tot 27°C op. Dat is nu ju...

Nieuw onderzoek wijst uit dat het oercontinent Gondwanaland eerst in tweeën brak in plaats van in meerdere stukken. Gondwanaland was een supercontinent op het zuidelijk halfrond van 210-180 miljoen jaar geleden. Het bestond uit onder andere Zuid-Amerika, Antarctica, Australië en India.

Altijd al willen weten hoe het nu met vulkanen zit? Dit dossier maakt je wegwijs in de vele aspecten van vulkanologie. Vulkanen: extreem gevaarlijk, maar soms ook nuttig.

De Krijt/Tertiair grens, de grens waarop de dinosauriërs uitstierven, werd tot nu toe gezet op 65,5 miljoen jaar geleden. Nederlandse wetenschappers van de Universiteit Utrecht en de Vrije Universiteit te Amsterdam schrijven echter in Science dat deze grens 65,94 miljoen jaar oud is. De dinosa...

Afgelopen maand stond in Science dat de Grand Canyon 17 miljoen jaar oud is. Dit was 11 miljoen jaar ouder dan tot dan toe gedacht. In het meinummer van GSA Bulletin komt te staan dat de kloof nog ouder zou zijn: 55 miljoen jaar. Deze ouderdom slaat echter op de voorlopers van de Grand Canyon....

Tijdens ijstijden waren er veel grote open vlakten. De wind had vrij spel en blies enorme hoeveelheden stof tot hoog in de atmosfeer, waar het de kou zelfs versterkte. Dat rapporteren wetenschappers in vakbladen Nature en Science. De koude lucht transporteerde het stof naar de oceanen en zelfs...

Vulkanen worden steeds meer en beter in de gaten gehouden met behulp van allerlei instrumenten zoals seismometers, satellieten en gasmeetapparatuur. Aardbevingen, tremoren, vervormingen van de vulkaan, de gasuitstoot, de temperatuur, rivieren/stroompjes en de aswolk worden gemeten en nauwkeuri...

Een direct gevolg van een vulkaanuitbarsting is de eruptie zelf, waarvan verschillende typen bestaan. Deze kan tal van indirecte gevolgen veroorzaken zoals allesvernietigende modderstromen (lahars) en hete gasstromen (pyroclastische stromen). Zelfs het wereldwijde klimaat kan sterk beïnvloed w...

De Kilauea op Hawaï is op 19 maart voor het eerst sinds 1924 geëxplodeerd. Ook grote hoeveelheden van het schadelijke gas zwaveldioxide kwamen vrij. De gasuitstoot is nog steeds onverminderd hoog en een bedreiging voor de lokale bevolking.

Een vulkaan komt pas in het nieuws bij een uitbarsting en dat terwijl hij zich toch vaak tientallen tot honderden jaren rustig heeft gehouden. Na het nieuws, met de nodige spectaculaire beelden, verdwijnt de vulkaan weer snel uit de belangstelling. Het verhaal van een vulkaan is daarmee echter...

Evolutie is het belangrijke proces achter het ontstaan van nieuwe soorten. Deze theorie wordt nu versterkt aan de hand van de evolutie van de poten van kreeftachtigen (crustacea). Sinds 550 miljoen jaar geleden zijn de poten van crustacea steeds complexer geworden: er zijn steeds meer vormen o...

De Grand Canyon in de Verenigde Staten vormde zich vanaf 17 miljoen jaar geleden. Dit in tegenstelling tot de 6 miljoen jaar geleden die tot nu toe werd aangenomen. De routevorming van de Colorado rivier, die door erosie van gesteente de kloof veroorzaakte, speelde een cruciale rol.

Het proces waarbij de ene aardplaat onder de andere duikt, heet subductie. Jonge oceaanplaten blijken dit veel sneller te doen dan oude. Deze informatie kan helpen bij het voorspellen van grote aardbevingen.