De Italiaanse schilder Caravaggio (1571-1610) is – met name de laatste twintig jaar – wereldwijd enorm populair. Centraal in deze tentoonstelling staan Caravaggio’s navolgers in Europa, met name uit Utrecht, de zogenoemde Utrechtse Caravaggisten: Dirck van Baburen, Hendrick ter Brugghen en Gerard van Honthorst.
In het begin van de zeventiende eeuw reisden deze drie jonge kunstenaars vanuit de middeleeuwse stad Utrecht naar het revolutionaire Rome. Zo ook hun jonge collega’s uit Frankrijk, Spanje en Vlaanderen. Rome moet een ware cultuurschok teweeg hebben gebracht bij hen. Daar zagen ze onder andere het werk van Caravaggio. Hij schilderde niet een geïdealiseerde natuur, zoals werd nagestreefd binnen de Italiaanse Renaissance, maar ‘naer het leven’. Men was zeer geschokt over het levensechte realisme, maar tegelijkertijd ook diep onder de indruk: een nieuw realisme, ongekend drama, een mysterie van licht. De schildersjeugd volgde hem na. Samen vormen deze schilders de ‘International Caravaggesque Movement’.
De tentoonstelling laat echter zien dat zij, per land van herkomst, in wezen erg verschilden: ieder schilderde vanuit zijn eigen achtergrond. Zo blijken de Utrechtse Caravaggisten bijvoorbeeld uiteindelijk overduidelijk Hollands. Zij voerden Caravaggio’s realisme nog verder door en schilderden zelfs rotte tanden en knollen van neuzen. De tentoonstelling volgt hen op hun avontuur, maakt inzichtelijk wat het met hen deed, en toont hun mooiste werk, te midden van dat van hun Europese collega’s. Ook worden nieuwe inzichten uit materiaaltechnisch onderzoek en archiefonderzoek gepresenteerd.
Op 11 september 2001 pleegden terroristen van Al Qaida een aanslag op de New Yorkse Twin Towers. De Verenigde Staten begon vervolgens een ‘War on Terror’ die te vergelijken is met politiek uit de zeventiende eeuw. Frankrijk was toen de grootmacht die uit angst in de aanval ging.
In Het Scheepvaartmuseum is op dit moment een tentoonstelling te zien over een wereldkaart uit 1648. Gastconservator Djoeke van Netten legt uit wat er zo bijzonder is aan deze kaart van Blaeu. “In zijn eentje maakt hij de zaal, met gemak.”
Kunst verkleurt na verloop van tijd. Hoe kom je erachter wat voor kleur iets ooit had? En hoe geef je dat object z’n kleur weer terug zonder het te beschadigen? Natuurwetenschapper Maarten van Bommel legt uit dat het zo simpel kan zijn als een beamer erop zetten.
