De enorme hoektanden springen meteen in het oog. Toch zijn deze tanden niet het wapen waarmee sabeltandkatten een prooi overmeesterden. Wat gebruikte de sabeltandkat dan wel?

In het Devoon ontstonden amfibieën uit vissen; steeds meer overgangsfossielen duiken op. Hoe de evolutie van vis naar amfibie precies ging is nog onzeker. Een lopende Afrikaanse longvis steekt echter de helpende hand – of vin – toe.

Stikstof is een beperkende factor in de groei van veel planten en dieren. De mens helpt echter een handje door steeds meer stikstof vrij te maken door bijvoorbeeld de verbranding van fossiele brandstoffen en door kunstmest toe te voegen aan de bodems. Hoe groot is het effect?

Olie in de rivier, smog, en een rijzende concentratie koolstofdioxide in de atmosfeer. Het zijn zomaar enkele voorbeelden van hoe de mens haar leefomgeving beïnvloedt. Is het tijd om een nieuw tijdvak naar onszelf te vernoemen?

Heb je liever een dieet met zacht of hard voedsel? De oermens koos vanaf 10.000 jaar geleden voor het zachte voedsel met de ontwikkeling van de landbouw. Een niet voorzien gevolg was dat het gebit hierdoor veranderde…

Dit dossier geeft een korte inleiding over massa-extincties en verwijst door naar diepgaandere artikelen. De vijf massa-extincties uit het verleden en de huidige uitsterving komen aan bod.

Diep onder het ijs van oostelijk Antarctica ligt een gebergte. Bedolven onder 600 meter ijs was er vrijwel niets van bekend. Ondanks dat wetenschappers geen gesteente van het gebergte hebben, weten we dankzij onderzoek nu veel meer over het ontstaan ervan.

Er zit maar heel weinig ijzer in de oceaan. Toch is het zeer belangrijk voor de groei van algen. Meer ijzer betekent dan ook meer algen. Het ijzergehalte blijft echter niet altijd hoog…

Je kent misschien de dodo als het schoolvoorbeeld van uitsterven door de mens. De dodo is niet alleen, want elke dag zouden tientallen soorten op aarde uitsterven door toedoen van de mens. Hoe komt dat? Wie sterven er uit? En wat betekent dit voor de toekomst?

Broeikasgassen kennen we bijna allemaal, maar dat geldt (nog) niet voor aerosolen. Het effect van deze microscopisch kleine vaste en/of vloeibare deeltjes in de atmosfeer wordt steeds beter bekend. En vrolijk kunnen er we niet van worden…

Het is niet verwonderlijk dat het grootste deel van de wereldbevolking dichtbij water leeft, hetzij bij de oceaan, een rivier of een meer. Er is vaak volop voedsel en drinkwater te vinden. Dat dacht de moderne mens (Homo sapiens) ook zo’n 140.000 jaar geleden tijdens de migratie uit Afrika naa...

Volgens onderzoek gepubliceerd in 2010 zouden oceanen steeds minder plantaardig plankton – een cruciale schakel in de voedselketen – bevatten. Deze ontelbare organismen worden gemeten door de kleur van het oceaanwater te bepalen. Marcel Wernand promoveert op dit onderwerp. Zijn res...

Sinds 1960 is 88% van het Aralmeer opgedroogd. Maar sinds 2005 gaat het weer goed met het noordelijke meer: de vispopulatie herstelt zich inmiddels wonderbaarlijk snel omdat het waterniveau weer is toegenomen ter plaatse. Er is echter ook een schaduwzijde aan dit herstel…

De eerste grote massa-uitsterving op aarde vond plaats rond 445 miljoen jaar geleden. Vooral de organismen in de oceaan stierven massaal uit. Op het land echter niet, omdat het land simpelweg nog nauwelijks bewoond was. In tegenstelling tot veel andere massa-extincties zijn bijna alle wetensch...

Hoe snel de zeespiegel gaat stijgen in de komende eeuw is een groot vraagteken. De onzekerheidsmarges zijn immers zeer groot. Verrassend genoeg zijn niet alleen het smelten van ijs en sneeuw en de uitzetting van water hier debet aan. De netto onttrekking van grondwater wordt volgens recent ond...

Zonder ertsen staat onze maatschappij stil; zo afhankelijk zijn we ervan geworden. Dit dossier leidt u in een vogelvlucht door verschillende onderwerpen heen en biedt links aan naar diverse artikelen. De onderwerpen zijn soorten en maten erts, toepassingen, en producten, reserves en toekomst.

