Artsen zouden in het belang van hun patiënten hen moeten helpen goede keuzes met betrekking tot (alternatieve) behandelwijzen te maken

In juli overleden drie kankerpatiënten onder verdachte omstandigheden in de kliniek van de Duitse ‘heelmeester’ Klaus Ross. In totaal zijn 69 patiënten die ooit door hem zijn behandeld, overleden. Hoewel het lastig is aan te tonen bij wie van hen de behandeling de doodsoorzaak is, staat vast dat Ross rommelde met onbewezen therapieën. Vreemd genoeg spreken weinig Nederlandse artsen zich daarover uit.

5 oktober 2016

De drie patiënten kregen van Ross verschillende infusen met als belangrijkste stof de glucoseblokker 3-bromopyruvaat (3-BP). Het middel zou kankercellen moeten doden, maar de werking ervan is nooit goed in proefdieren of mensen getest. In Nederland mag het om die reden dan ook niet worden voorgeschreven.

Dit redactioneel weerspiegelt de mening of visie van de redacteur. Hoewel wetenschappelijk onderbouwd en beargumenteerd, is het een persoonlijke mening en geen wetenschappelijk feit. Ben je het (niet) eens met de auteur? Geef dan vooral ook een reactie hieronder.

De Duitse ‘Heilpraktiker’ richtte zijn kliniek net over de grens in het plaatsje Bracht in Duitsland op. Onder zijn klanten bevinden zich veel Nederlanders. ‘De heelmeesters die in onze kliniek werkzaam zijn, mogen in Nederland niet als zodanig werken. In Duitsland worden onze behandelmethoden echter wel toegestaan’, was te lezen op de website van de kliniek, die inmiddels uit de lucht is.

Op de oude website van de kliniek is nog wel te lezen hoe de behandeling is opgezet: ‘Hoofdbehandeling zijn infusen met 3-bromopyruvate. Daarnaast krijgt u zuurstoftherapieën, infusen met vitamine C en magnesium. Een aantal malen krijgt u tevens een infuus met immuunstimulerende stoffen.’

Opvallend genoeg, noemt Ross zijn methodes wetenschappelijk onderbouwd. ‘De behandelingen zijn: zo min mogelijk toxisch; gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, dan wel op ervaringen van andere klinieken en/of artsen en hebben tot doel om uw eigen lichaam weer zo goed als mogelijk te laten functioneren’, is op de website te lezen.

Maar zo ‘wetenschappelijk onderbouwd’ is zijn methode echter niet. In een review in het tijdschrift Toxicology Research, schreven Koreaanse onderzoekers in juli van dit jaar over de werking van onder andere 3-BP. De Koreanen concluderen in hun artikel dat 3-BP een instabiele stof is die snel uit elkaar valt en die alleen in hoge concentraties invloed heeft op de glucosehuishouding.

Laatste strohalm

Je ziet het vaak. Patiënten die als laatste hoop geld bij elkaar rapen voor een therapie die niet in Nederland wordt aangeboden. Vaak gaat het om behandelmethodes waarvan de werking niet wetenschappelijk is bewezen. Als die werking wel bewezen zou zijn en de meerwaarde duidelijk is, zouden reguliere ziekenhuizen hier de behandeling ook aanbieden.

Dat patiënten naar een kliniek als die van Klaus Ross gaan is heel begrijpelijk. Als je alleen al het idee hebt dat je iets langer zou kunnen leven, dan ga je daar voor. Ross biedt ze die laatste strohalm en maakt op die manier misbruik van ernstig zieke mensen. Waarschijnlijk niet met opzet, hij lijkt heilig in zijn therapie te geloven, maar toch zou een afgestudeerd biomedisch technoloog beter moeten weten. De kosten van zijn behandeling? 10.000 euro voor een tienweekse kuur.

En hij is zeker niet de enige. In Europa – en daar ook buiten – zijn talloze alternatieve klinieken te vinden die onbewezen therapieën aanbieden. Vaak zien de klinieken er mooi en luxe uit en daar hangt ook een prijskaartje aan. Maar behalve het geven van aandacht, wordt er zelden goede zorg geboden. Veel van deze instellingen hebben geen mogelijkheid om de patiënt na de behandeling te volgen om te kijken of het aanslaat, bijvoorbeeld door het maken van een MRI-scan. Hiervoor verwijzen ze door naar reguliere ziekenhuizen. Dat stelt artsen voor een ethisch dilemma. Ondersteun je indirect de therapie door een ‘heelmeester’ te helpen? Of doe je het niet? Maar dan handel je misschien niet in het belang van de patiënt en dat is toch wat je als arts belooft te doen wanneer je de eed aflegt.

Baat het niet, dan schaadt het soms wel

Helaas spreken maar weinig artsen zich hierover uit. Dat is begrijpelijk want als arts wil je je patiënten niet afvallen op de keuzes die ze maken. Helaas zijn niet alle alternatieve therapieën zo onschuldig. Emile Voest, medisch directeur van het NKI-AVL liet aan ‘Een Vandaag’ weten: “Baat het niet dan schaadt het niet, gaat niet op voor veel alternatieve methodes. Het verstoort bijvoorbeeld de werking van chemotherapie.” Artsen zouden dit – evengoed met respect voor de keuzes en wensen van de patiënt – uit kunnen leggen, zodat ook terminale patiënten kunnen bedenken wat ze nog willen doen met hun laatste tijd en geld. Dan handelen de artsen zeker in het belang van de patiënt.