De Italiaanse schilder Caravaggio (1571-1610) is – met name de laatste twintig jaar – wereldwijd enorm populair. Centraal in deze tentoonstelling staan Caravaggio’s navolgers in Europa, met name uit Utrecht, de zogenoemde Utrechtse Caravaggisten: Dirck van Baburen, Hendrick ter Brugghen en Gerard van Honthorst.
In het begin van de zeventiende eeuw reisden deze drie jonge kunstenaars vanuit de middeleeuwse stad Utrecht naar het revolutionaire Rome. Zo ook hun jonge collega’s uit Frankrijk, Spanje en Vlaanderen. Rome moet een ware cultuurschok teweeg hebben gebracht bij hen. Daar zagen ze onder andere het werk van Caravaggio. Hij schilderde niet een geïdealiseerde natuur, zoals werd nagestreefd binnen de Italiaanse Renaissance, maar ‘naer het leven’. Men was zeer geschokt over het levensechte realisme, maar tegelijkertijd ook diep onder de indruk: een nieuw realisme, ongekend drama, een mysterie van licht. De schildersjeugd volgde hem na. Samen vormen deze schilders de ‘International Caravaggesque Movement’.
De tentoonstelling laat echter zien dat zij, per land van herkomst, in wezen erg verschilden: ieder schilderde vanuit zijn eigen achtergrond. Zo blijken de Utrechtse Caravaggisten bijvoorbeeld uiteindelijk overduidelijk Hollands. Zij voerden Caravaggio’s realisme nog verder door en schilderden zelfs rotte tanden en knollen van neuzen. De tentoonstelling volgt hen op hun avontuur, maakt inzichtelijk wat het met hen deed, en toont hun mooiste werk, te midden van dat van hun Europese collega’s. Ook worden nieuwe inzichten uit materiaaltechnisch onderzoek en archiefonderzoek gepresenteerd.
Mis je iets in onze seculiere samenleving? Het is mensen eigen om ergens in te willen geloven, volgens filosoof en spinozist Ton de Kok. Onlangs kwam zijn boek over de God van Spinoza uit. Hierin maak je op begrijpelijke wijze kennis met Spinoza’s rationele alternatief voor een vaderfigu...
Het doet lachwekkend aan: Jezus die eruitziet als een piskijker. De arts als kwakzalver op kluchtige schilderijen uit de Gouden Eeuw kennen we wel, maar de dokter als Jezusfiguur is veel minder bekend. Toch was het eeuwenlang een serieus thema in de schilderkunst.
Technologie is mede voortgekomen uit creatieve ideeën van de mens. Zijn we nu op een punt waarop we óók die creatieve ideeën kunnen doorgeven? Met andere woorden: kunnen machines creatief zijn?