Pterosauriërs, niet-vliegende dinosauriërs, mosasaurussen en ammonieten stierven allemaal uit rond de beroemde Krijt-Tertiair grens. Dat geldt niet voor de vliegende dinosauriërs, ofwel de voorouders van de hedendaagse vogels. We zien deze ’dino’s’ namelijk nog elke dag. Toch...

Tegenwoordig zakt de oceaankorst op sommige plaatsen op aarde langzaam weg in de aardmantel. Waar deze korst blijft is vaak een raadsel. Deze oceaankorst blijkt nu heel handig bij het verklaren van de grootste massa-uitsterving ooit, zo’n 251 miljoen jaar geleden.

Zegt de Eyjafjallajökull u nog iets? Of de Grímsvötn? Deze IJslandse vulkanen brachten in 2010 en 2011 as naar onder meer Groot-Brittannië en het Europese vasteland waardoor meer dan 100.000 vluchten werden geschrapt. Geologen weten nu hoe vaak IJslandse uitbarstingen het luchtruim kunnen bedr...

De Apollo missies van de vorige eeuw leverden spectaculaire beelden op van de Maan, maar brachten ook schatten met zich mee. Zoals de maanstenen die nog steeds nieuwe informatie leveren over het ontstaan van de Maan. Bijvoorbeeld een maansteen meegekomen met de Apollo 16 missie van 1972.

Rampspoed trof de aarde zo nu en dan in het verleden. Bijvoorbeeld rond 375 miljoen jaar geleden, toen 70-80% van alle soorten in korte tijd uitstierf. Zowel op zee als op het land vielen slachtoffers. Steeds meer aanwijzingen stapelen zich op dat het plantenrijk hierbij een cruciale rol speel...

Nationaal park in de V.S. en bijzonder vaak in het nieuws: Yellowstone laat echter nu eens niet van zich horen vanwege een mogelijk op handen zijnde superuitbarsting, maar vanwege het toenemend aantal bosbranden veroorzaakt door klimaatverandering. Zal het gebied blijvend veranderen?

De bovenste oceaanlaag warmde niet op van 2003-2010. En dat is heel raar want de oceaan absorbeert normaal gesproken een deel van de extra warmte vastgehouden door de almaar stijgende concentratie aan broeikasgassen. De warmte ging dus ergens anders naar toe…

Het scheelde een haartje of we waren er nooit geweest. Verantwoordelijk daarvoor is de grootste massa-uitsterving ooit, waarbij diverse diergroepen van de aardbodem verdwenen. Deze extinctie vond rond 250 miljoen jaar geleden plaats. Hoe kon het leven toen zo op de rand van de afgrond balancer...

Wetenschappers breken al decennialang het hoofd over de vraag waarom zo’n 200 miljoen jaar geleden bijna 80 procent van het leven uitstierf. En nu lijkt er eindelijk een doorbraak te zijn! Nederlanders stellen namelijk dat het vrijkomen van een enorme hoeveelheid methaan de hoofdoorzaak ...

Eilanden die plots in de zee zinken, zoals Platos Atlantis, bestaan! Onderzoekers vonden een verborgen landschap diep in de zeebodem van 55 – 57 miljoen jaar oud, net ten noorden van Schotland. Het wemelde er destijds van het leven en er waren veel rivieren. Hoe ontstond dit eiland? Hoe ...

Feit: bijna alle gletsjers op aarde smelten. Maar nu komt er wel een heel opmerkelijk en schijnbaar tegenstrijdig feit bij: Europese gletsjers waren de afgelopen 10.000 jaar eigenlijk vaker nog kleiner dan nu het geval is… Hoe kan dat?

Homo habilis? Dat is de ‘handige mens’: één van de oudst bekende vertegenwoordigers van het geslacht Homo, waar ook wij toe behoren. Maar is de habilis eigenlijk wel een echte Homo? Of toch niet?

Methaan is een bijzonder sterk broeikasgas, veel sterker dan koolstofdioxide. Belangrijk dus voor de mogelijke opwarming van de aarde. Hoeveel methaan er in de atmosfeer komt door vee en wild is niet precies bekend, maar nu is er een doorbraak!

Wat hebben sommige planten, reptielen, slakken, tweekleppigen, inktvisachtigen, brachiopoden en amfibieën met elkaar gemeen? Allemaal overleefden ze ternauwernood de eind Trias uitsterving. In totaal stierf bijna 80% van alle levende soorten op aarde uit. Wat was daarvan de oorzaak?